Αύριο και μεθαύριο θα τιμήσουν τη μνήμη όσων σφαγιάσθηκαν από τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής, τα οποία εισέβαλαν στον οικισμό, πυρπόλησαν σπίτια, εκτέλεσαν αμάχους και άφησαν πίσω τους έναν τόπο βυθισμένο στο πένθος.

Συγκεκριμένα, στις 9 Σεπτεμβρίου 1944, οι κατακτητές έκαψαν το χωριό σχεδόν ολοκληρωτικά και εκτέλεσαν 36 αμάχους. Τις πρώτες πρωινές ώρες εκείνης της ημέρας, αντάρτικες ομάδες, που αποτελούνταν από κατοίκους της περιοχής που κατέφυγαν στην οροσειρά της Ροδόπης για να αποφύγουν τα καταναγκαστικά έργα (ντουρντουβάκια), επιτέθηκαν στη βουλγαρική μονάδα που έδρευε στον οικισμό. Στη συνέχεια κατέφθασαν ενισχύσεις των κατοχικών δυνάμεων και ακολούθησαν εκτελέσεις όσων αμάχων δεν πρόλαβαν να διαφύγουν.

Στις 12 και 13 Σεπτεμβρίου η κοινότητα και ο Δήμος Ξάνθης θα τιμήσουν τα θύματα με εκδηλώσεις που για πρώτη φορά ενώνουν τοπικούς φορείς, πανεπιστημιακούς και ενεργούς πολίτες. Στόχος, πέρα από τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, είναι η ανάδειξη του αιτήματος για την αναγνώριση του Ανω Καρυόφυτου ως μαρτυρικού χωριού.

Οι μαρτυρίες των τελευταίων επιζώντων, που καταγράφηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος «Δράσεις Ιστορίας, Μνήμης, Πολιτισμού», θα ενισχύσουν τον φάκελο που ο δήμος καταθέτει στο υπουργείο Εσωτερικών. «Οι κάτοικοι χτυπήθηκαν διπλά: πρώτα ως πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και τη Θράκη και έπειτα με τη σφαγή του 1944», εξήγησε στο ΑΜΠΕ ο υπεύθυνος του προγράμματος, Νίκος Κοσμίδης.

Η μνήμη κρατήθηκε ζωντανή μέσα από το πένθος και τις τελετές, με το μνημείο στην πλατεία να θυμίζει τα ονόματα των θυμάτων. «Η τραγική εκείνη σελίδα υπενθυμίζει τη διαρκή αξία της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης», δήλωσε ο δήμαρχος Ξάνθης, Ευστράτιος Κοντός, τονίζοντας τη δέσμευση του δήμου για ανάδειξη και προστασία της ιστορικής μνήμης.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΤΙΜΗΜΑ

Στην πρωτοβουλία συμμετέχει και το Ιδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, με τον διευθυντή του, Ανδρέα Ματζάκο, να υπογραμμίζει: «Η μνήμη πρέπει να μείνει άσβεστη, ώστε οι νέοι να γνωρίζουν ότι η ελευθερία έχει τίμημα».

ΟΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ

Κεντρικό ρόλο έχουν οι απόγονοι των θυμάτων. «Επιδιώκουμε τη δικαίωση μέσα από την καταγραφή, την τεκμηρίωση και την επίσημη αναγνώριση», σημείωσε ο πρόεδρος του Συλλόγου Απογόνων Προσφύγων, Βύρων Βερρόπουλος.

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κατοίκων και Φίλων, με πρόεδρο την Πηνελόπη Βερβερίδου, συνεχίζει τη φροντίδα και την ανάπλαση κοινόχρηστων χώρων, ενώ μετέτρεψε το παλιό δημοτικό σχολείο -έδρα των βουλγαρικών δυνάμεων και τόπος εκτελέσεων- σε λαογραφικό μουσείο.

ΟΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Οι φετινές εκδηλώσεις περιλαμβάνουν ομιλίες για τις πολιτικές μνήμης σε Ελλάδα και Ευρώπη, με τη συμμετοχή πανεπιστημιακών και ειδικών, καθώς και αναφορές σε άλλους μαρτυρικούς τόπους, όπως το Δοξάτο Δράμας. Το Σάββατο, οι δράσεις θα κορυφωθούν με ιστορικό περίπατο στα ίχνη της σφαγής, συνοδεία του επιζώντος Κωνσταντίνου Γιατζουράκη, και ξενάγηση στο παλιό σχολείο.

ΑΝΟΙΧΤΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ

«Το αφιέρωμα επιδιώκει όχι μόνο την απόδοση τιμής, αλλά και έναν ανοιχτό διάλογο για το πώς διαχειριζόμαστε σήμερα τους μαρτυρικούς τόπους», υπογραμμίζει ο Νίκος Κοσμίδης. Το Ανω Καρυόφυτο, με το βλέμμα στραμμένο στη μνήμη και στο μέλλον, διεκδικεί τη θέση που του αξίζει στον χάρτη των μαρτυρικών χωριών της Ελλάδας.