Εδώ και αρκετές δεκαετίας ο ιερός βράχος γίνεται χώρος  προβολής πολιτικών, κοινωνικών ή και αθλητικών θέσεων. Κορυφαία ενέργεια, και εκτός ανταγωνισμού φυσικά, είναι το κατέβασμα της ναζιστικής σημαίας από την Ακρόπολη από τους Μανώλη Γλέζο-Λάκη Σάντα. Ελάχιστοι όμως γνωρίζουν, ότι λίγα χρόνια μετά από την εμβληματική αυτή αντιστασιακή πράξη, ο πρώτος επιστρέφει στην Ακρόπολη αυτή τη φορά όμως όχι για να κατεβάσει, αλλά για να ανεβάσει…

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Τον Ιανουάριο του 1947, η Ελλάδα “καταφέρνει” να είναι η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που βγαίνοντας από τον Β παγκόσμιο πόλεμο μπαίνει σ’ ένα αιματηρό εμφύλιο που προκαλεί περισσότερες ανθρώπινες, πολιτικές και οικονομικές απώλειες απ’ όσες η παγκόσμια σύγκρουση. Μόλις στις 27 του μήνα σχηματίζεται μια από τις πολλές κυβερνήσεις της περιόδου, αυτή του Δημητρίου Μαξίμου,  που μένει στην ιστορία ως “επτακέφαλος κυβέρνησις” λόγω ότι σχηματίζεται με συνεργασία επτά πολιτικών αρχηγών κοινοβουλευτικών κομμάτων εκτός των  Φιλελευθέρων.

Φωτεινή επιγραφή στον ιερό βράχο…

Σε αυτό το παγωμένο κλίμα, οι Αθηναίοι που στις 30 Ιανουαρίου, υψώνουν μετά τις 21:15 το βλέμμα τους στον ιερό βράχο της Ακρόπολης, διαπιστώνουν  έκπληκτοι ότι εκεί κυριαρχεί μια φωτεινή επιγραφή με τις λέξεις :“Να φύγουν οι Άγγλοι”. Όπως είναι κατανοητό, σε αστυνομία και κυβέρνηση σημαίνει αμέσως συναγερμός,  η επιγραφή κατεβαίνει μέσα σε 45 λεπτά, έχοντας όμως επιτελέσει το βασικό της στόχο :να αποδείξει ότι οι δυνάμεις του ΕΑΜ είναι επιχειρησιακά δυνατές για προπαγανδιστικές ενέργειες σε στόχους με παγκόσμια πανίσχυρη συμβολική σημασία όπως η Ακρόπολη.

Οι κυβερνητικές εφημερίδες προσπαθούν να υποβαθμίσουν το γεγονός τονίζοντας τη “βεβήλωση του ιστορικού χώρου”. Αντίθετα, οι δύο εφημερίδες της αριστεράς(“Ελεύθερη Ελλάδα”-”Ριζοσπάστης”) γράφουν για “συμβολική ενέργεια” ενώ  δημοσιεύουν άλλοτε ηρωικά και άλλοτε σατιρικά κείμενα για την πράξη. Ο “Ριζοσπάστης” των ημερών προσπαθώντας να την δικαιολογήσει εντάσσοντας σε αυτή μέχρι και τα κλεμμένα από τους Βρετανούς γλυπτά του Παρθενώνα :“«Είναι μάλιστα βέβαιο, ότι η Ακρόπολις ειδικά υπήρξε μετριοφρονεστάτη στην επιγραφή της. Γιατί θα είχε όλα δικαιώματα να συμπληρώσει την επιγραφή :“Να φύγουν οι Άγγλοι και να επιστρέψει η Καρυάτις που τη σούφρωσε κάποιος Άγγλος λόρδος Ελγίνος”.

Βέβαια οι εποχές δεν είναι διόλου πρόσφορες για αστεία, και την επόμενη κιόλας ημέρα συλλαμβάνονται επτά άτομα για την ενέργεια. Τρεις φύλακες του χώρου, δυο ηλεκτρολόγοι και δύο άτομα που διατηρούν κατάστημα με ηλεκτρολογικά είδη οι οποίοι μεταφέρουν τις μήκους δώδεκα  μέτρων και ύψους ενός πινακίδες, με φορτηγάκι πέριξ του ιερού βράχου. Από εκεί τραβούν 400 μέτρα καλώδιο και με 110 ντουί και 135 λαμπτήρες των 25 βατ ανάβουν την φωτεινή επιγραφή. Όλοι οι συλληφθέντες –κατά την αστυνομία- είναι “σεσημασμένοι κομουνιστές” και παραπέμπονται σε δίκη για παράβαση του Ψηφίσματος περί μέτρων τάξης και για κλοπή ηλεκτρικού ρεύματος.

Το ζήτημα φαίνεται να παίρνει το δρόμο της δικαιοσύνης, όταν στις 1 Φεβρουαρίου ο Μανώλης Γλέζος με επιστολή του στην “Ελεύθερη Ελλάδα” αναλαμβάνει την ευθύνη της πράξης :“Για να σταματήσει κάθε θόρυβος γύρω από το ζήτημα της φωτεινής επιγραφής στην Ακρόπολη δηλώνω ότι εγώ έστησα τη φωτεινή επιγραφή συνεχίζοντας έτσι το έργο που άρχισα το Μάιο του 1941 όταν κατέβασα από την Ακρόπολη τη χιτλερική σημαία, δηλαδή συνεχίζοντας τον αγώνα του Λαού μας εναντία και στη δεύτερη κατοχή. Περιττό να δηλώσω ότι και για το δεύτερο αυτό έγκλημα είμαι στη διάθεση της κυβερνήσεως και των διωκτικών αρχών”.

“Να πληρώσω για το ρεύμα που έκαψα”…

Την ίδια μέρα, στέλνει εξώδικη δήλωση στη …ΔΕΗ της εποχής “Πάουερ”, στην οποία δηλώνει πρόθυμος να πληρώσει το ρεύμα που κατανάλωσε: “Δηλώ ημίν ότι την εσπέρα της 30^ης Ιανουαρίου 1947 εγένετο παρ’ εμού παροχή ηλεκτρικού ρεύματος εις την φωτεινή πινακίδα, την οποίαν ετοποθέτησα εις την Ακρόπολις εκ των πέριξ  αυτής εναερίων καλωδίων. Οι χρησιμοποιηθέντες λαμπτήρες ήσαν περί των 120 και η διάρκεια της παροχής περί τα 45΄ της ώρας. Βάσει των στοιχείων τούτων παρακαλώ όπως καταμετρήσετε το καταναλωθέν ηλεκτρικόν ρεύμα προς τον σκοπόν της παρ’ εμού αμέσου καταβολής του αντιτίμου”.

Η κεντρική επιτροπή του ΕΑΜ αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη της ενέργειας, αλλά οι φυσικοί αυτουργοί της παραμένουν άγνωστοι. Δε γνωρίζουμε αν ο Μανώλης Γλέζος συμμετέχει στο ανέβασμα της φωτεινής επιγραφής ή παίρνει πάνω του το βάρος της κατηγορίας για ν’ αποφύγουν τις συνέπειες κάποιοι σύντροφοί του, αλλά σίγουρα τελικά το καταφέρνει αφού κατόπιν εντολής του εισαγγελέα της εποχής Πλαστήρα, οι συλληφθέντες αφήνονται ελεύθεροι. Οι αντιδράσεις που προκαλούνται από την απελευθέρωσή τους υποχρεώνουν τον τότε υπουργό Εξωτερικών Κωνσταντίνο Τσαλδάρη να διαψεύδει τις φήμες ότι αυτή οφείλετε σε διάβημα του Άγγλου πρέσβη στην Αθήνα Νόρτον.

Ο “Ριζοσπάστης” των ημερών έχει κάθε λόγο να πανηγυρίζει κάνοντας χιούμορ γι αντάρτες που έχουν εγκαταστήσει το αρχηγείο τους στον Παρθενώνα : “Πραγματικά την περασμένη Πέμπτη το βράδυ, όλη η Αθήνα –και η Ελλάδα και τα Ηνωμένα Έθνη που φιλοξενούνται στο Ακροπόλ- έλαμψαν από μια φωτεινή επιγραφή που είχε τοποθετηθεί επί της Ακροπόλεως και έλεγε “Να φύγουν οι Άγγλοι”. Αυτό αρκούσε για να αρχίσουν οι κυβερνητικές δυνάμεις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στον ιερό βράχο ! Η δε αστυνομία εξέδωσε το κάτωθι ανακοινωθέν:“Οι συμμορίτες αποδεκατίσθησαν στην περιοχή του ιερού βράχου, τραπέντες εις φυγήν προς τα βουλγαρικά σύνορα. Ημέτερε δυνάμεις τους κατεδίωξαν μέχρι το … Μοναστηράκι. Συνελήφθησαν τα ηλεκτρικά καλώδια τα οποία διοχέτευσαν ρεύμα προερχόμενον εκ του Μπουλκές. Η επιγραφή “Να φύγουν οι Άγγλοι» εξετελέσθη επιτόπου. Ευρέθη το πτώμα της συμμορίτισσας θεάς Αθηνάς, με καταφανή σλαβικά χαρακτηριστικά. Αι επιχειρήσεις συνεχίζονται”.

Έμμετρη κόντρα

Το απόλυτα εμφυλιο-πολεμικό κλίμα της περιόδου δεν επιτρέπει συγκλίσεις πουθενά, με αποτέλεσμα η κόντρα για την φωτεινή επιγραφή, να συνεχίζεται με έμμετρο τρόπο μέσα από τις στήλες των εφημερίδων. Ο ποιητής Γιώργος Γαβαλάς αφιερώνει στην ενέργεια του Γλέζου ένα ποίημα με το όνομά του :

Έλα από εδώ να δεις πως έλαμψε η Ακρόπολη

εκείνο το συννεφιασμένο πρωί στα μάτια μας

πως κοιταχτήκαμε με περηφάνια

πόσο σε ζηλέψαμε που μας πρόλαβες

Τότε σε γνωρίσαμε χωρίς να σ’ έχουμε δει ποτές αδελφέ

ξέραμε πως στα μάτια σου έκρυβες δυο σπαθιές

ξέραμε ποιοι άνεμοι σου παίρναν τα μαλλιά

ξέραμε ποια πίκρα δάγκανε τα δόντια σου

και ποια χαρά συντρόφευε τον χτύπο της καρδιάς σου

–Έλληνα να σε πω. Έλληνα χίλιες φορές

κι ανέβηκες να στήσεις τούτη τη φορά

το σταυρό μας στην Ακρόπολη.

Ποιος είπε πως τα σβήσανε τα γράμματά σου ;

Ποιος είπε πως δε διαβάζονται πια ;

Γίνηκαν ένα με τα μάρμαρα, γίνηκαν ένα με τον ήλιο

να φεγγοβολούν τούτης της γης την ιστορία.

Έμμετρη “απάντηση” στο παραπάνω ποίημα, αλλά και σε αντίστοιχες εκθειαστικές της ενέργειας δηλώσεις Βούλγαρου αξιωματούχου έρχονται λίγες ημέρες μετά με την υπογραφή “Αριστοφάνης :

Φίλε κύριε Κουλίσεφ “δημοκρατικέ” μας γείτον

δεν μας δίνεται στ’ αλήθεια κάποια γνώμη σας σοφή ;

Αν τυχόν οι αντίπαλοί σας και οι φίλοι και οι οδηγοί των

εκκρεμούσανε στη Σόφια, φωτεινή επιγραφή

Μια επιγραφή τόση :

–Να φύγουνε οι Ρώσοι !

Τι θα πάθαιναν στ’ αλήθεια όλοι οι άνθρωποι εκείνοι ;

Και σκεφτείτε κάτι ακόμα :

Εάν έβγαινε ένα κόμμα που να πάρει την ευθύνη

τι θα πάθαινε το κόμμα ;

Εύκολο είναι να μιλάτε πάντα μ’ ενθουσιασμό

δήθεν για “ελευθερίες” δημοκρατικών θεσμών.

Εύκολο είναι να μιλάτε

αλλά όχι σε μια χώρα εξυπνάδες να πουλάτε.

Όπου η ελευθερία, είναι κι άλλη μια φορά

απ’ τα κόκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά !