Τη ζωή του κορυφαίου αυτού κωμικού ηθοποιού φωτίζει το graphic novel «ΘΒ – Η γαλέρα της ζωής μου», που υπογράφουν οι βραβευμένοι δημιουργοί κόμικς Σπύρος Δερβενιώτης (σενάριο) και Θανάσης Πέτρου (σχέδιο) και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μικρός Ηρως».

Ξεφυλλίζοντας την πράγματι αποκαλυπτική βιογραφία του Θανάση Βέγγου (1927-2011), σε μορφή κόμικς, δεν μπορείς να σταματήσεις να διαβάζεις ή καλύτερα να «ρουφάς» τη ζωή και τα πάθη του «δικού μας ανθρώπου», του οποίου η πορεία ήταν δύσκολη από την πρώτη στιγμή. Πολύ εύστοχο το εύρημα των δημιουργών να γίνει διάλογος ανάμεσα στον εικονογράφο Θανάση Πέτρου -που ζωγράφισε και τον εαυτό του- με τον ίδιο τον Θανάση Βέγγο κατά τη διάρκεια της διήγησης της ζωής του, που γίνεται από τον ηθοποιό σε πρώτο πρόσωπο. Ο Θανάσης Βέγγος «ζωντανεύει» δηλαδή πάνω στο σχεδιαστήριο και διηγείται στον εικονογράφο τη ζωή του, Θανάσης προς Θανάση. Από το Φάληρο της Κατοχής στη Μακρόνησο, όπου η γνωριμία με τον Κούνδουρο τον έβαλε στον κόσμο του κινηματογράφου, ξετυλίγεται μια συναρπαστική διαδρομή που συντρόφευσε γενιές Ελλήνων. Μια διαδρομή διάσπαρτη από θριάμβους και καταστροφές, επιτεύγματα και λάθη, δάκρυα χαράς και πόνου. Η «γαλέρα της ζωής του».

Ενας άνθρωπος που παρέμεινε πάντα ταπεινός, σεμνός και μετριόφρων, παρά την αγάπη του κόσμου, που τον παρακολουθούσε με πίστη, αναγνωρίζοντας τη διαφορετικότητα και το ταλέντο του: «Ειλικρινά, δεν πιστεύω ότι έκανα πάρα πολύ σπουδαία πράγματα στην καριέρα μου. Για ένα πράγμα όμως σας διαβεβαιώ. Στη γαλέρα της ζωής μου τράβηξα άγριο κουπί», έλεγε ο ίδιος και αυτό το βιβλίο, που διηγείται τις δοκιμασίες και τις δυσκολίες που έζησε από τα πρώτα χρόνια της ζωής του, όταν ζούσαν σε ένα σπίτι χωρίς ρεύμα, παρόλο που ο πατέρας του δούλευε στο εργοστάσιο της ΔΕΗ. Από εκεί απολύθηκε γρήγορα ο πατέρας του, κι έτσι ο μικρός Θανάσης μπήκε από νωρίς στη βιοπάλη. Το κείμενο του Σπύρου Δερβενιώτη, λιτό, με ρέουσα γλώσσα, ανταποκρίνεται στο γνώριμο ύφος του Θανάση Βέγγου, είναι μέσα στο πνεύμα και το ύφος του αγαπημένου ηθοποιού και αυτό βοηθά τον αναγνώστη να προσεγγίσει τη ζωή του και τις άγνωστες πλευρές της.

Το βιβλίο, γραμμένο σε κεφάλαια, που παραπέμπουν συχνά σε τίτλους ταινιών του Θανάση Βέγγου, μας θυμίζει τον άνθρωπο που ανέλαβε τον ρόλο του πολυτεχνίτη και ερημοσπίτη, του τρελού του λούνα παρκ, του φαλακρού πράκτορα, του ατσίδα, έναν Βέγγο για όλες τις δουλειές, πάντα με ψυχή βαθιά. Το έργο του Θανάση Βέγγου δεν μπόρεσε και ποτέ δεν θα μπορέσει να μπει σε καλούπια ή να νοηματοδοθεί υπό το πρίσμα του ρεαλισμού. Θα ανήκει πάντα στο φάσμα του υπερρεαλισμού και του ανορθόδοξου. «Ονειρέψου σαν παιδί, ζήσε σαν τρελός, αγάπα σαν άνθρωπος, μικρός ο κόσμος και εμείς περαστικοί», έλεγε ο ίδιος, με τη σοφία που τον διέκρινε.

Με εισαγωγή από τον μουσικό Φοίβο Δεληβοριά, επίμετρο από τον συγγραφέα και σκηνοθέτη Γιάννη Σολδάτο, αλλά και μια επτασέλιδη αποτύπωση ολόκληρης της εργογραφίας του, ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με έναν καλλιτέχνη-σύμβολο, αναπολώντας τα βιώματα, τις σκέψεις και τη φιλοσοφία του.

Στον εξαιρετικό πρόλογό του ο Φοίβος Δεληβοριάς διηγείται πώς ανακάλυψε και μαγεύτηκε ο ίδιος από τον Θανάση Βέγγο, βλέποντας στην τηλεόραση, όντας μόλις τεσσάρων ετών, κάποια από τις ταινίες του. Από τότε κυνηγούσε να τον δει στον κινηματογράφο, ενώ προσπαθούσε να τον μιμηθεί στο τρέξιμο. Σημειώνοντας πως προσέγγισε τον Θανάση Βέγγο για να ραπάρει στο τραγούδι του «Το ‘πα και το ‘κανα», το 1994, επισημαίνει ότι στην αρχή αρνήθηκε, αλλά επειδή δεν μπορούσε να αντέξει τις τύψεις ότι είπε όχι σε ένα νέο παιδί που δοκιμάζει κάτι καινούργιο, άλλαξε τελικά γνώμη και ήρθε στο στούντιο. Το πρώτο που έκανε, επειδή αντιπαθούσε πολύ τη σκόνη, κάτι που μαθαίνουμε και στις πρώτες σελίδες του βιβλίου, ήταν να πάρει μια σφουγγαρίστρα να κάνει το στούντιο λαμπίκο και μετά να πει, μια και έξω, το τραγούδι, το οποίο βεβαίως εμπεριέχεται και μέσα στο κόμικς.

«Αυτός υπήρξε ο δικός μου μικρός ήρωας, ο μεγαλύτερος από τους μεγάλους δασκάλους που έτυχε να αξιωθώ. Ο άνθρωπος που μου έμαθε πως ό,τι και να σε κυνηγάει (τα χρέη, το άδικο, o εαυτός σου, ο χρόνος τελικά) υπάρχει μόνο ένας τρόπος να του ξεφύγεις, εκτός φυσικά απ’ το τρέξιμο: η άνευ όρων εμπιστοσύνη στην απόλυτα δική σου τρέλα», σημειώνει ο Φοίβος και καταλήγει: «Σας αφήνω να ξετυλίξετε το κουβάρι της ζωής του, όπως αριστοτεχνικά αποτυπώθηκε στο σενάριο του Σπύρου. Το φινάλε υπέροχο, υπερβατικό, ποιητικό, είναι κάτι σαν το δώρο του ψυχισμού του Βέγγου στην τέχνη των κόμικς, στην οποία -κι ας μην το είπε ποτέ πουθενά- οφείλει, είμαι βέβαιος, πολλά. Ο έτερος Θανάσης, ο Πέτρου, το συναισθάνθηκε και έπαιξε με αυτό απολαυστικά, σεβόμενος απολύτως τον βεγγικό κώδικα: τον άφησε να του ξεφύγει σχεδιαστικά σε όλο σχεδόν το βιβλίο, ώσπου στο τέλος τον σταμάτησε, τον αιχμαλώτισε σε όλη του τη δόξα. Σε όλη τη μελαγχολία και τον θρίαμβο του μοναδικού, αθάνατου βλέμματός του. Του βλέμματος που το ‘σκασε απ’ τον χρόνο -και μας έσωσε κι εμάς- μια για πάντα, απ’ τα άθλια δεσμά του».

Ο Βέγγος είναι «το πλήρες όλον»

Από την πλευρά του, ο Γιάννης Σολδάτος, στο δικό του επίμετρο, στο τέλος του βιβλίου, συνεχίζει, όπως γράφει, να αναρωτιέται: «Ποιος Θανάσης;». Μία ερώτηση που την υπέβαλε και ο ίδιος στον εαυτό του: «Ποιος είναι ο Θανάσης;». Είναι από τις λίγες περιπτώσεις που αδυνατείς να απαντήσεις με λίγα λόγια, πόσω μάλλον με μία λέξη, όπως ζήτησα από σειρά προσωπικοτήτων, για το ντοκιμαντέρ μου. Οι απαντήσεις ήταν εντυπωσιακές και παράλληλα ανεκδοτολογικές. Θα μπορούσα να πω πως ο Βέγγος είναι το πλήρες όλον, αλλά το αξιακό μας σύστημα ευνοεί την προσωπολατρία, όμως δεν ευνοεί την επιστημονική σαφήνεια. Εκτός όμως από ενδιαφέρουσα ερώτηση, το ποιος Θανάσης είναι και τίτλος ταινίας του, αλλά και ο τίτλος του προλόγου αυτού του βιβλίου. Η πρώτη φράση που διαβάζουμε: Δεν μπορώ να σε πιάσω, ρε Θανάση, που την απευθύνει ο Θανάσης-αφηγητής στον Θανάση-ήρωα του κόμικς. Ο Θανάσης, στο αχαλίνωτο τρέξιμό του, ξεπέρασε ακόμα και τον Βέγγο. Οταν του έλεγα τρέχω σαν τον Βέγγο, μου απαντούσε: Εγώ τρέχω περισσότερο και από τον Βέγγο και με άφηνε πίσω».

Info

«ΘΒ – Η Γαλέρα της ζωής μου»,

graphic novel, εκδόσεις «Μικρός ήρως»

Σενάριο: Σπύρος Δερβενιώτης

Σχέδιο: Θανάσης Πέτρου

Σελίδες 124, σχήμα 21Χ28, έγχρωμο.

Η έκδοση πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Finos Film και της Παπανδρέου Εκμετάλλευση Ταινιών