Με βάση τα στοιχεία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, μετά την υστέρηση που καταγράφηκε το πρώτο τρίμηνο του χρόνου, η υλοποίηση των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων του ΤΑΑ κινείται -πλέον- με ρυθμό πάνω από τους στόχους του προγράμματος. Προς το παρόν, τα 43 ορόσημα και οι στόχοι της 6ης δόσης, ύψους 3,9 δισ. ευρώ, έχουν ολοκληρωθεί και το υπουργείο ετοιμάζεται να κάνει το σχετικό αίτημα εκταμίευσης μετά τις 15 Ιουλίου.

Πριν γίνει αυτό, όμως, θα πρέπει να ολοκληρωθεί η τελική αναθεώρηση του εθνικού προγράμματος «Ελλάδα 2.0.», η οποία επιμερίζεται σε αναθεώρηση έργων συνολικού προϋπολογισμού περίπου 1 δισ. ευρώ και έναν μεγάλο αριθμό ορόσημων, ώστε να μην υπάρξουν δυσκολίες στην υλοποίησή του.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα έχει εισπράξει μέχρι στιγμής τα 21,3 δισ. από τα 36 δισ. ευρώ που έχει εξασφαλίσει από το ΤΑΑ και πλέον βρίσκεται στην 6η θέση της Ε.Ε., με κριτήριο την απορρόφηση των πόρων. Για να εισπράξει η Ελλάδα τα υπόλοιπα 14,7 δισ. ευρώ, θα πρέπει να ολοκληρωθούν τα δύο τρίτα των ορόσημων και των στόχων που είχε αναλάβει να υλοποιήσει η Ελλάδα με την έγκριση του προγράμματος το 2021. Μάλιστα, από τα 258 ορόσημα που έχει μπροστά της η Ελλάδα, ο στόχος είναι να εκπληρωθούν τουλάχιστον 158 μέχρι το τέλος του χρόνου.

Ροή δόσεων

Ο αγώνας δρόμου του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας ξεκινά με την υποβολή του αιτήματος για την 6η δόση του ΤΑΑ. Τα χρήματα της δόσης αναμένεται να εισρεύσουν στα δημόσια ταμεία έως τον Σεπτέμβριο. Παράλληλα, θα πρέπει να ολοκληρώνονται και τα 34 ορόσημα, τα οποία συνδέονται με το 7ο αίτημα πληρωμής, ύψους 3,5 δισ. ευρώ, το οποίο έχει προγραμματιστεί για τον Νοέμβριο.

Το τελευταίο οκτάμηνο του προγράμματος, δηλαδή από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Αύγουστο του 2026, η Ελλάδα θα έχει την ευκαιρία να διεκδικήσει άλλα 6,2 δισ. ευρώ μέσω δύο δόσεων επιχορηγήσεων, συνολικού ύψους 5,2 δισ. ευρώ, και 1 δόσης δανείων ύψους 1,22 δισ. ευρώ. Πιο συγκεκριμένα, θα πρέπει στην αρχή του 2026 να υποβληθεί το αίτημα για την 8η δόση συνολικού ύψους 2,9 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 1,7 δισ. ευρώ θα αφορούν σε δάνεια και 1,27 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις, έχοντας προηγουμένως εκπληρωθεί 36 ορόσημα και στόχοι.

Το 9ο και τελευταίο αίτημα θα αποτελέσει την πιο δύσκολη δόση του προγράμματος. Τούτο διότι συνδέεται με την υλοποίηση 125 ορόσημών και στόχων που έχουν αρχίσει να ολοκληρώνονται από φέτος. Το αίτημα για τη δόση ύψους 3,5 δισ. ευρώ (στο σύνολό τους επιδοτήσεις) θα πρέπει να γίνει μέχρι και το τέλος Αυγούστου του επόμενου χρόνου, ώστε να υπάρχει χρόνος να εγκριθεί και να εκταμιευτεί μέχρι και το τέλος του 2026.

Αντίστροφη μέτρηση για 14 μεγάλες μεταρρυθμίσεις

Οι 14 μεγάλες μεταρρυθμίσεις που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και θα πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι και το τέλος του 2027 είναι:

1 Δικαιοσύνη: Ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης για την επιτάχυνση απονομής της δικαιοσύνης. Μεταρρύθμιση η οποία ξεκίνησε από το 2022 και αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2025, με συνολικό κόστος 550 εκατ. ευρώ.

2 Κτηματολόγιο: Μέσα στο 2025 αναμένεται να ολοκληρωθεί και το «γεφύρι της Αρτας» των έργων του Δημοσίου, το Εθνικό Κτηματολόγιο.

3 Πρόγραμμα «Αιγίς»: Το κολοσσιαίο πρόγραμμα, με προϋπολογισμό ύψους 2,1 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της Πολιτικής Προστασίας, χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης με 600 εκατ. ευρώ.

4 Υποδομές: Ο τομέας των υποδομών μπορεί να μην υπολογίζεται στις μεταρρυθμίσεις, αλλά το αποτέλεσμα στην ποιότητα ζωής των πολιτών είναι σίγουρα… μεταρρύθμιση. Το πρόγραμμα προβλέπει μέχρι και το 2025:

• Ολοκλήρωση και παράδοση μετρό Θεσσαλονίκης.
• Συνέχιση κατασκευής της γραμμής 4 του μετρό Αθήνας και λειτουργία και του δεύτερου μηχανήματος διάνοιξης σηράγγων (Tunnel Boring Machine-ΤΒΜ).
• Εναρξη β’ φάσης διαγωνισμού για την επέκταση της γραμμής 2 του μετρό προς το Ιλιον.
• Oλοκλήρωση κατασκευής νότιου τμήματος αυτοκινητοδρόμου Κεντρικής Ελλάδας Ε65 και απόδοση για χρήση στο τμήμα έως την Καλαμπάκα.
• Πρόοδος στα έργα Μπράλος-Αμφισσα, ΒΟΑΚ.
• Παράδοση του τμήματος Κάτω Αχαΐα-Πύργος του αυτοκινητόδρομου Πάτρα-Πύργος.

5 Συστήματα αποθήκευσης ενέργειας: Τα μεγάλα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας μέχρι 1.380 MW (αντλησιοταμίευση-μπαταρίες), που είναι καθοριστικά για την «πράσινη» επανάσταση και την ανάπτυξη των ΑΠΕ, θα απορροφήσουν πόρους 450 εκατ. ευρώ.

6 Ηλεκτρική διασύνδεση: Η διασύνδεση των Κυκλάδων από την εναέρια γραμμή Κόρινθος-ΚΥΤ Κουμουνδούρου και άλλα συνοδευτικά έργα του ΑΔΜΗΕ θα απορροφήσουν πόρους 145 εκατ. ευρώ.

7 Προγράμματα «Εξοικονομώ»: Στα νέα βελτιωμένα προγράμματα «Εξοικονομώ» για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, εμπορικών ακινήτων και ακινήτων του Δημοσίου θα διατεθούν περίπου 2,1 δισ. ευρώ.

8 Ηλεκτροκίνηση στις μεταφορές: Προβλέπονται επενδύσεις ύψους 220 εκατ. ευρώ για την αγορά και υποστήριξη 250 ηλεκτρικών λεωφορείων (140 για Αθήνα και 110 για Θεσσαλονίκη), παράλληλα με επιδοτήσεις για την εγκατάσταση περίπου 8.500 φορτιστών πανελλαδικά, ώστε να προωθηθεί και η χρήση των ηλεκτροκίνητων οχημάτων.

9 Απολιγνιτοποίηση Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολης: Προβλέπονται επενδύσεις 242 εκατ. ευρώ για την αποκατάσταση περίπου 60.000 στρεμμάτων γκρίζων εδαφών στα παλαιά λιγνιτωρυχεία της ΔΕΗ, προκειμένου να αποδοθούν για αγροτικές και τουριστικές χρήσεις, ανάπτυξη φωτοβολταϊκών και ερευνητικών κέντρων.

10 Δημιουργία εγκαταστάσεων αποθήκευσης ενέργειας και παρασκευής πράσινου υδρογόνου: Οι δύο αυτές κινήσεις, που θα απορροφήσουν πόρους συνολικού ύψους 500 εκατ. ευρώ, θα βάλουν για τα καλά την Ελλάδα στην ομάδα των χωρών που εξαρτούν την ηλεκτροπαραγωγή τους όλο και περισσότερο από ανανεώσιμες ή «πράσινες» πηγές ενέργειας.

11 Ψηφιοποίηση Δημοσίου: Μέχρι και το τέλος του επόμενου χρόνου αναμένεται να ολοκληρωθεί η ψηφιοποίηση όλων των αρχείων του Δημοσίου, έργο που θα κοστίσει περίπου 550 εκατ. ευρώ.

12 Δημιουργία πολεοδομικών σχεδίων: Περίπου 250 εκατ. ευρώ κατευθύνονται στην κατάρτιση και στην επικύρωση πολεοδομικών σχεδίων, τοπικών και ειδικών, καθώς και στην οριοθέτηση περιοχών και ζωνών υποδοχής μεταφοράς συντελεστή δόμησης.

13 Εκσυγχρονισμός δημόσιας Υγείας: Περιλαμβάνονται έργα εκσυγχρονισμού και ψηφιοποίησης με πόρους άνω των 800 εκατ. ευρώ. Το πακέτο περιλαμβάνει τον εκσυγχρονισμό 80 νοσοκομείων και 165 Κέντρων Υγείας σε όλη τη χώρα με πόρους 350 εκατ. ευρώ και τη δημιουργία ηλεκτρονικού φακέλου υγείας ασθενή, έργο που θα επιδοτηθεί με 278 εκατ. ευρώ.

14 Απασχόληση, δεξιότητες, κοινωνική προστασία: Για τον τρίτο άξονα του Ταμείου Ανάκαμψης ο σχεδιασμός μέχρι και το 2025 περιλαμβάνει σχεδιασμό και υλοποίηση δράσης κατάρτισης και απασχόλησης 7.000 ανέργων ηλικίας 25 έως 45 ετών.

Ευελιξία, όχι παράταση

Η Αθήνα έχει αποδεχθεί οριστικά το γεγονός ότι θα πρέπει να έχει εισπράξει το σύνολο των 36 δισ. ευρώ μέχρι και το τέλος του 2026, χωρίς να προσδοκά παράταση του χρόνου ολοκλήρωσης του ΤΑΑ. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, οι διαβουλεύσεις για την τελική αναθεώρηση θα διαρκέσουν λίγο περισσότερο απ’ ό,τι αναμενόταν, καθώς το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας θέλει να εξασφαλίσει ότι θα έχει τη μεγαλύτερη δυνατή ευελιξία στην υλοποίηση των έργων.