Σύμφωνα με τον νέο ΚΠΔ, η έκδοση δικαστικής απόφασης θα γίνεται υποχρεωτικά μέσα σε έξι μήνες από την κατάθεση οποιουδήποτε ένδικου μέσου με δυνατότητα παράτασης δύο μηνών σε περίπτωση πολυπλοκότητας νομικών ζητημάτων. Παράλληλα, μέσα σε 4 μήνες θα εκδίδονται αποφάσεις εκούσιας δικαιοδοσίας, ενώ οι αποφάσεις ασφαλιστικών μέτρων θα εκδίδονται υποχρεωτικά μέσα σε έναν μήνα. Οι δε δικαστές θα αντιμετωπίζουν πειθαρχικές έρευνες σε περίπτωση μη τήρησης των προθεσμιών.

Πολύ σημαντική  είναι η διάταξη που υπαγορεύει η δημοσίευση των διαθηκών και η κήρυξη διαθήκης ως κυρίας να γίνεται πλέον από τους συμβολαιογράφους, με σκοπό τη μεγάλη επίσπευση της διαδικασίας (καθώς και της έκδοσης των σχετικών πιστοποιητικών, που σήμερα καθυστερούν υπερβολικά λόγω της δικαστικής διαδικασίας), ενώ η σφράγιση και η αποσφράγιση μεταφέρονται ως αρμοδιότητες από τους συμβολαιογράφους στους δικαστικούς επιμελητές, ως πλέον αρμοδίους. Σήμερα η δημοσίευση διαθήκης απαιτεί 300 ημέρες ενώ με τις αλλαγές θα απαιτούνται από 1 έως 7 ημέρες.

Τι αλλάζει

Οι αλλαγές

1. Αποφάσεις σε τακτική, εκουσία και ασφαλιστικά μέτρα:

• Τακτική διαδικασία: Απόφαση εντός 6 μηνών
• Εκούσια δικαιοδοσία: Απόφαση εντός 4 μηνών
• Ασφαλιστικά μέτρα: Απόφαση εντός 1 μήνα

2. Υποχρεωτικός προέλεγχος αγωγών

Καταργείται επίσης η κατάθεση των εφέσεων στο Πρωτοδικείο που εξέδωσε την πρωτόδικη απόφαση. Πλέον, οι εφέσεις θα κατατίθενται απευθείας στο Εφετείο.

Ψηφιακή Δικογραφία: Από το χαρτί στο cloud

Η μεγαλύτερη αλλαγή είναι η καθιέρωση της ψηφιακής δικογραφίας, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Η νέα πλατφόρμα, που ξεκινά το 2025, θα επιτρέπει:

• Ηλεκτρονική κατάθεση αγωγών και δικογράφων από τους δικηγόρους
• Παρακολούθηση της εξέλιξης κάθε υπόθεσης (από Πρωτοδικείο έως Άρειο Πάγο)
• Αποθήκευση όλων των εγγράφων και αποφάσεων
• Ηλεκτρονική πληρωμή παραβόλων
• Ηλεκτρονική πρόσβαση στο Βιβλίο Αδικημάτων & Συμβάντων της ΕΛ.ΑΣ.

Η ψηφιοποίηση θα συμβάλει καθοριστικά στην εκκαθάριση 32.000 εκκρεμών υποθέσεων υπερχρεωμένων νοικοκυριών με βάση τον Ν.3869/2010 (Νόμος Κατσέλη), εντός τριετίας.

Διαθήκες

Στην ψηφιακή εποχή περνούν και οι διαθήκες καθώς έρχεται το “Μητρώο Αδημοσίευτων Διαθηκών” που αναμένεται να δώσει ανάσα και στα Δικαστήρια όπου κατά πληροφορίες αυτή την περίοδο εκκρεμούν μόνο στην Αθήνα περί τις 40.000 αιτήσεις δημοσίευσης.

Σε περίπτωση που τρίτο πρόσωπο θελήσει να λάβει αντίγραφο του πιστοποιητικού θα απευθύνεται με τα συνοδευτικά νομιμοποιητικά έγγραφα στον συμβολαιογράφο, ο οποίος κατά περίπτωση θα κρίνει αν πρέπει να δοθεί το σχετικό αντίγραφο ή σε διαφορετική περίπτωση με αιτιολογημένη απάντηση να απορρίψει το αίτημα. Σε αυτή την περίπτωση ο ενδιαφερόμενος θα μπορεί να προσφεύγει στον εισαγγελέα, ο οποίος θα εξετάζει τα νομιμοποιητικά αποδεικτικά και θα αποφαίνεται αναλόγως.

Ακόμη μία καινοτομία που φέρνει ο νέος ΚΠΔ αφορά, σύμφωνα με πληροφορίες, την κατάθεση εφέσεων, οι οποίες πλέον δεν θα κατατίθενται στο Πρωτοδικείο που εξέδωσε την απόφαση αλλά στο Εφετείο που θα δικάσει την έφεση. Με τον τρόπο αυτό δεν θα απαιτείται πλέον ο χρόνος και η γραμματειακή μεσολάβηση για να διαβιβάζονται οι εφέσεις από το ένα δικαστήριο στο άλλο.

Με τη συνεργασία του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, δημιουργείται ενιαία πλατφόρμα ψηφιακής δικαιοσύνης, όπου: Οι υποθέσεις θα παρακολουθούνται σε real-time, όλες οι αποφάσεις θα δημοσιεύονται ηλεκτρονικά, οι πολίτες θα έχουν ηλεκτρονική πρόσβαση σε όλη τη διαδικασία ενώ Η αστυνομία θα μπορεί να διασταυρώνει στοιχεία με πλήρη διαφάνεια. Το Υπουργείο εκτιμά ότι οι αλλαγές που έρχονται θα επιτρέψουν ξεκαθάρισμα και των εκκρεμοτήτων του παρελθόντος, όπως οι 32.000 υποθέσεις υπερχρεωμένων νοικοκυριών που λιμνάζουν στα δικαστήρια λόγω του Νόμου Κατσέλη. Ο Υπουργός Δικαιοσύνης σημείωσε χαρακτηριστικά: «Η ταχύτητα στην απονομή Δικαιοσύνης δεν είναι πολυτέλεια, είναι δικαίωμα του πολίτη και δείκτης αξιοπιστίας για το κράτος».

Σύμφωνα με τον κ. Φλωρίδη, αποτελεί «τραγικό γεγονός» το ότι σήμερα μια τελεσίδικη απόφαση βγαίνει κατά μέσο όρο μετά από 1.492 ημέρες. Με τις νέες διατάξεις, ο χρόνος αναμένεται να μειωθεί στις 630 ημέρες, φέρνοντας την Ελλάδα πιο κοντά στον μέσο όρο των ευρωπαϊκών χωρών. Ο στόχος είναι η έκδοση οριστικής απόφασης εντός 350 ημερών και τελεσίδικης απόφασης εντός 650 ημερών. Όπως σημείωσε ο Υπουργός, «Η απαίτηση των πολιτών για γρήγορη και αποτελεσματική Δικαιοσύνη δεν είναι πολυτέλεια – είναι υποχρέωσή μας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Γιώργος Φλωρίδης.

«Τον Απρίλιο συζητήθηκαν αγωγές που κατατέθηκαν το 2021, δηλαδή μετά από 1.075 ημέρες. Πιθανολογείται έκδοση απόφασης μετά από 1.380 ημέρες. Στην Αθήνα δηλαδή το χρονικό διάστημα έκδοσης απόφασης είναι μεγαλύτερο από την υπόλοιπη Ελλάδα. Από τις 1.075 αξιοποιούνται μόνο οι 125 ημέρες με την κατάθεση προτάσεων και μετά μένει στο συρτάρι του δικαστή μέχρι να συζητηθεί. Αυτό που αλλάζει είναι ότι μια υπόθεση που θα κατατεθεί το Σεπτέμβριο του 2025 η υπόθεση θα συζητηθεί εντός Απριλίου 2026 και θα το γνωρίζουν οι διάδικοι με την κατάθεση του δικογράφου τους» σημείωσε ο Ιωάννης Μπούγας.

Επίσης, θεσπίζεται νέα διάταξη, με την οποία περιορίζεται η καταχρηστική προθεσμία της έφεσης στο ένα έτος, αντί δύο ετών σήμερα. Τέλος, με νέα ρύθμιση αυξάνεται η καθ’ ύλην αρμοδιότητα των πολυμελών πρωτοδικείων για την εκδίκαση εφέσεων στις 80.000€, ενώ θεσπίζεται και η απαγόρευση χορήγησης αναβολής στη δευτεροβάθμια δίκη.

Στο δίκαιο της αναίρεσης επέρχονται επίσης σημαντικές αλλαγές. Προβλέπεται η κατάθεση του δικογράφου της αναίρεσης απευθείας στη γραμματεία του Αρείου Πάγου, ενώ κατά το πρότυπο της δικονομίας του Συμβουλίου της Επικρατείας περιορίζεται πλέον ο αριθμός των σελίδων του αναιρετηρίου και των λοιπών δικογράφων ενώπιον του ανώτατου δικαστηρίου. Επίσης, σημαντική είναι και η αντικατάσταση του άρθρου 571 του ΚΠολΔ με επαναφορά της εισήγησης και ενεργοποίηση της εν συμβουλίω διαδικασίας σχετικά με το παραδεκτό της αίτησης αναίρεσης.

Προκειμένου να εξασφαλιστεί η επίτευξη του βασικού στόχου των δύο ετών για την έκδοση τελεσίδικης απόφασης, θεσπίζεται νέα γενική διάταξη, η οποία προβλέπει την αποκλειστικότητα και δεσμευτικότητα των προθεσμιών του νόμου, τόσο για τους διαδίκους όσο και για το δικαστήριο, ενώ θεμελιώδη ρύθμιση του νέου Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας αποτελεί η διάταξη, με την οποία εισάγεται ο ηλεκτρονικός φάκελος δικογραφίας για κάθε υπόθεση. Επίσης, προτείνονται διατάξεις με σκοπό την περαιτέρω αποφόρτιση των δικαστηρίων και τη μείωση του όγκου εργασίας των δικαστικών υπαλλήλων. Μια τέτοια πρόβλεψη αποτελεί η τροποποίηση που αφορά τη διαταγή πληρωμής και τη διαταγή απόδοσης μισθίου, η αρμοδιότητα έκδοσης των οποίων περνά εξ ολοκλήρου στους δικηγόρους (ειδικά επιλεγμένους και καταρτισμένους), χωρίς τη μεσολάβηση των γραμματειών των δικαστηρίων εφεξής.

Επίσης, παρέχεται η δυνατότητα έκδοσης διαταγής απόδοσης μισθίου εξαιτίας του λόγου της παρέλευσης του ορισμένου χρόνου συμβατικής σχέσεως που καταρτίζεται εγγράφως, επ’ ωφελεία πολλών πολιτών/ιδιοκτητών που καθίστανται όμηροι ορισμένων κακόπιστων μισθωτών λόγω της μη δυνατότητας προσήκουσας αξιοποίησης των ακινήτων τους.