Η νέα ρύθμιση αφορά όλες τις διαθήκες που είχαν κατατεθεί στις γραμματείες των δικαστηρίων ανά την επικράτεια και η εκδίκασή τους εκκρεμεί το επόμενο διάστημα, οι οποίες ανέρχονται σε περίπου 14.000. Στις περιπτώσεις αυτές, πλέον, παρέχεται η δυνατότητα (εφόσον το επιλέξει ο πολίτης) να αποσυρθεί η υπόθεση της δημοσίευσης από τα πινάκια των δικαστηρίων και να δημοσιευθεί η διαθήκη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας.

Εάν δεν το επιθυμεί, τότε θα πρέπει να συνεχίσει τη δικαστική οδό: Στην περίπτωση που η δίκη αναμένεται σε λίγες ημέρες, ίσως δεν έχει κανένα νόημα να αλλάξει τη διαδικασία. Εάν όμως έχει πάρει δικάσιμο για έναν χρόνο μετά, είναι λογικό να επιθυμεί ο πολίτης η δημοσίευση της διαθήκης να γίνει νωρίτερα, όπως ισχύει πλέον για όλες τις διαθήκες που κατατίθενται από 1ης Νοεμβρίου (υποχρεωτικά) σε συμβολαιογράφο.

Η διαδικασία που προβλέπεται εάν ο πολίτης επιλέξει να επισπεύσει τη δημοσίευση μιας διαθήκης μέσω της πλατφόρμας είναι να μεταβεί (ο ίδιος ή μέσω του συνηγόρου του) στη γραμματεία του δικαστηρίου που εκκρεμεί η δίκη και να υπογράψει μια υπεύθυνη δήλωση ότι παραιτείται της διαδικασίας και ότι αναλαμβάνει ο ίδιος τη δημοσίευσή της μέσω της πλατφόρμας, που ήδη χρησιμοποιείται για όλες τις υπόλοιπες διαθήκες.

Πρόκειται για την πλατφόρμα diathikes.gr, που είχαν παρουσιάσει στο υπουργείο Δικαιοσύνης ο αρμόδιος υπουργός, Γιώργος Φλωρίδης, με τον υφυπουργό, Ιωάννη Μπούγα, μέσω της οποίας ο χρόνος της δημοσίευσης των διαθηκών έχει μειωθεί από τις 400 μέρες που απαιτούνται σήμερα μέσω των δικαστηρίων σε 3 έως 7 ημέρες.

Πλέον, όλες οι διαθήκες κατατίθενται σε συμβολαιογράφο, από τον οποίο αναρτώνται στην εν λόγω πλατφόρμα και συγκεκριμένα στο «Μητρώο Διαθηκών». Εκεί οι συμβολαιογράφοι καταχωρίζουν πια κάθε ιδιόγραφη διαθήκη που κατατέθηκε ή προσκομίστηκε σε αυτούς, κάθε μυστική διαθήκη που καταρτίστηκε ενώπιόν τους και κάθε δημόσια διαθήκη που συντάχθηκε ενώπιόν τους.

Με κάθε ανάρτηση, στον συμβολαιογράφο δίδεται κάθε φορά ένας κωδικός. Με τον θάνατο του κληρονομουμένου, ο συμβολαιογράφος θα βάζει τον κωδικό και θα «ανοίγει» ψηφιακά τη διαθήκη, η οποία πλέον θα καθίσταται δημόσια, μέσα σε λίγα 24ωρα.

Ρυθμίσεις που ήδη κατά το υπουργείο Δικαιοσύνης έχουν αποφορτίσει τα δικαστήρια από μεγάλο κομμάτι της γραφειοκρατίας, αφού το 2025 μέχρι τη λειτουργία της πλατφόρμας, μόνο στην Αθήνα έχουν δημοσιευθεί πάνω από 11.000 διαθήκες, με το οικείο τμήμα του Πρωτοδικείου Αθηνών να απασχολεί 100 δικαστές. Αντίστοιχα στη Θεσσαλονίκη απασχολούνται 59 δικαστές και στον Πειραιά 29.

Πρόσβαση μπορεί να έχει κάθε πολίτης

Εκτός από τη γραφειοκρατία, η μέχρι πρότινος καθυστέρηση στις δημοσιεύσεις επηρέαζε και τις συναλλαγές: κληρονομιές τεράστιας οικονομικής αξίας έπρεπε να περάσουν χρόνια μέχρι να μεταβιβαστούν κι έτσι ακόμη κι αν οι κληρονόμοι θέλουν, π.χ. να πουλήσουν ένα ακίνητο, αυτό δεν μπορούσε να συμβεί για μήνες.
Πέραν των συμβολαιογράφων, η πλατφόρμα είναι προσβάσιμη σε κάθε πολίτη, που μπορεί εύκολα να μπαίνει στο μητρώο για την αναζήτηση διαθήκης (τηρουμένων των κανόνων προστασίας προσωπικών δεδομένων), ενώ παράλληλα μέσω του diathikes.gr είναι ευχερής ο έλεγχος σε πανελλαδικό επίπεδο περί ύπαρξης ή μη διαθήκης κατατεθειμένης σε συμβολαιογράφο ή πρόξενο.

Ερχεται το νέο Κληρονομικό Δίκαιο

Οι ρυθμίσεις αυτές κλείνουν εκκρεμότητες, ενώ βρισκόμαστε σε αναμονή ώστε να έρθει στη Βουλή προς ψήφιση το νέο Κληρονομικό Δίκαιο, το πλαίσιο που θα ρυθμίζει συνολικά τι θα ισχύει πλέον σε κληρονομιές και διαθήκες.

Οπως παρουσιάστηκε επισήμως στο υπουργείο Δικαιοσύνης, το νομοσχέδιο περιλαμβάνει τολμηρές αλλαγές, όπως την αναγνώριση κληρονομικών δικαιωμάτων στους συντρόφους ακόμη και εκτός γάμου ή συμφώνου συμβίωσης ή την απαλλαγή των κληρονόμων από τα χρέη που έχει αφήσει ο εκλιπών.

Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του υπουργείου Δικαιοσύνης, το νέο Κληρονομικό Δίκαιο αρχικά θα παραδοθεί σε όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς (εκπροσώπους του νομικού κόσμου και όχι μόνο) μέσα στον Δεκέμβριο και στη συνέχεια θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, διάρκειας τουλάχιστον ενός μήνα, μέχρι να πάρει τελικά τον δρόμο προς τη Βουλή, στα τέλη Ιανουαρίου – αρχές Φεβρουαρίου 2026.

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥΣ ΥΠΑΛΛΗΛΟΥΣ

Πέραν των ρυθμίσεων για τις εκκρεμείς διαθήκες, που προβλέπονται στο άρθρο 114 του νομοσχεδίου με τίτλο «Νέο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης, μεταφορά Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων και λοιπές διατάξεις», που κατατέθηκε στη Βουλή, στο άρθρο 116 προβλέπεται η άμεση διενέργεια εμβόλιμου εισαγωγικού διαγωνισμού για την πέμπτη (5η) εκπαιδευτική σειρά δικαστικών υπαλλήλων της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών. Σκοπός είναι η πρόσληψη δικαστικών υπαλλήλων για την κάλυψη κυρίως των αναγκών των πολιτικών και ποινικών δικαστηρίων της Αθήνας και του Πειραιά.

Στο άρθρο αυτό καθορίζονται η σύνθεση της επιτροπής διεξαγωγής του διαγωνισμού, ο τρόπος υποβολής της αίτησης και η κατάρτιση του πίνακα επιτυχόντων, οι οποίοι αναλαμβάνουν υποχρέωση επταετούς παραμονής στη θέση διορισμού τους.

Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Δικαιοσύνης, με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται η ταχεία κάλυψη αναγκών στις γραμματείες δικαστηρίων και Εισαγγελιών με αξιοκρατία και οργανωμένο πρόγραμμα εισαγωγής, εκπαίδευσης και πρακτικής των συμμετεχόντων. Ο διαγωνισμός θα προκηρυχθεί εντός Ιανουαρίου του 2026.