Το ηλεκτρικό ρεύμα έχει αποκατασταθεί σχεδόν στο 90% της ηπειρωτικής Ισπανίας μέχρι νωρίς την Τρίτη, σύμφωνα με τον διαχειριστή του δικτύου REE. Στην Πορτογαλία, το ρεύμα επανήλθε κατά τη διάρκεια της νύχτας σε περίπου 6,2 εκατομμύρια νοικοκυριά από τα συνολικά 6,5 εκατομμύρια, σύμφωνα με τον εθνικό διαχειριστή ηλεκτρικής ενέργειας. Τα φώτα άναψαν ξανά επίσης στη Μαδρίτη και στην πρωτεύουσα της Πορτογαλίας, τη Λισαβόνα.

Μόλις λίγες γωνιές της χερσονήσου, η οποία έχει συνολικό πληθυσμό σχεδόν 60 εκατομμυρίων ανθρώπων, γλίτωσαν από τη διακοπή ρεύματος. Ωστόσο, δεν έχει ακόμη διαπιστωθεί σαφής αιτία για το μπλακ άουτ.

Ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Λουίς Μοντενέγρο, δήλωσε ότι η πηγή της διακοπής ρεύματος “πιθανόν να βρίσκεται στην Ισπανία”. Ο Ισπανός πρωθυπουργός, Πέδρο Σάντσεθ, ανέφερε ότι όλες οι πιθανές αιτίες εξετάζονται και προειδοποίησε το κοινό να μην κάνει εικασίες λόγω του κινδύνου “παραπληροφόρησης”.

Νωρίτερα, ο πορτογαλικός διαχειριστής του ηλεκτρικού δικτύου REN απέδωσε τη διακοπή σε ακραίες θερμοκρασιακές μεταβολές, οι οποίες άφησαν τις δύο χώρες χωρίς τρένα, μετρό, φανάρια, ΑΤΜ, τηλεφωνική σύνδεση και πρόσβαση στο διαδίκτυο.

Άνθρωποι εγκλωβίστηκαν σε ανελκυστήρες, έμειναν ακινητοποιημένοι σε τρένα, παγιδεύτηκαν στην κίνηση και εγκαταλείφθηκαν σε αεροδρόμια. Εκατοντάδες προσπαθούσαν να προσανατολιστούν μέσα σε σκοτεινές σήραγγες του μετρό χρησιμοποιώντας τους φακούς των κινητών τους· άλλοι έψαχναν για βασικά αγαθά σε σούπερ μάρκετ που δέχονταν μόνο μετρητά ή ξεκινούσαν μεγάλες πορείες με τα πόδια για να επιστρέψουν σπίτι από τη δουλειά.

Τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας κατέρρευσαν και η πρόσβαση στο διαδίκτυο διακόπηκε όταν η ηλεκτροδότηση σταμάτησε στις 12:33 μ.μ. (11:33 ώρα ΗΒ). Τα νοσοκομεία ανέβαλαν προγραμματισμένες επεμβάσεις αλλά χρησιμοποιούσαν γεννήτριες για την περίθαλψη κρίσιμων περιστατικών, και ενώ οι ηλεκτρονικές συναλλαγές συνέχισαν να λειτουργούν μέσω εφεδρικών συστημάτων, τα περισσότερα ΑΤΜ είχαν μαύρες οθόνες.

Σε σκηνές που θύμιζαν το μπλακ άουτ του 2003 στη βορειοανατολική Αμερική, οι σιδηροδρομικές υπηρεσίες σε όλη την Ιβηρική Χερσόνησο ανεστάλησαν, η εναέρια κυκλοφορία διαταράχθηκε και τα φανάρια έσβησαν. Εκατοντάδες άνθρωποι χρειάστηκε να απεγκλωβιστούν από κολλημένους ανελκυστήρες.

Ο δήμαρχος της Μαδρίτης, Χοσέ Λουίς Μαρτίνεθ-Αλμέιδα, είχε προτρέψει τους πολίτες να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους και να παραμείνουν όπου βρίσκονταν, προσθέτοντας: «Είναι απαραίτητο οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης να μπορούν να κυκλοφορούν». Η διεξαγωγή του τουρνουά τένις Madrid Open ανεστάλη.

Μέχρι τις 10 το βράδυ (τοπική ώρα) της Δευτέρας, το 62% των υποσταθμών της Ισπανίας είχαν επανέλθει σε λειτουργία (421 από τους 680) και είχε καλυφθεί το 43,3% της ζήτησης σε ηλεκτρική ενέργεια, ενώ ο πορτογαλικός διαχειριστής του δικτύου REN δήλωσε ότι είχε αποκαταστήσει την παροχή ρεύματος στους 85 από τους 89 υποσταθμούς της χώρας.

Η Red Eléctrica είχε προηγουμένως προειδοποιήσει ότι η πλήρης αποκατάσταση της παροχής ενδέχεται να διαρκέσει από έξι έως δέκα ώρες, χαρακτηρίζοντας το περιστατικό ως «εξαιρετικό και απολύτως ασυνήθιστο».

Ο Σάντσεθ δήλωσε ότι η διακοπή ξεκίνησε στις 12:33 μ.μ., όταν, για πέντε δευτερόλεπτα, 15 γιγαβάτ ενέργειας που παρήγαγε το δίκτυο – ποσότητα ίση με το 60% της συνολικής χρήσης εκείνη την ώρα – εξαφανίστηκαν ξαφνικά.

«Αυτό δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ», πρόσθεσε.
«Το τι προκάλεσε αυτή την ξαφνική απώλεια ενέργειας είναι κάτι που οι ειδικοί ακόμη δεν έχουν καταφέρει να προσδιορίσουν. Αλλά θα το κάνουν… Όλες οι πιθανές αιτίες αναλύονται και καμία υπόθεση ή πιθανότητα δεν αποκλείεται.»

Ο Σάντσεθ ευχαρίστησε τη Γαλλία και το Μαρόκο για την αποστολή επιπλέον ηλεκτρικής ενέργειας προς την Ισπανία και ανέφερε ότι το ενεργειακό έλλειμμα θα καλυφθεί προσωρινά με τη χρήση φυσικού αερίου και υδροηλεκτρικής ενέργειας.

Ο πορτογαλικός διαχειριστής REN δήλωσε ότι η διακοπή προκλήθηκε από ένα «σπάνιο ατμοσφαιρικό φαινόμενο», καθώς οι ακραίες θερμοκρασιακές διακυμάνσεις στην Ισπανία προκάλεσαν «ανώμαλες ταλαντώσεις» στις γραμμές υπερυψηλής τάσης.

Η REN ανέφερε ότι το φαινόμενο, γνωστό ως «επαγόμενη ατμοσφαιρική δόνηση», προκάλεσε «αστοχίες συγχρονισμού μεταξύ των ηλεκτρικών συστημάτων, οδηγώντας σε διαδοχικές διαταραχές στο διασυνδεδεμένο ευρωπαϊκό δίκτυο».

Μαζικές διακοπές ρεύματος είναι σπάνιες στην Ευρώπη. Το 2003, πρόβλημα σε γραμμή υδροηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Ιταλίας και Ελβετίας προκάλεσε διακοπή για περίπου 12 ώρες, ενώ το 2006, υπερφόρτωση του δικτύου στη Γερμανία οδήγησε σε διακοπές σε τμήματα της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Αυστρίας, του Βελγίου και των Κάτω Χωρών.

Ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι επιπλέον αστυνομικοί της Εθνικής Αστυνομίας και της Guardia Civil αναπτύχθηκαν σε όλη τη χώρα για την ασφάλεια των πολιτών κατά τη διάρκεια της νύχτας, προσθέτοντας ότι τα νοσοκομεία λειτουργούσαν κανονικά χάρη στις προσπάθειες του ιατρικού προσωπικού.

Κατά μήκος μιας μεγάλης λεωφόρου στη συνοικία Αργουέγες της Μαδρίτης, η αποκατάσταση της ηλεκτροδότησης προκάλεσε επευφημίες χαράς και έντονο χειροκρότημα από τους πολλούς πεζούς που βρίσκονταν στον δρόμο.

Ο Σάντσεθ δήλωσε ότι η διακοπή ξεκίνησε στις 12:33 μ.μ., όταν, για πέντε δευτερόλεπτα, 15 γιγαβάτ ενέργειας που παρήγαγε το δίκτυο – ποσότητα ίση με το 60% της συνολικής χρήσης εκείνη την ώρα – εξαφανίστηκαν ξαφνικά.

«Αυτό δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ», πρόσθεσε.
«Το τι προκάλεσε αυτή την ξαφνική απώλεια ενέργειας είναι κάτι που οι ειδικοί ακόμη δεν έχουν καταφέρει να προσδιορίσουν. Αλλά θα το κάνουν… Όλες οι πιθανές αιτίες αναλύονται και καμία υπόθεση ή πιθανότητα δεν αποκλείεται.»

Ο Σάντσεθ ευχαρίστησε τη Γαλλία και το Μαρόκο για την αποστολή επιπλέον ηλεκτρικής ενέργειας προς την Ισπανία και ανέφερε ότι το ενεργειακό έλλειμμα θα καλυφθεί προσωρινά με τη χρήση φυσικού αερίου και υδροηλεκτρικής ενέργειας.

Ο πορτογαλικός διαχειριστής REN δήλωσε ότι η διακοπή προκλήθηκε από ένα «σπάνιο ατμοσφαιρικό φαινόμενο», καθώς οι ακραίες θερμοκρασιακές διακυμάνσεις στην Ισπανία προκάλεσαν «ανώμαλες ταλαντώσεις» στις γραμμές υπερυψηλής τάσης.

Η REN ανέφερε ότι το φαινόμενο, γνωστό ως «επαγόμενη ατμοσφαιρική δόνηση», προκάλεσε «αστοχίες συγχρονισμού μεταξύ των ηλεκτρικών συστημάτων, οδηγώντας σε διαδοχικές διαταραχές στο διασυνδεδεμένο ευρωπαϊκό δίκτυο».

Μαζικές διακοπές ρεύματος είναι σπάνιες στην Ευρώπη. Το 2003, πρόβλημα σε γραμμή υδροηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Ιταλίας και Ελβετίας προκάλεσε διακοπή για περίπου 12 ώρες, ενώ το 2006, υπερφόρτωση του δικτύου στη Γερμανία οδήγησε σε διακοπές σε τμήματα της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Αυστρίας, του Βελγίου και των Κάτω Χωρών.

Ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι επιπλέον αστυνομικοί της Εθνικής Αστυνομίας και της Guardia Civil αναπτύχθηκαν σε όλη τη χώρα για την ασφάλεια των πολιτών κατά τη διάρκεια της νύχτας, προσθέτοντας ότι τα νοσοκομεία λειτουργούσαν κανονικά χάρη στις προσπάθειες του ιατρικού προσωπικού.

Ο Σάντσεθ ανέφερε ότι οι τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες εξακολουθούσαν να παρουσιάζουν διακοπές, κυρίως λόγω της έλλειψης παροχής ρεύματος στους σταθμούς εκπομπής (κεραίες).

Σημείωσε ότι μόνο 344 από τις 6.000 πτήσεις στην Ισπανία τη Δευτέρα ακυρώθηκαν, ενώ το οδικό δίκτυο της χώρας λειτουργούσε ικανοποιητικά, με εξαίρεση ορισμένες καθυστερήσεις και μποτιλιαρίσματα.

Η κύρια αναστάτωση σημειώθηκε στο σιδηροδρομικό δίκτυο, όπου περίπου 35.000 επιβάτες που είχαν εγκλωβιστεί σε περισσότερα από 100 τρένα έλαβαν βοήθεια από τους σιδηροδρομικούς οργανισμούς και τη Μονάδα Εκτάκτων Καταστάσεων του Στρατού. Έντεκα ακόμη τρένα που είχαν ακινητοποιηθεί σε απομακρυσμένες περιοχές εξακολουθούσαν να περιμένουν πρόσβαση.

Πελάτες έτρωγαν σε εστιατόρια με φως από κεριά στην Μπούργκος κατά τη διάρκεια της διακοπής.

Στη Μαδρίτη και άλλες πόλεις, τα φανάρια έπαψαν να λειτουργούν, προκαλώντας κυκλοφοριακή συμφόρηση καθώς τα οχήματα επιβράδυναν για να αποφύγουν συγκρούσεις, ενώ οι συρμοί του μετρό σταμάτησαν. Η ισπανική υπηρεσία οδικής ασφάλειας (DGT) κάλεσε τους οδηγούς να αποφύγουν τις μετακινήσεις όσο το δυνατόν περισσότερο.

Η εφημερίδα El País δημοσίευσε φωτογραφίες και βίντεο με επιβάτες που κινούνταν σε σκοτεινές σήραγγες του μετρό στη Μαδρίτη, και με αστυνομικούς να ρυθμίζουν την κυκλοφορία στους δρόμους της πόλης. Πλάνα έδειχναν επίσης δημοσιογράφους της εφημερίδας να εργάζονται υπό το φως φακών.

Το υπουργείο Υγείας της Ισπανίας ενημέρωσε μέσω κοινωνικών δικτύων ότι βρίσκεται σε επικοινωνία με τις περιφερειακές αρχές για να εκτιμήσει την έκταση της διακοπής, διαβεβαιώνοντας παράλληλα το κοινό ότι τα νοσοκομεία διέθεταν εφεδρικά συστήματα λειτουργίας.

Στην Πορτογαλία, η διακοπή έπληξε τη Λισαβόνα και τις γύρω περιοχές, καθώς και βόρειες και νότιες ζώνες της χώρας. Οι συρμοί του μετρό στη Λισαβόνα εκκενώθηκαν και τα ΑΤΜ και τα συστήματα ηλεκτρονικών πληρωμών τέθηκαν εκτός λειτουργίας.

Καταστήματα κατακλύστηκαν από ανθρώπους που έψαχναν για είδη πρώτης ανάγκης, όπως φακούς και ραδιόφωνα.

Ο Σάντσεθ δήλωσε ότι οκτώ από τις 17 αυτόνομες κοινότητες της Ισπανίας – η Ανδαλουσία, η Καστίλλη-Λα Μάντσα, η Εξτρεμαδούρα, η Γαλικία, η Λα Ριόχα, η Μαδρίτη, η Μούρθια και η Βαλένθια – κήρυξαν κατάσταση έκτακτης ανάγκης επιπέδου 3, μεταφέροντας την ευθύνη της διαχείρισης στην κεντρική κυβέρνηση. Ανέφερε επίσης ότι τα σχολεία στις περιοχές αυτές θα ήταν ανοιχτά την Τρίτη, αλλά δεν θα πραγματοποιούσαν κανονικά μαθήματα.

Σημείωσε ότι η κατάσταση παρέμενε πολύ “ασύμμετρη” το βράδυ της Δευτέρας, καθώς ορισμένες περιοχές είχαν αποκαταστήσει το 90% της ηλεκτροδότησης, ενώ άλλες βρίσκονταν ακόμα κάτω από το 15%.