Τα drones, κατασκευασμένα από ξύλο και αφρώδες υλικό, εκτιμάται ότι κοστίζουν περίπου 10.000 δολάρια το καθένα, αλλά καταρρίφθηκαν με οπλικά συστήματα αξίας πολλών εκατομμυρίων, όπως τα F-35 και τα συστήματα Patriot.

Σύμφωνα με το POLITICO, τουλάχιστον πέντε drones κατευθύνονταν προς βάση του ΝΑΤΟ και καταρρίφθηκαν από ολλανδικά F-35, ενώ στη συντονισμένη επιχείρηση συμμετείχαν επίσης ιταλικό αεροσκάφος επιτήρησης και γερμανικό αντιαεροπορικό σύστημα.

Η αναποτελεσματικότητα της αντίδρασης του ΝΑΤΟ (μόλις 3 drones καταρρίφθηκαν αρχικά) συγκρίνεται αρνητικά με την Ουκρανία, που αναχαιτίζει καθημερινά 80%-90% των ρωσικών επιθέσεων με πολύ πιο φθηνά μέσα, όπως δικά της drones και ηλεκτρονικά αντίμετρα.

Η ανησυχία οδήγησε την Πολωνία να ενεργοποιήσει το Άρθρο 4 του ΝΑΤΟ, ενώ κράτη όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ουκρανία προσφέρουν στήριξη για την ενίσχυση της αεράμυνας της Ανατολικής Ευρώπης.

Την Τετάρτη, ο υπουργός Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου, Τζον Χίλι, ανακοίνωσε ότι θα ρωτήσει τους κορυφαίους στρατιωτικούς πώς μπορεί το Λονδίνο να βοηθήσει στην ενίσχυση της αεράμυνας του ΝΑΤΟ πάνω από την Πολωνία. Η Ουκρανία έχει επίσης προσφέρει τη βοήθειά της.

«Η Πολωνία έχει ζητήσει κάποια υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένης της συνεχιζόμενης στενής παρακολούθησης, περισσότερης επιτήρησης και αναγνώρισης από τις μυστικές υπηρεσίες, καθώς και περισσότερης αεράμυνας», δήλωσε αξιωματούχος του ΝΑΤΟ.

Φθηνά drones, ακριβοί πύραυλοι

Η αεράμυνα έχει από καιρό αναγνωριστεί ως ένα από τα κύρια κενά σε δυνατότητες των χωρών του ΝΑΤΟ. Η ΕΕ ενθαρρύνει επίσης τις χώρες να δαπανήσουν μέρος των 150 δισεκατομμυρίων ευρώ σε δάνεια SAFE για την αεράμυνα.

Ο ίδιος ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι τόνισε ότι τα αμερικανικής κατασκευής συστήματα αεράμυνας MIM-104 Patriot και τα γαλλο-ιταλικά συστήματα αεράμυνας SAMP/T , που κοστίζουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια το καθένα, δεν αποτελούν λογική επιλογή για χρήση εναντίον των φθηνών ρωσικών drones καμικάζι.

Η Ουκρανία δεν χρησιμοποιεί τέτοιο εξοπλισμό για την αντιμετώπιση κυμάτων ρωσικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών που μπορούν να αριθμούν εκατοντάδες οποιαδήποτε νύχτα. Αντίθετα, έχει αναπτύξει τα δικά της πολύ φθηνά αντιαεροπορικά αεροσκάφη για να καταρρίπτει τις εισερχόμενες ρωσικές απειλές.

Το ζήτημα τέθηκε την Πέμπτη κατά τη διάρκεια ενημέρωσης μεταξύ του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε και των πρεσβευτών της ΕΕ στις Βρυξέλλες — η πρώτη φορά που ένας επικεφαλής της συμμαχίας συμμετείχε σε μια τέτοια συνάντηση.

Πολλοί συμμετέχοντες ανησύχησαν ότι η αντίδραση της Τετάρτης τόνιζε την έλλειψη ετοιμότητας της Δύσης. Οι στρατοί του ΝΑΤΟ δεν θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν τακτικά F-35 για να αναχαιτίζουν τέτοιους εισβολείς.

«Ο ίδιος ο Ρούτε κατέληξε σε αυτό και κανείς δεν διαφώνησε», είπε ένας από τους διπλωμάτες.

Σύμφωνα με την Charly Salonius-Pasternak, Διευθύνουσα Σύμβουλο του think tank Nordic West Office με έδρα το Ελσίνκι, η προσαρμογή της αντίδρασης του ΝΑΤΟ στον μαζικής παραγωγής, χαμηλού κόστους εξοπλισμό της Ρωσίας έχει καθυστερήσει πολύ.

«Υπάρχουν μαθήματα σχετικά με το πώς να εντοπίζουμε και να καταρρίπτουμε πολλά φθηνά drones που δεν περιλαμβάνουν πύραυλο πολλών εκατομμυρίων ευρώ; Φυσικά, αλλά αυτό δεν είναι ένα νέο μάθημα», είπε. «Τι έχει κάνει το ευρωπαϊκό πολιτικό κατεστημένο γι’ αυτό;»

«Ορισμένες χώρες προσαρμόζουν τα οπλοστάσιά τους — αυτές που αισθάνονται τις απειλές πιο έντονα — αλλά χρειάζεται λίγος χρόνος για να εφαρμοστούν οι δημοσιονομικές αποφάσεις», πρόσθεσε.

Οι προκλήσεις των drones

Μερικοί από τους γίγαντες της άμυνας της Ευρώπης προσπαθούν να προσαρμοστούν στον ταχέως μεταβαλλόμενο ανταγωνισμό των εξοπλισμών με μη επανδρωμένα αεροσκάφη.

Στα τέλη Αυγούστου, η σουηδική Saab παρουσίασε έναν νέο πύραυλο χαμηλού κόστους με την ονομασία Nimbrix, σχεδιασμένο για την εξουδετέρωση μικρών μη επανδρωμένων αεροσκαφών χαμηλού υψομέτρου. Η γαλλική υπηρεσία προμηθειών όπλων DGA παρήγγειλε πρόσφατα επίσης ένα σύστημα επίδειξης για ένα σύστημα λέιζερ κατά των drones από έναν όμιλο εταιρειών όπως οι MBDA, Safran, Thales και Cilas.

Ωστόσο, οι μικρότερες, καινοτόμες εταιρείες μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην επιτυχία. «Οι νεοσύστατες επιχειρήσεις έχουν σημειώσει μεγάλη πρόοδο όσον αφορά τις δυνατότητες. Δεν έχουμε απαραίτητα αγοράσει [αυτό που πωλούν] στην Ευρώπη ακόμη», δήλωσε ο Φράνκε, από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.

Υπάρχουν δύο κύριες προκλήσεις μπροστά μας όσον αφορά την άμυνα κατά των drones, πρόσθεσε.

Το πρώτο είναι ότι ένα σύστημα δεν θα είναι σε θέση να αποκρούσει όλες τις απειλές. «Εξ ορισμού, θα χρειαστούμε μια πολυεπίπεδη άμυνα, με ηλεκτρονικά και κινητικά αντίμετρα». Το άλλο είναι το πόσο γρήγορα εξελίσσεται η τεχνολογία: Τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία προσαρμόζουν συνεχώς τα επιθετικά και αμυντικά τους drones σε μια τεχνολογική σπείρα.

Αυτή είναι η προσέγγιση της Ουκρανίας. Χρησιμοποιεί ηλεκτρονικά αντίμετρα καθώς και χιλιάδες drones αναχαίτισης το μήνα. Η Ουκρανία μπορεί να αντιμετωπίσει εκατοντάδες drones τη νύχτα και οι αμυνόμενοι καταστρέφουν τη συντριπτική πλειοψηφία.

Για τους ευρωπαϊκούς στρατούς, αυτό θα απαιτήσει μια αλλαγή από τα παραδοσιακά πρότυπα προμηθειών μικρών παρτίδων ακριβών όπλων, δήλωσε ο πρώην αρχηγός του γαλλικού επιτελείου άμυνας, στρατηγός Τιερί Μπουρκάρ, στο POLITICO τον περασμένο μήνα .

«Για συγκεκριμένο εξοπλισμό, είναι πιθανώς καλύτερο να αγοράζετε σε παρτίδες των 10, 15, 20 ή ίσως 50», είπε. «Δεν έχει σημασία αν η εταιρεία που τον αναπτύσσει δεν είναι σε θέση να παρέχει συντήρηση για 20 χρόνια, γιατί σε ένα χρόνο, αυτό το πράγμα είτε θα είναι νεκρό στο πεδίο της μάχης είτε θα είναι απαρχαιωμένο».