Η Σύνοδος Κορυφής στην Αλάσκα έδειξε ότι ούτε η Ρωσία ούτε οι ΗΠΑ ήταν προετοιμασμένες να οδηγήσουν την αντιπαράθεση σε ένα νέο επίπεδο. Δεν επιτεύχθηκε συμφωνία, με τον Πούτιν, ωστόσο, να φέρνει τον Τραμπ προς τη ρωσική οπτική για τον τερματισμό του πολέμου, όπως αποδεικνύεται από δύο παράγοντες.

• Ο πρώτος είναι η σταθερή πεποίθηση του Τραμπ ότι η Ρωσία, ως πυρηνική δύναμη, δεν μπορεί να ηττηθεί στο πεδίο της μάχης, πράγμα που σημαίνει ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να κερδίσει.
• Ο δεύτερος είναι ότι ο Τραμπ εγκατέλειψε το αίτημά του για κατάπαυση του πυρός και αντ’ αυτού συμφώνησε με το κύριο επιχείρημα του Πούτιν ότι τα μέρη θα πρέπει να προχωρήσουν κατευθείαν στις συζητήσεις για μια μακροπρόθεσμη ειρηνευτική λύση.

Το πλαίσιο που προέκυψε από τη Σύνοδο ήταν πολύ γενικό και περιελάμβανε τρία πολύ ασαφή σημεία: την ανταλλαγή εδαφών, την Ουκρανία εκτός ΝΑΤΟ και τις εγγυήσεις ασφαλείας. Το γεγονός ότι οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές έχουν ουσιαστικά διαφορετικές προσεγγίσεις σε αυτά τα ζητήματα δεν εμπόδισε τον Λευκό Οίκο να συνεχίζει να υποστηρίζει αυτήν τη νέα μορφή για έναν «διακανονισμό».

Το επόμενο γεγονός που εδραίωσε τη νέα μορφή διαπραγματεύσεων ήταν η συνάντηση του Τραμπ με τον Ζελένσκι και τους Ευρωπαίους ηγέτες στην Ουάσιγκτον. Η προσπάθεια να ασκηθεί ομαδική πίεση στον πρόεδρο των ΗΠΑ και να εξουδετερώσει τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής της Αλάσκας απέτυχε.

Οι δηλώσεις που εξέδωσαν μετά τις δύο Συνόδους Κορυφής κατέστησαν γρήγορα σαφές ότι οι θέσεις των δύο πλευρών παραμένουν μακριά. Στο βασικό θέμα των εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία, η θέση της Μόσχας είναι η ίδια με αυτήν που είχε θέσει το 2022 στις συζητήσεις στην Κωνσταντινούπολη.

Σύμφωνα με το Κρεμλίνο, οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας θα πρέπει, επίσης, να υπογραφεί από εγγυήτριες χώρες: πρώτα και κύρια, τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, συμπεριλαμβανομένης της ίδιας της Ρωσίας. Στη συνέχεια, σε περίπτωση νέας κλιμάκωσης, κάθε εγγυητής θα είχε το δικαίωμα να ασκήσει βέτο στις αποφάσεις.

Η Ρωσία αναμένει, επίσης, ότι τέτοιες εγγυήσεις θα συνοδεύονται από ριζική μείωση του μεγέθους του ουκρανικού στρατού. Οι Ευρωπαίοι και το Κίεβο έχουν εντελώς διαφορετική οπτική για τις εγγυήσεις ασφαλείας. Θέλουν ένα στρατιωτικό απόσπασμα από χώρες του ΝΑΤΟ να σταθμεύσει στην Ουκρανία, περιορισμένο σε αριθμό και μακριά από το μέτωπο.

Τόσο ο Τραμπ όσο και Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν δηλώσει κατηγορηματικά ότι δεν θα υπάρξουν αμερικανικά στρατεύματα σε ουκρανικό έδαφος. Η αεροπορική υποστήριξη είναι πιθανή, αν και ο Τραμπ και η ομάδα του δεν έχουν διευκρινίσει τι ακριβώς θα σήμαινε αυτή η υποστήριξη στην πράξη.

Η Ρωσία έχει απορρίψει την ιδέα τέτοιων εγγυήσεων πολλές φορές και μετά τη Σύνοδο της Αλάσκας το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε ξανά ότι δεν μπορεί να υπάρξουν στρατεύματα του ΝΑΤΟ σε ουκρανικό έδαφος.

Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, εξήγησε ξανά ότι η διαδικασία εφεξής πρέπει να είναι η ακόλουθη: πρώτα, ομάδες εμπειρογνωμόνων στήνονται για να υποβάλουν προτάσεις κ.λπ., στη συνέχεια τα έγγραφα αποστέλλονται σε υψηλότερα επίπεδα και μόνο τότε οι ηγέτες θα συναντηθούν, ως τελικό στάδιο. Η Μόσχα, παρουσιάζοντας αυτήν τη διαδικασία ως προετοιμασία για μια συνάντηση μεταξύ Πούτιν – Ζελένσκι, κάνει σαφή την πρόθεσή της να σύρει την ουκρανική ηγεσία σε μια διαπραγματευτική φόρμουλα που μπορεί να ονομαστεί «Κωνσταντινούπολη 2», καθώς οι απαιτήσεις των Ρώσων τουλάχιστον είναι οι ίδιες.

Ολα αυτά θα μπορούσαν να καταδικάσουν το Κίεβο σε αρκετούς μήνες δύσκολων διαπραγματεύσεων με τη Μόσχα στην Κωνσταντινούπολη, ενώ θα μαίνονται οι ρωσικές επιθέσεις.

Η πραγματικότητα σήμερα είναι ότι η Μόσχα δεν υποχωρεί από τα μαξιμαλιστικά αιτήματά της, ενώ η Ευρώπη δεν μπορεί να αλλάξει τη δυναμική του πολέμου χωρίς την ενεργή συμβολή των ΗΠΑ.

ΤΟ ΛΑΘΟΣ ΤΟΥ ΤΖΕΪ ΝΤΙ ΒΑΝΣ

Οι ρωσικές παραχωρήσεις δεν είναι τωρινές

Σε μια προσπάθεια να δώσει θετική χροιά στις προσπάθειες των ΗΠΑ για τον τερματισμό της πλήρους εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο Αμερικανός αντιπρόεδρος, Τζέι Ντι Βανς, προ ημερών ισχυρίστηκε ότι η Μόσχα έχει κάνει «σημαντικές παραχωρήσεις»!

«Νομίζω ότι οι Ρώσοι έχουν κάνει σημαντικές παραχωρήσεις στον πρόεδρο Τραμπ για πρώτη φορά στα 3,5 χρόνια αυτής της σύγκρουσης», είπε συμπληρώνοντας ότι «ήταν πρόθυμοι να είναι ευέλικτοι σε ορισμένα από τα βασικά αιτήματά τους».

Ακολουθούν ορισμένες από τις φερόμενες παραχωρήσεις που έκανε η Ρωσία.

• Βανς: «Εχουν αναγνωρίσει ότι δεν θα μπορέσουν να εγκαταστήσουν καθεστώς… μαριονέτας στο Κίεβο και αυτό ήταν, φυσικά, ένα σημαντικό αίτημα στην αρχή». Ο ίδιος ο Βανς τονίζει το ζήτημα με τον ισχυρισμό ότι πρόκειται για μια πρόσφατη ρωσική παραχώρηση.

Η Μόσχα εγκατέλειψε κάθε ελπίδα εγκατάστασης ενός καθεστώτος μαριονέτας στο Κίεβο πριν από περισσότερα από τρία χρόνια. Το Κρεμλίνο φαίνεται να πίστευε ότι οι ρωσικές δυνάμεις θα καταλάμβαναν γρήγορα το Κίεβο, θα ανέτρεπαν τον Ζελένσκι και θα εγκαθίδρυαν ένα καθεστώς μαριονέτας που θα έκανε τις εντολές του. Τα ρωσικά κρατικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, μάλιστα, είχαν έτοιμα άρθρα νίκης, ένα από τα οποία δημοσιεύτηκε κατά λάθος -και στη συνέχεια διαγράφηκε γρήγορα- μόλις τέσσερις ημέρες μετά την έναρξη της πλήρους εισβολής. Υστερα από περισσότερο από έναν μήνα μαχών, η Ρωσία αναγκάστηκε να εγκαταλείψει κάθε ελπίδα κατάληψης του Κιέβου και στις 29 Μαρτίου 2022 ανακοίνωσε ότι θα υποχωρούσε από την περιφέρεια του Κιέβου.

• Βανς: «Αυτό που έχουν παραδεχθεί είναι η αναγνώριση ότι η Ουκρανία θα έχει εδαφική ακεραιότητα μετά τον πόλεμο». Η Ρωσία αναγκάστηκε να το παραδεχθεί μόλις λίγες εβδομάδες μετά την εισβολή, όταν οι ουκρανικές δυνάμεις την εμπόδισαν να καταλάβει ολόκληρη τη χώρα. Συνολικά, μαζί με τα εδάφη που κατέλαβε η Ρωσία από την έναρξη της εισβολής της στην Ουκρανία το 2014, περίπου το 20% της ουκρανικής γης βρίσκεται -επί του παρόντος- υπό ρωσική κατοχή.

• Βανς: «Εχουν αναγνωρίσει ότι θα υπάρξει κάποια εγγύηση ασφαλείας για την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας».

Η αναγνώριση των εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία δεν κοστίζει τίποτα στη Ρωσία. Το να συμφωνήσει στην πραγματικότητα με αυτές είναι ένα εντελώς διαφορετικό θέμα. Μετά την εμφάνιση του Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο στις 18 Αυγούστου, υπήρξε μια έντονη διεθνής δραστηριότητα και οι Ευρωπαίοι ηγέτες σκιαγραφούν τη μορφή που θα λάβουν οι εγγυήσεις ασφαλείας.

Το δύσκολο κομμάτι θα είναι να πειστεί η Ρωσία να συμφωνήσει με αυτά. Το Κρεμλίνο δεν έχει δώσει κανένα σημάδι ότι είναι πραγματικά πρόθυμο να εγκαταλείψει τις μαξιμαλιστικές εδαφικές  απαιτήσεις του στην Ουκρανία και είναι πολύ απίθανο να υπογράψει οτιδήποτε που θα το εμπόδιζε να καταλάβει περισσότερα ουκρανικά εδάφη στο μέλλον.