Οι ασκήσεις Zapad-2025 ήταν μέρος ευρύτερων ρωσικών προσπαθειών να δοκιμάσουν τις πολιτικές και στρατιωτικές αντιδράσεις του ΝΑΤΟ. Παρόλο που χαρακτηρίστηκαν ως αμυντικές, προκάλεσαν ανησυχία στους Ευρωπαίους γείτονες της Λευκορωσίας.

Η παρουσία ρωσικών στρατευμάτων κοντά στα σύνορα της Λευκορωσίας με το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. αναπόφευκτα προκάλεσε συγκρίσεις με την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, καθώς και τότε είχαν προηγηθεί ρωσικές στρατιωτικές ασκήσεις στη Λευκορωσία. Σε μια προφανή προσπάθεια να απειλήσουν τα κοντινά κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ, οι φετινές ασκήσεις περιελάμβαναν και προσομοίωση πυρηνικής επίθεσης. Ρώσοι και Λευκορώσοι στρατιώτες εκπαιδεύτηκαν, επίσης, με drones και ρομποτικά συστήματα.

Ανησυχία

Οι στρατιωτικές ασκήσεις πραγματοποιήθηκαν σε κλίμα αυξανόμενης ευρωπαϊκής ανησυχίας για την προφανή ετοιμότητα και πρόθεση της Ρωσίας να κλιμακώσει τον υβριδικό πόλεμο εναντίον της Δύσης. Από τότε που ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2014, το Κρεμλίνο έχει αντιμετωπίσει κατηγορίες για εμπλοκή σε μια ευρεία γκάμα εχθρικών πράξεων σε όλη την Ευρώπη, που κυμαίνονται από κυβερνοεπιθέσεις και παραπληροφόρηση έως δολιοφθορές και δολοφονίες. Αυτή η εκστρατεία απέκτησε περαιτέρω δυναμική μετά την πλήρη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

Τώρα φαίνεται ότι εισέρχεται σε μια νέα φάση, πολύ επικίνδυνη. Τις τελευταίες εβδομάδες, το Κρεμλίνο έχει εκτοξεύσει μη επανδρωμένα αεροσκάφη στον πολωνικό και ρουμανικό εναέριο χώρο, ενώ παράλληλα έχει στείλει πολεμικά αεροσκάφη στον εσθονικό εναέριο χώρο πάνω από τη Βαλτική Θάλασσα. Στις 22 Σεπτεμβρίου, μεγάλα αεροδρόμια στη Νορβηγία και τη Δανία αναγκάστηκαν να αναστείλουν τις δραστηριότητές τους, λόγω ύποπτης δραστηριότητας μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Ενώ η πηγή αυτής της εξελιγμένης διακοπής λειτουργίας μη επανδρωμένων αεροσκαφών δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί, η πρωθυπουργός της Δανίας, Μέτε Φρεντέρικσεν, δήλωσε ότι η ρωσική εμπλοκή δεν μπορεί καθόλου να αποκλειστεί.

Οι πρόσφατες ενέργειες της Ρωσίας αντικατοπτρίζουν τη συνεχιζόμενη ενσωμάτωση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών στο εγχειρίδιο υβριδικού πολέμου του Κρεμλίνου. Επίσης, η Ρωσία φαίνεται ότι σκοπεύει να εκμεταλλευτεί τις διαιρέσεις στο δυτικό στρατόπεδο. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να λάβουν σοβαρά υπ’ όψιν την απειλή των ρωσικών drones. Από το 2022, το Κρεμλίνο έχει καταστήσει τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη ως ένα από τα βασικά συστατικά της συνολικής στρατιωτικής στρατηγικής της Ρωσίας. Η εγχώρια παραγωγή βομβαρδιστικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών έχει αυξηθεί δραματικά κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, καθιστώντας δυνατό για τη Ρωσία να διεξάγει μαζικές επιδρομές βομβαρδισμών σε ουκρανικές πόλεις με έως και 800 μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε μία μόνο νύχτα.

Καμικάζι

Εκτός από τους αυξημένους αριθμούς, τα ρωσικά drones υποβάλλονται, επίσης, σε σημαντικές αναβαθμίσεις. Η πιο κοινή μορφή drone καμικάζι που χρησιμοποιείται από τον ρωσικό στρατό βασίζεται στο ιρανικό μοντέλο Shahed, αλλά οι πρόσφατες εκδόσεις είναι σημαντικά μεγαλύτερες, ταχύτερες και πιο εκρηκτικές. Η Ρωσία έχει, επίσης, εφαρμόσει βελτιωμένα συστήματα πλοήγησης και ελέγχου, καθιστώντας τη σημερινή γενιά των βομβαρδιστικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών πολύ πιο θανατηφόρα από τους προκατόχους τους.

Σε αυτό το στάδιο, φαίνεται ότι η Ρωσία επιδιώκει να αξιολογήσει την ετοιμότητα του ΝΑΤΟ, ενώ δεν είναι απίθανο να προετοιμάζει επιθέσεις μεγάλης κλίμακας. Ωστόσο, δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο. Οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να διδαχθούν από το πώς η Ουκρανία αντιμετωπίζει μεγάλης κλίμακας ρωσικές επιθέσεις με drones. Αυτή η εμπειρία καθιστά την Ουκρανία απαραίτητο εταίρο ασφαλείας για την Ευρώπη.

Τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ πρέπει να θεσπίσουν συλλογικά ρεαλιστικούς και σαφείς κανόνες εμπλοκής για τις διασυνοριακές εισβολές μη επανδρωμένων αεροσκαφών και μαχητικών αεροσκαφών. Η Ευρώπη θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα στην παραγωγή οικονομικά αποδοτικών τεχνολογιών για την αντιμετώπιση των drones και να επενδύσει σε εταιρίες του ουκρανικού αμυντικού τομέα που παράγουν ήδη βασικά εργαλεία ηλεκτρονικού πολέμου.

Ο Πούτιν έχει ενθαρρυνθεί από την απόφαση Τραμπ να υποβαθμίσει την εμπλοκή της Αμερικής στη διατλαντική ασφάλεια και δείχνει έτοιμος να κλιμακώσει τον υβριδικό του πόλεμο κατά της Ευρώπης. Κοιτάζοντας μπροστά, ο στρατηγικός του στόχος είναι να διχάσει την ευρωατλαντική συμμαχία και να μειώσει την υποστήριξη προς την Ουκρανία.

ΚΑΝΕΝΑ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ ΕΙΡΗΝΗΣ

Αποφασισμένος να συνεχίσει ο Πούτιν

Τρία χρόνια και οκτώ μήνες μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι διεθνείς πρωτοβουλίες για να τερματιστεί ο πόλεμος έχουν διακοπεί. Η έκκληση Τραμπ προς τον Πούτιν για ειρηνευτική συμφωνία στη Σύνοδο Κορυφής στην Αλάσκα στις 15 Αυγούστου δεν είχε συνέχεια.

Αρνούμενος να αποχωρήσει από τις μαξιμαλιστικές του απαιτήσεις και απορρίπτοντας τις προσφορές συμβιβασμού του Τραμπ, ο Πούτιν έχει δεσμευτεί για μια επ’ αόριστον συνέχιση του πολέμου, μια επιλογή που μπορεί να είναι ένα λάθος τόσο σοβαρό όσο η απόφασή του να ξεκινήσει την πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία.

Το Ρωσικό Γενικό Επιτελείο έθεσε το υπόβαθρο για τις κλιμακώσεις του Πούτιν με τις ασκήσεις Zapad-2025 μεταξύ Ρωσίας και Λευκορωσίας. Ο Πούτιν παρατήρησε το αποκορύφωμα των ασκήσεων όχι από τη Λευκορωσία, αλλά από τη βάση Mulino, πολύ ανατολικά από τη Μόσχα στην περιφέρεια Νίζνι Νόβγκοροντ.

Οικονομικά

Οι ρωσικές τοποθετήσεις περιστρέφονται γύρω από το ότι ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος έχει ήδη ξεκινήσει, με τις εχθροπραξίες όμως να είναι κυρίως οικονομικές. Το 19ο πακέτο κυρώσεων της Ε.Ε. υποστηρίζει αυτόν τον ισχυρισμό. Η οικονομική ανάλυση δείχνει ότι η Ρωσία είναι στραμμένη σε μια πολεμική πορεία που δεν μπορεί να αντέξει. Το κόστος που προέκυψε καθ’ όλη τη διάρκεια του 2025 έχει δημιουργήσει ένα εντυπωσιακό έλλειμμα.  Η προοπτική ενός ατελείωτου πολέμου φαίνεται ότι ανησυχεί την ελίτ της Ρωσίας, με την πλειονότητα της τεράστιας γραφειοκρατίας του καθεστώτος του Πούτιν να βρίσκει λίγα οφέλη στη διαιώνιση των εχθροπραξιών.