Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν αναμένεται να συναντήσει την Τρίτη στη Μόσχα τον ειδικό απεσταλμένο των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ, έπειτα από τη δήλωση του Λευκού Οίκου ότι είναι «πολύ αισιόδοξος» για την επίτευξη συμφωνίας που θα βάλει τέλος στον πόλεμο στην Ουκρανία.

Η επίσκεψη ακολουθεί τις πρόσφατες διαβουλεύσεις στη Φλόριντα μεταξύ Αμερικανών αξιωματούχων και Ουκρανών διαπραγματευτών, οι οποίες –σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο– άφησαν περιθώρια «ισχυρής αισιοδοξίας». «Η κυβέρνηση αισθάνεται πολύ αισιόδοξη», δήλωσε η εκπρόσωπος Τύπου Καρολάιν Λέβιτ.

Την ίδια ώρα, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι αναζητά ισχυροποίηση της ευρωπαϊκής γραμμής, εκφράζοντας ανησυχία πως το σχέδιο των ΗΠΑ, το οποίο συντάχθηκε χωρίς τη συμμετοχή Κιέβου και Ευρωπαίων, ενδέχεται να εξυπηρετεί υπερβολικά τη Μόσχα.

Τι συμβαίνει στο διπλωματικό παρασκήνιο

• Ο Εμανουέλ Μακρόν υπογράμμισε ότι οποιαδήποτε τελική πρόταση ειρήνης πρέπει να διαμορφωθεί με τη συμμετοχή της Ουκρανίας και των Ευρωπαίων συμμάχων.
• Σύμφωνα με το Παρίσι, ο Μακρόν και ο Ζελένσκι είχαν απευθείας επικοινωνία με τον Αμερικανό απεσταλμένο Γουίτκοφ.
• Ο Μακρόν δήλωσε πως η δουλειά πάνω στις «εγγυήσεις ασφαλείας» της Ουκρανίας έχει ουσιαστικά ολοκληρωθεί.
• Η Ρωσία ανακοίνωσε πρόσφατα την κατάληψη της στρατηγικής πόλης Ποκρόβσκ στην ανατολική Ουκρανία.

Στη συνάντηση αναμένεται να συμμετάσχει και ο Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και εξωθεσμικός σύμβουλος που έχει ενεργό ρόλο στις διπλωματικές διαπραγματεύσεις.

Η σύνοδος έρχεται μετά από δύο ημέρες συνομιλιών στη Φλόριντα μεταξύ αντιπροσωπειών των ΗΠΑ και της Ουκρανίας, στις οποίες συμμετείχαν ο Γουίτκοφ και ο Κούσνερ, με στόχο την αναθεώρηση ενός ειρηνευτικού σχεδίου που είχε επικριθεί ότι είναι υπερβολικά ευνοϊκό προς τη Ρωσία.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι χαρακτήρισε τις συνομιλίες «εποικοδομητικές», επισημαίνοντας ωστόσο ότι «υπάρχουν δύσκολα ζητήματα που πρέπει ακόμη να λυθούν».

Μετά τη συνάντησή του με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν στο Παρίσι τη Δευτέρα, ο Ζελένσκι υπογράμμισε ότι οι προτεραιότητες του Κιέβου είναι η διασφάλιση της κυριαρχίας της Ουκρανίας και η κατοχύρωση ισχυρών εγγυήσεων ασφαλείας.

Έκανε ακόμη σαφές ότι το «εδαφικό ζήτημα» αποτελεί το δυσκολότερο σημείο της συμφωνίας, καθώς το Κρεμλίνο συνεχίζει να πιέζει για παραχώρηση ουκρανικών εδαφών στα ανατολικά — κάτι που το Κίεβο επανειλημμένα δηλώνει ότι δεν πρόκειται να δεχτεί.

Ο Γουίτκοφ είχε επίσης επαφές με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ, τον Ζελένσκι και τον νέο επικεφαλής διαπραγματευτή της Ουκρανίας, Ρουστέμ Ουμέροφ, ενώ αρκετοί κορυφαίοι Ευρωπαίοι ηγέτες συμμετείχαν μέσω τηλεδιάσκεψης στη συνάντηση Ζελένσκι–Μακρόν.

Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λέβιτ, δήλωσε τη Δευτέρα ότι το προσχέδιο της συμφωνίας «έχει βελτιωθεί σημαντικά» και πως «η κυβέρνηση αισθάνεται πολύ αισιόδοξη» ότι μπορεί να οδηγήσει στο τέλος του πολέμου. Απέφυγε όμως να δώσει λεπτομέρειες, λέγοντας: «Ας αφήσουμε τους διαπραγματευτές να διαπραγματευτούν».

Την περασμένη εβδομάδα, ο Πούτιν ανέφερε πως είχε δει το αμερικανικό σχέδιο ειρήνης και ότι θα μπορούσε να αποτελέσει «βάση» για μια μελλοντική συμφωνία. Ωστόσο, το Κρεμλίνο στη συνέχεια άφησε να εννοηθεί πως μπορεί να μην το αποδεχτεί, αφού η Ουκρανία και Ευρωπαίοι σύμμαχοι πέτυχαν αλλαγές στο κείμενο.

Το αρχικό αμερικανο-ρωσικό σχέδιο, που είχε διαρρεύσει τον Νοέμβριο, είχε προκαλέσει οργή στο Κίεβο και την Ευρώπη, καθώς φαινόταν να ικανοποιεί κύριες ρωσικές απαιτήσεις. Επιπλέον, περιλάμβανε προτάσεις για τη διαχείριση δισεκατομμυρίων σε δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στην Ευρώπη και όριζε όρους πρόσβασης της Ουκρανίας στις ευρωπαϊκές αγορές.

Ο Μακρόν δήλωσε ότι «δεν υπάρχει ολοκληρωμένο ειρηνευτικό σχέδιο» αυτή τη στιγμή και ότι οτιδήποτε συμφωνηθεί πρέπει να περιλαμβάνει την Ουκρανία και την Ευρώπη. Τόνισε πως ζητήματα όπως οι εδαφικές παραχωρήσεις μπορούν να αποφασιστούν «μόνο από τον πρόεδρο Ζελένσκι», ενώ θέματα όπως τα δεσμευμένα ρωσικά κεφάλαια, οι εγγυήσεις ασφαλείας και η ενταξιακή πορεία της Ουκρανίας στην ΕΕ απαιτούν ευρωπαϊκή συμμετοχή.

Η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλας, ανέφερε ότι η εβδομάδα αυτή μπορεί να αποδειχθεί «καθοριστική», αλλά εξέφρασε φόβους πως η Μόσχα θέλει να διαπραγματευτεί μόνο με όσους της «προσφέρουν κάτι επιπλέον από όσα ήδη έχει». Προειδοποίησε επίσης ότι μπορεί να υπάρξει πίεση προς το πιο αδύναμο μέρος — δηλαδή την Ουκρανία — ώστε να υποχωρήσει, κάτι που «δεν είναι προς το συμφέρον κανενός».

Το ζήτημα των εδαφών παραμένει το πιο εκρηκτικό, όμως και το θέμα των εγγυήσεων ασφαλείας έχει οδηγήσει σε εντάσεις. Η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της ζητούν ισχυρές εγγυήσεις, όπως πιθανή μελλοντική ένταξη στο ΝΑΤΟ, για να αποτραπεί νέα επίθεση. Η Ρωσία αντιτίθεται κατηγορηματικά, ενώ και ο Τραμπ έχει αποκλείσει την ένταξη της Ουκρανίας στη Συμμαχία.

Οι συνομιλίες στη Μόσχα γίνονται ενώ ρωσικές αρχές ισχυρίζονται ότι κατέλαβαν τις στρατηγικής σημασίας πόλεις Ποκρόφσκ και Βοβσάνσκ στην ανατολική Ουκρανία — ισχυρισμούς που το Κίεβο δεν έχει επιβεβαιώσει. Ανεξάρτητα έργα ανοιχτών πηγών που παρακολουθούν τις γραμμές του μετώπου αναφέρουν ότι καμία από τις δύο πόλεις δεν έχει πλήρως πέσει στα χέρια της Ρωσίας.