Η πόλη Ροβανιέμι, που θεωρείται η επίσημη πατρίδα του Άγιου Βασίλη, ή joulupukki όπως είναι γνωστός στη Φινλανδία, προσφέρει κάθε πιθανή εμπειρία που σχετίζεται με τον αγαπημένο Άγιο των παιδιών – από μια επίσκεψη στο «γραφείο» του στον Αρκτικό Κύκλο μέχρι βόλτες με έλκηθρο που το σέρνουν τάρανδοι.

Αλλά τη φετινή χριστουγεννιάτικη περίοδο, εκτός από τις εκατοντάδες χιλιάδες τουρίστες από όλο τον κόσμο που έρχονται αναζητώντας τον Άγιο Βασίλη, η χιονισμένη πρωτεύουσα της φινλανδικής Λαπωνίας γίνεται ένας όλο και πιο δημοφιλής προορισμός για επισκέπτες με στρατιωτικούς σκοπούς.

Τις τελευταίες εβδομάδες, χιλιάδες στρατιώτες του ΝΑΤΟ έχουν περάσει από το Ροβανιέμι, το οποίο διαθέτει και αεροπορική βάση, για να συμμετάσχουν σε ασκήσεις εκπαίδευσης στο κοντινό Ροβαγιάρβι, τη μεγαλύτερη περιοχή στρατιωτικών ασκήσεων της Δυτικής Ευρώπης, όπου προετοιμάζονται για μια πιθανή επίθεση από τη Ρωσία. Το Ροβαγιάρβι απέχει περίπου 88 χιλιόμετρα από τα ρωσικά σύνορα.

Το Ροβανιέμι, εν τω μεταξύ, αναμένεται σύντομα να γίνει κύρια βάση για τις Φινλανδικές Προωθημένες Χερσαίες Δυνάμεις (FLF) – την υπό σουηδική ηγεσία ομάδα μάχης του ΝΑΤΟ που προορίζεται να λειτουργήσει ως αποτρεπτικός παράγοντας στα ανατολικά σύνορα.

Η αύξηση της στρατιωτικής δραστηριότητας δεν έχει περάσει απαρατήρητη από τους τουρίστες του Ροβανιέμι. Και πώς θα μπορούσε άλλωστε, αφού ο ήχος από τα στρατιωτικά αεροσκάφη κάθε άλλο από απαρατήρητος περνά.

Τουρίστες είπαν στον Guardian πως ενώ έκαναν εκδρομή με ταράνδους, είδαν στρατιωτικά αεροπλάνα να πετούν, σημειώνοντας πως είναι αδύνατο να ξεφύγει κανείς από την πραγματικότητα του πολέμου – ακόμη και στην πατρίδα του Άγιου Βασίλη.

Στο Santa Park, το «σπίτι-σπηλιά του Άγιου Βασίλη», που είναι σκαμμένο σε ένα μεγάλο ανάχωμα, είναι δύσκολο να αγνοήσεις το γεγονός ότι λειτουργεί και ως καταφύγιο για τους κατοίκους της πόλης.

Έτοιμος για πόλεμο με την Ευρώπη δηλώνει ο Πούτιν

Οι εντάσεις μεταξύ της Ρωσίας και της Δυτικής Ευρώπης εντείνονται, και την περασμένη εβδομάδα ο Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε ότι είναι «έτοιμος» για πόλεμο αν η Ευρώπη τον ξεκινήσει εν μέσω των αδιέξοδων ειρηνευτικών συνομιλιών με την Ουκρανία. Σε περίπτωση ρωσικής εισβολής, τα σύνορα της Φινλανδίας με τη Ρωσία, μήκους σχεδόν 1.448 χλμ – εκ των οποίων τα 378 χλμ βρίσκονται στη Λαπωνία – θεωρούνται μία από τις πιθανές οδούς επίθεσης.

Ο φινλανδικός στρατός προειδοποίησε ότι, μόλις τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, η Ρωσία ετοιμάζεται να μετακινήσει περισσότερα στρατεύματα στα σύνορα με τη Φινλανδία, όπου βρίσκεται σε διαδικασία ενίσχυσης της παρουσίας και της υποδομής της, προκειμένου να αποτελέσει μια «πιο ισχυρή δύναμη».

Λόγω της γεωγραφικής της θέσης και της ιστορίας της με τον ανατολικό γείτονά της, η Φινλανδία είναι από καιρό προετοιμασμένη για πόλεμο με τη Ρωσία. Η υποχρέωση συμμετοχής στην εθνική άμυνα είναι κατοχυρωμένη στο σύνταγμά της. Ωστόσο, η ένταξή της στο ΝΑΤΟ το 2023 έχει οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές, όπως η ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας και η ίδρυση ενός νέου βορειοδυτικού κέντρου διοίκησης του ΝΑΤΟ στο Μίκκελι, στη νοτιοανατολική Φινλανδία, τον Οκτώβριο.

Την περασμένη εβδομάδα, ενώ το χωριό του Άγιου Βασίλη ήταν γεμάτο από ενθουσιασμένα παιδιά – και αρκετούς ενήλικες – που συνέρρεαν για να συναντήσουν τον Άγιο Βασίλη κάτω από τη χιονόπτωση, σε μικρή απόσταση με το αυτοκίνητο, στο Rovajärvi, σχεδόν 1.000 στρατιώτες από τη Σουηδία, τη Φινλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο συμμετείχαν στο Lapland Steel 25. Η άσκηση πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά από μια άλλη, την Northern Strike 225, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 2.000 φινλανδοί και πολωνοί στρατιώτες για να εκπαιδευτούν εκεί.

Στο πλαίσιο της άσκησης Lapland Steel 25, φινλανδοί και σουηδοί στρατιώτες με άρματα μάχης, σκι αντοχής και ελικόπτερα μέσα σε πευκοδάση και χιόνι που έφτανε μέχρι τα γόνατα, συμμετείχαν σε μια προσομοίωση μάχης μεταξύ τους.

«Προετοιμαζόμαστε για το χειρότερο», δήλωσε η 19χρονη σουηδή στρατιώτης και οδηγός άρματος μάχης, Άλβα Στόρμαρκ. «Επειδή γνωρίζουμε ότι υπάρχει πόλεμος στην Ευρώπη και είμαστε κοντά στους Ρώσους».

Η ένταξή της στον σουηδικό στρατό πριν από περίπου ενάμιση χρόνο ήταν, όπως είπε, μια «δύσκολη απόφαση» λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων, αλλά παραμένει αφοσιωμένη στη δουλειά της. «Η υπεράσπιση της Σουηδίας είναι κάτι που θέλω να κάνω».

Αν και ο Maj Mikko Kuusisto, επικεφαλής εκπαίδευσης της Jaeger Brigade, της βορειότερης μονάδας της Φινλανδίας, δήλωσε ότι η Lapland Steel δεν ακολουθούσε ένα «συγκεκριμένο σενάριο», ένας χάρτης της άσκησης έδειχνε ένα μεγάλο κόκκινο βέλος που προερχόταν από τα βορειοανατολικά προς την κατεύθυνση της Ρωσίας.

Γιατί η Λαπωνία είναι ζωτικής στρατηγικής σημασίας

Περισσότερο από το ένα τέταρτο των συνόρων της Φινλανδίας με τη Ρωσία – τα οποία έχουν κλείσει για δύο χρόνια εν μέσω αυξανόμενων εντάσεων – βρίσκεται στη Λαπωνία, μια αραιοκατοικημένη περιοχή όπου ζει μόλις το 3% του πληθυσμού της χώρας.

Ο διοικητής της Ταξιαρχίας Jaeger, συνταγματάρχης Marko Kivelä, δήλωσε ότι λόγω της γειτνίασης της Λαπωνίας με τη Ρωσία και τη χερσόνησο Κόλα, όπου βρίσκεται η μεγαλύτερη συγκέντρωση πυρηνικών όπλων στον κόσμο, η περιοχή έχει ζωτική στρατηγική σημασία.

Η Ρωσία, είπε, «αλλάζει τη στάση της» στη χερσόνησο Κόλα και στα σύνορα με τη Φινλανδία με νέες μεραρχίες και ένα νέο σώμα στρατού. «Αυτό σημαίνει ότι ενισχύουν τη δομή διοίκησης και ελέγχου, καθώς και την υποδομή, έτσι ώστε όταν τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, τα στρατεύματα να μπορούν να επιστρέψουν στα φινλανδικά σύνορα», είπε. «Και τότε θα είναι επίσης σε θέση να εξοπλίσουν τα στρατεύματα και να αλλάξουν τη στάση τους, έτσι ώστε να υπάρχει μια πιο ισχυρή ρωσική δύναμη στα σύνορά μας».

Το σύνθημα της Ταξιαρχίας Jaeger, η οποία ειδικεύεται στην εκπαίδευση στην Αρκτική και στην αμυντική αεροπορική προστασία από το έδαφος, είναι pohjoinen pitää – «ο βορράς κρατάει».

Νέος ψυχρός πόλεμος

Ο Kivelä περιέγραψε τις τρέχουσες εντάσεις ως «νέο ψυχρό πόλεμο». «Είναι μια εποχή που έχουμε πόλεμο στην Ουκρανία, είναι μια εποχή που η Αρκτική γίνεται όλο και πιο ενδιαφέρουσα επειδή ο πάγος λιώνει και υπάρχουν φυσικοί πόροι που είναι πιο εύκολα διαθέσιμοι», είπε. «Η Ρωσία ενισχύει τώρα τη στρατιωτική της δομή στην Αρκτική – πρώτα απ’ όλα για να προστατεύσει τις στρατηγικές της δυνατότητες ως πυρηνικό αποτρεπτικό μέσο, αλλά και για να προστατεύσει τους οικονομικούς πόρους που ανοίγονται. Έτσι, κατά κάποιον τρόπο, η δημιουργία αυτής της βάσης είναι κάτι που συνέβη κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου και τώρα κάνουν λίγο πολύ το ίδιο πράγμα».

Ως γυναίκα, η 23χρονη φινλανδή στρατιώτης Rebekka Bruun προσφέρθηκε εθελοντικά να υπηρετήσει στο στρατό. Αν και οι μακρινές πορείες μπορεί να είναι εξαντλητικές – συμπεριλαμβανομένου του εξοπλισμού, του όπλου και της τσάντας της, συχνά μεταφέρει το μισό βάρος του σώματός της – δεν μετανιώνει που κατατάχθηκε, παρά την αυξανόμενη απειλή πολέμου. «Δεν μετανιώνω για την επιλογή μου να καταταγώ στο στρατό».

Αν και μερικές φορές σκέφτεται την κλιμάκωση των εντάσεων στα σύνορα, αισθάνεται προετοιμασμένη για έναν πιθανό πόλεμο. «Έχουμε εκπαιδευτεί καλά. Οπότε δεν είμαι νευρική».

«Κάποιος πρέπει να το κάνει», είπε ο Joona Lahtelin, 20 ετών, ένας συνάδελφος στρατιώτης που στέκεται δίπλα στη Bruun. «Εξάλλου, οι περισσότεροι από εμάς είμαστε εδώ με δική μας θέληση, οπότε δεν είναι και τόσο μεγάλο βήμα να καταταγούμε πραγματικά στο στρατό όταν έρθει ο πόλεμος».

Την περασμένη εβδομάδα, εκπρόσωποι των ενόπλων δυνάμεων της Σουηδίας, της Φινλανδίας και της Νορβηγίας συναντήθηκαν στο Ροβανιέμι για να συζητήσουν τα σχέδια για τη δημιουργία της FLF της Φινλανδίας, η οποία θα έχει ως βάση της την πόλη. Οι μάχιμες ομάδες, σύμφωνα με τον Σουηδό στρατηγό και διοικητή της 1ης Μεραρχίας Michael Carlén, θα προέρχονται από το σουηδικό σύνορο στο Μπόντεν, Νορμποττέν.

Η FLF Φινλανδίας, είπε, θα διαδραματίσει «σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της ανατολικής πτέρυγας» του ΝΑΤΟ. «Έχουμε μια γεωγραφική περιοχή με πολύ δύσκολο έδαφος, υπάρχουν λίγοι δρόμοι, πολύ λίγες υποδομές, και το κλίμα χαρακτηρίζεται από πολύ δριμύ κρύο το χειμώνα».

Οι διεθνείς ασκήσεις εκπαίδευσης, είπε, είχαν ως στόχο «να δείξουν την ικανότητα και την αποτρεπτική μας δύναμη». Πρόσθεσε: «Η βία με τη Ρωσία πρέπει να αποφευχθεί με την επίδειξη της ικανότητάς μας».

Σε κοινή δήλωση που εκδόθηκε την περασμένη εβδομάδα [1 Δεκεμβρίου], οι πρωθυπουργοί της Φινλανδίας και της Σουηδίας, Petteri Orpo και Ulf Kristersson, δήλωσαν ότι σχεδίαζαν να «εμβαθύνουν τη διμερή συνεργασία» – συμπεριλαμβανομένων των τομέων της άμυνας και της πολιτικής προστασίας.