Η πραγματικότητα δεν μπορεί να αγνοείται άλλο: ένα κράτος που δεν αξιολογεί τους ανθρώπους του, δεν μπορεί να υπηρετήσει τους πολίτες του. Δεν μπορεί να λειτουργήσει δίκαια, αποτελεσματικά και με προοπτική. Η πρόταση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, για αναθεώρηση του άρθρου 103 του Συντάγματος έρχεται να κατοχυρώσει ακριβώς αυτό: ένα θεσμικό πλαίσιο που θα αναγνωρίζει, θα ενθαρρύνει και θα επιβραβεύει την προσπάθεια, την προσφορά και τη συνέπεια στον δημόσιο τομέα. Και παράλληλα θα θωρακίζει τη Διοίκηση από παθογένειες που όλοι βλέπουμε, αλλά για χρόνια προσπερνούσαμε.

Ομως, η αξιολόγηση δεν είναι μόνο εργαλείο διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού. Είναι και δείκτης πολιτικού πολιτισμού. Αν θέλουμε να εξισωθούμε με κράτη που επιβιώνουν μέσα στη διαφθορά και τη γραφειοκρατία, το να κρυφτούμε πίσω από το «έτσι γινόταν πάντα» είναι ο εύκολος δρόμος. Η αξιολόγηση δεν ταυτίζεται με απολύσεις. Είναι ένα σύγχρονο και δίκαιο εργαλείο διοίκησης. Ενα εργαλείο που έχει στόχο την ενίσχυση των άξιων υπαλλήλων, την ενδυνάμωση της λειτουργίας των υπηρεσιών και -πάνω απ’ όλα- την ενίσχυση της εμπιστοσύνης ανάμεσα στο κράτος και τον πολίτη.

Στον δημόσιο τομέα, η δυνατότητα για επιμόρφωση και υπηρεσιακή εξέλιξη υπάρχει θεσμικά, αλλά δεν συνδέεται με αντικειμενικά κριτήρια αξιολόγησης. Δεν λειτουργεί ως κίνητρο. Δεν έχει αντίκρισμα. Το αποτέλεσμα είναι τραγικά απλό: οι ικανοί κουβαλούν στους ώμους τους όσους απλώς περιμένουν τον μισθό να περάσει. Αυτό δεν είναι ισότητα. Είναι αδικία. Και αυτή η αδικία έχει κόστος. Στην αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών. Στην ψυχολογία των υπαλλήλων. Στην εμπιστοσύνη των πολιτών. Λυπάμαι που θα το πω, αλλά κάποιοι φυτοζωούν εις βάρος των συναδέλφων τους και εις βάρος της κοινωνίας. Και αυτό πρέπει να τελειώσει.

Η Δημόσια Διοίκηση δεν είναι χώρος ατιμωρησίας. Δεν είναι κρυψώνα ευθυνών. Είναι πυλώνας του κράτους δικαίου. Και γι’ αυτό ακριβώς χρειάζεται φίλτρα. Μηχανισμούς διάκρισης. Δομές αξιολόγησης. Δεν ισοπεδώνουμε. Αντιθέτως, σηκώνουμε ψηλά όσους κρατούν το κράτος όρθιο. Με κανόνες, με διάκριση, με τάξη. Και μην ξεχνάμε: πίσω από κάθε καθυστέρηση, πίσω από κάθε απουσία, πίσω από κάθε «δεν μπορώ τώρα» υπάρχει ένας πολίτης. Ενας ασφαλισμένος. Ενας ηλικιωμένος. Ενα παιδί.

Η αξιολόγηση δεν είναι τιμωρία. Είναι ευθύνη. Είναι υποχρέωση. Είναι η αρχή μιας πιο δίκαιης Δημόσιας Διοίκησης. Και αν δεν τολμήσουμε τώρα να φέρουμε αυτή τη θεσμική αλλαγή, πότε; Ο δημόσιος τομέας έχει ανάγκη από ενίσχυση, εκσυγχρονισμό, ανθρώπους με ικανότητες και φιλοδοξία. Και οι πολίτες έχουν ανάγκη από ένα κράτος που στέκεται στο ύψος των περιστάσεων. Η κυβέρνηση δίνει πλέον στους πολίτες τη δυνατότητα να αξιολογούν το κράτος. Το να μην μπορεί το κράτος να αξιολογεί και τους ανθρώπους που το εκπροσωπούν θα ήταν ιστορικό σφάλμα.

Γι’ αυτό πρέπει να προχωρήσουμε. Δυναμικά. Θεσμικά. Και χωρίς καμία ιδεολογική ενοχή. Για μία Δημόσια Διοίκηση που μας αξίζει.

*Η Χριστίνα Τσιλιγκίρη είναι Οικονομικός σύμβουλος MSc, πρόεδρος ΣΕΦ, πρόεδρος EMCA, πολιτευτής της Β’ Πειραιώς με τη Ν.Δ., διευθύντρια Αθλητισμού και ΑμεΑ της UNESCO Πειραιώς και Νήσων