Πάνω από τα μισά χαρτογραφήθηκαν για πρώτη φορά, ενώ πάνω από 2.000 χαρακτηρίστηκαν ενεργά και περίπου 1.600 πιθανώς ενεργά. Η νέα βάση καταγράφει ακόμη 35 επιφανειακές διαρρήξεις ιστορικών σεισμών, δίνοντας για πρώτη φορά μια συνεκτική, λεπτομερή εικόνα του υπεδάφους της χώρας σε κλίμακα 1:25.000.

Οπως αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο, η εντυπωσιακή αυτή καταγραφή είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας επιστημόνων από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και τη Νέα Ζηλανδία, οι οποίοι αξιοποίησαν τα υψηλής ανάλυσης Ψηφιακά Μοντέλα Εδάφους του Ελληνικού Κτηματολογίου. Με τη βοήθειά τους αποκάλυψαν σεισμικά ρήγματα που έως σήμερα παρέμεναν κρυμμένα κάτω από τη βλάστηση, την αστική ανάπτυξη ή την πολυπλοκότητα του ελληνικού αναγλύφου. Το έργο αυτό οδήγησε στη δημιουργία της AFG – Active Faults Greece, της πρώτης βάσης ενεργών ρηγμάτων που βασίζεται αποκλειστικά στο μορφολογικό αποτύπωμα του εδάφους και παρουσιάστηκε στο διεθνές περιοδικό «Scientific Data».

Οπως εξηγεί η διεθνής επιστημονική ομάδα, πίσω από τις απότομες αντιθέσεις του ελληνικού τοπίου βρίσκεται μια αδιάκοπη γεωλογική διεργασία. Η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα σε δύο ηπείρους που συγκλίνουν: την Αφρική που ωθείται προς τον βορρά και την Ευρασία που κινείται προς τον νότο. Το αποτέλεσμα είναι η σταδιακή παραμόρφωση της χερσαίας Ελλάδας και η διαρκής αναμόρφωση του αναγλύφου, κυρίως μέσω της δράσης ενεργών ρηγμάτων. Πολλά όμως από αυτά είναι αόρατα με γυμνό μάτι – είτε επειδή βρίσκονται σε δασωμένες περιοχές είτε επειδή έχουν καλυφθεί από σύγχρονες κατασκευές.

Γι’ αυτό και η χαρτογράφηση αυτή θεωρείται κρίσιμη. Η κατανόηση της διασποράς των σεισμικών πηγών δεν είναι απλώς επιστημονική ανάγκη, αλλά και προϋπόθεση για την ασφάλεια και τη βιωσιμότητα των υποδομών της.

Η AFG αποκαλύπτει ότι πάνω από τα μισά ενεργά ρήγματα επηρεάζουν άμεσα την εξέλιξη του τοπίου: ελέγχουν τη ροή ποταμών, διαμορφώνουν τα όρια κοιλάδων και βουνών και καθορίζουν πού εναποτίθενται τα ιζήματα. Αυτό δείχνει ότι κάποια ενεργά ρήγματα παραμένουν ακόμη αόρατα, θαμμένα κάτω από νεότερα γεωλογικά στρώματα.

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η τεχνολογία άλλαξε ριζικά τον τρόπο που βλέπουμε το έδαφος. Τα DEMs δεν είναι απλοί χάρτες, αλλά τρισδιάστατες απεικονίσεις της επιφάνειας της γης, όπου κάθε σημείο έχει το δικό του υψόμετρο· μια «απογυμνωμένη» ματιά στο τοπίο χωρίς πόλεις, δρόμους ή βλάστηση. Αυτό επιτρέπει στους γεωλόγους να εντοπίζουν μοτίβα που προδίδουν σεισμική δράση, ακόμη και εκεί όπου το μάτι δεν διακρίνει τίποτα.

Παρά την τεχνολογική ακρίβεια, η ερμηνεία παραμένει τέχνη. Ο Dr John Begg τονίζει ότι η σωστή ανάγνωση των μοντέλων απαιτεί το έμπειρο μάτι του γεωλόγου, ικανό να ξεχωρίσει ένα τεκτονικό μέτωπο από μια επιφάνεια διάβρωσης. Για αυτό τα ψηφιακά ευρήματα επιβεβαιώθηκαν με επιτόπιες έρευνες και σύγκριση με παλαιότερες μελέτες. Η δύναμη της AFG, εξηγεί, είναι ο συνδυασμός τεχνολογίας και δεκαετιών γεωλογικής γνώσης.

Ελεύθερα προσβάσιμη

Η βάση AFG είναι ελεύθερα προσβάσιμη και συνοδεύεται από έναν διαδραστικό χάρτη της Ελλάδας, όπου μηχανικοί, ερευνητές και πολίτες μπορούν να δουν τα ενεργά ρήγματα γύρω τους και να ενημερωθούν για τα χαρακτηριστικά τους. Φιλοδοξεί όχι μόνο να ενισχύσει την εθνική προσπάθεια για την καταγραφή των σεισμικών πηγών, αλλά και να αποτελέσει διεθνές παράδειγμα για το πώς τα ψηφιακά τοπία μπορούν να φέρουν στο φως τη γεωλογική ιστορία μιας χώρας.

Αριθμολογία

 -Η βάση περιλαμβάνει 3.815 «ίχνη» (fault-traces), τα οποία έχουν ομαδοποιηθεί σε 892 διακριτά ρήγματα.

-Από αυτά τα ίχνη, περίπου 53% έχει χαρτογραφηθεί για πρώτη φορά.

-Από τα ίχνη, >2.000 χαρακτηρίζονται ως «ενεργά» και περίπου 1.600 ως «πιθανώς ενεργά».