Οι ειδικοί αυτοί επισκέφθηκαν τη ρωσική εταιρεία περισσότερες από έξι φορές από το δεύτερο τρίμηνο του 2024, ενώ την ίδια περίοδο η Kupol έλαβε κινεζικά επιθετικά και κατασκοπευτικά drones μέσω ρωσικού ενδιάμεσου προμηθευτή, όπως αποκαλύπτουν τα έγγραφα και οι αξιωματούχοι.

Τον Σεπτέμβριο του 2024, το Reuters είχε αποκαλύψει ότι η Kupol ανέπτυξε το νέο drone Garpiya-3 στην Κίνα με τη βοήθεια ντόπιων τεχνικών. Τώρα, για πρώτη φορά, αποκαλύπτονται λεπτομέρειες για τη φυσική παρουσία και τον ρόλο Κινέζων ειδικών σε τεστ και τεχνικές εργασίες επί ρωσικού εδάφους.

Οι δύο αξιωματούχοι, οι οποίοι ζήτησαν ανωνυμία λόγω της ευαισθησίας των πληροφοριών, εκτιμούν ότι η συνεργασία καταδεικνύει μια όλο και πιο στενή σχέση μεταξύ της Kupol και κινεζικών εταιρειών στον τομέα της ανάπτυξης στρατιωτικών drones — τεχνολογίας κρίσιμης για τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε πως αγνοεί οποιαδήποτε τέτοια συνεργασία.

«Η Κίνα διατηρεί πάντα ουδέτερη και αντικειμενική στάση όσον αφορά την κρίση στην Ουκρανία, δεν παρέχει φονικά όπλα και ελέγχει αυστηρά τις εξαγωγές διπλής χρήσης, όπως τα drones», ανέφερε σε ανακοίνωσή του.

Το Κρεμλίνο, το ρωσικό υπουργείο Άμυνας και η εταιρεία Kupol δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχόλια.

Παραδόσεις επιθετικών drones από Κίνα

Τα έγγραφα δείχνουν πως η Kupol έλαβε πάνω από δώδεκα drones μονής χρήσης από την κινεζική εταιρεία Sichuan AEE, με τις παραδόσεις να γίνονται μέσω της ρωσικής αμυντικής εταιρείας TSK Vektor, η οποία επίσης βρίσκεται σε καθεστώς κυρώσεων από ΗΠΑ και ΕΕ. Ούτε η TSK Vektor ούτε η AEE απάντησαν σε ερωτήσεις του Reuters.

Οι ΗΠΑ και ευρωπαϊκές χώρες έχουν επανειλημμένα εκφράσει ανησυχίες για την προμήθεια ρωσικών αμυντικών εταιρειών από κινεζικές επιχειρήσεις.

Τον Ιούλιο, το Reuters ανέφερε πως η Kupol κατασκευάζει χιλιάδες drones Garpiya χρησιμοποιώντας κινεζικά εξαρτήματα, όπως κινητήρες. Τα Garpiya — βασισμένα στα ιρανικά Shahed — πλήττουν στόχους σε μεγάλη απόσταση και καταστρέφονται με την πρόσκρουση. Η Ουκρανία έχει αναφέρει χρήση έως και 500 τον μήνα.

Οι δύο Ευρωπαίοι αξιωματούχοι σημειώνουν ότι οι αποστολές κινεζικών drones και η φυσική παρουσία τεχνικών δείχνουν πρόθεση για διεύρυνση της παραγωγής σε νέα μοντέλα.

Συγκεκριμένα παραδείγματα συνεργασίας

Έγγραφα δείχνουν ότι το δεύτερο τρίμηνο του 2024, η AEE τιμολόγησε την TSK Vektor για παραγγελίες drones τύπου A140 και A900. Άλλα μοντέλα που παραδόθηκαν ή προγραμματίστηκαν για παράδοση περιλαμβάνουν τα A60, A100 και A200.

Η Kupol διεξήγαγε δοκιμές πτήσης των παραπάνω drones στο στρατιωτικό πεδίο Chebarkul στην περιοχή Τσελιάμπινσκ. Κινέζοι τεχνικοί βρέθηκαν στις εγκαταστάσεις της Kupol στην Ιζέφσκ για συναρμολόγηση και εκπαίδευση προσωπικού, ενώ παραβρέθηκαν και στις δοκιμές πτήσης.

Αν και επίσημα παρουσιάστηκαν ως υπάλληλοι της TSK Vektor, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι πρόκειται για τεχνικούς της AEE, βάσει απαντήσεων της εταιρείας σε σχόλια από τις δοκιμές.

Η AEE αργότερα τιμολόγησε την TSK Vektor με ποσό άνω των 5 εκατ. γιουάν (περίπου 700.000 δολάρια) για drones τύπου A200 εξοπλισμένα με αντι-jamming εξοπλισμό και άλλα υλικά.

Δεύτερη κινεζική εταιρεία εμπλέκεται

Άλλη αναφορά της Kupol δείχνει αξιολόγηση του drone HW52V, κάθετης απογείωσης και προσγείωσης (VTOL), από την κινεζική Hunan Haotianyi. Το drone χρησιμοποιείται για αναγνώριση, επιτήρηση και εν δυνάμει επιθέσεις.

Αεροπορικά εισιτήρια δείχνουν ότι τον Ιούνιο του 2024, ο CEO της Hunan Haotianyi, Liu Mingxing, και ο επικεφαλής drones της TSK Vektor, Artem Vysotsky, ταξίδεψαν από το Ιρκούτσκ καθήμενοι δίπλα-δίπλα, μετά από παρουσίαση κινεζικών drones στη Ρωσία.

Η Hunan Haotianyi και η TSK Vektor δεν απάντησαν σε ερωτήσεις του Reuters.

Άλλα έγγραφα αναφέρουν επισκέψεις μηχανικών και τεχνικών από την Κίνα στις εγκαταστάσεις της Kupol. Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι ανήκουν στην Hunan Haotianyi, βασιζόμενοι σε στοιχεία από προηγούμενες επισκέψεις.

Σκοπός των επισκέψεων το τρίτο τρίμηνο του 2024 ήταν η προσαρμογή νέου κινεζικού υπολογιστή πτήσης και κινητήρα για το Garpiya.

Άλλες επιστολές μεταξύ Vektor και Kupol περιγράφουν εβδομαδιαίες επισκέψεις Κινέζων και Ρώσων τεχνικών το 2024–2025 για ανάπτυξη υπολογιστών πτήσης. Σε τελευταία επιστολή, γίνεται αναφορά σε ανάπτυξη νέου drone με κωδική ονομασία GA-21 — το οποίο, κατά τις εκτιμήσεις των Ευρωπαίων αξιωματούχων, αποτελεί παραλλαγή του ιρανικού Shahed-107.