Το σχέδιο, που ανακοινώθηκε στις Βρυξέλλες, συνδέει επιχειρησιακά δεδομένα με τεχνολογικά μέσα και εισάγει νέους κανόνες για την παρακολούθηση και τον έλεγχο νέων ψυχοδραστικών ουσιών. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, οι κατασχέσεις κοκαΐνης το 2023 αυξήθηκαν στα 419 τόνους, γεγονός που επιταχύνει την εφαρμογή μέτρων συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών και ευρωπαϊκών φορέων. «Η ΕΕ δεν θα ανεχθεί τα εγκληματικά δίκτυα να κατακλύζουν τους δρόμους μας με φθηνά ναρκωτικά, τροφοδοτώντας βίαια εγκλήματα και υπονομεύοντας την υγεία και την ασφάλεια στην Ευρώπη», δήλωσε ο Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης, Μάγκνους Μπρούνερ.

Το Σχέδιο ορίζει συγκεκριμένους ρόλους για τους οργανισμούς της ΕΕ: η Europol θα λειτουργήσει ως κόμβος επιχειρήσεων και πληροφοριών, εντείνοντας την επιχειρησιακή υποστήριξη προς τα κράτη μέλη μέσω πιο συστηματικής παρακολούθησης των ψηφιακών αγορών ναρκωτικών και συντονισμού διακρατικών ερευνών για την εξάρθρωση δικτύων.

Ο Οργανισμός Ναρκωτικών της ΕΕ (EUDA) θα αναλάβει την επιστημονική και εγκληματολογική αξιολόγηση νέων ουσιών, την έκδοση ταχέων ειδοποιήσεων και την εκτίμηση κινδύνων που συνδέονται με εξαιρετικά ισχυρά συνθετικά οπιοειδή. Η Frontex θα ενισχύσει την παρακολούθηση των εξωτερικών συνόρων με εργαλεία επιτήρησης, συμπεριλαμβανομένων δορυφόρων και drones, και θα υποστηρίξει επιχειρήσεις εντοπισμού και πρόληψης διασυνοριακής διακίνησης. Μεταξύ άλλων μέτρων, προβλέπεται ενίσχυση της συνεργασίας τελωνείων με ιδιωτικές εταιρείες παράδοσης δεμάτων για βελτίωση της ανίχνευσης και ανταλλαγής πληροφοριών.

Οι επιχειρησιακές προτεραιότητες επισημαίνουν τα συνθετικά προϊόντα από κάνναβη, τα οπιοειδή, τις καθινόνες (συνθετικά διεγερτικά με επιδράσεις παρόμοιες με τις αμφεταμίνες) και την κοκαΐνη ως πεδία αυξημένης ανησυχίας, σύμφωνα με τις εκθέσεις του EUDA. Στο πεδίο της επιτήρησης προβλέπεται η συνδυαστική ανάλυση δορυφορικών εικόνων, δεδομένων εναέριας παρακολούθησης, πληροφοριών από ψηφιακές αγορές και κοινές επιχειρησιακές βάσεων δεδομένων, με στόχο την ταχύτερη αναγνώριση οδών, σημείων φόρτωσης και υποψήφιων αποστολών.

Το Σχέδιο περιλαμβάνει επίσης την ανάπτυξη ταχέων ειδοποιήσεων προς τα κράτη μέλη, ενισχυμένα πρωτόκολλα δειγματοληψίας και εγκληματολογικής ανάλυσης, προγράμματα εκπαίδευσης για τελωνειακό προσωπικό και επενδύσεις σε υποδομές ασφάλειας στα logistics. Παράλληλα, προβλέπεται νομικός και διοικητικός συντονισμός για την ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ δημόσιων αρχών και ιδιωτικού τομέα, με ρήτρες προστασίας προσωπικών δεδομένων και διασφάλιση δικαστικών διαδικασιών όπου απαιτείται. Οι ευρωπαϊκοί φορείς αναμένεται να υποστηρίξουν επιχειρήσεις σε τοπικό επίπεδο, να συντονίσουν διακρατικές δράσεις για την εξάρθρωση δικτύων και να παρέχουν επιστημονική τεκμηρίωση για την εκτίμηση κινδύνου νέων ουσιών. Οι δράσεις αναμένεται να τεθούν σε εφαρμογή εντός των επόμενων μηνών.