Της Δρος. Άννας Κωνσταντινίδου*

Γύρω από τις δύο τελευταίες εκκλησίες ο Ελληνισμός έχτισε την ίδια την αδιατάρακτη ζωή του πλάι πλάι με τους Αιγύπτιους, μέχρι την στιγμή που η πλειοψηφία του αναγκάστηκε να φύγει από τη Γη των Φαραώ, εξαιτίας πρώτα και κύρια -και μοναδικά θα γράψω – των λαθών των ελληνικών κυβερνήσεων.

Για τη Μονή Σινά έχω γράψει αρθρογραφία και μάλιστα είχα προβολή στο δελτίο ειδήσεων του ΑΝΤ1, αρχές Ιουνίου όταν ξέσπασε το αναμενόμενο για εμένα και για τους Αιγυπτιώτες Έλληνες στην καταγωγή, ζήτημα της περιουσίας και ως εκ τούτου της νομικής θέσης του καθιδρύματος του Σινά.

Εδώ και κάποια 24ωρα μοναχοί της Μονής του Σινά με μία ανεπίτρεπτη στάση, προσπαθούν την αποπομπή του Αρχιεπισκόπου Σιναίου, Δαμιανού. Και φυσικά από πίσω κρύβεται όχι μόνο η Ρωσική Εκκλησία, αλλά και οι Σύριοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί.

Ωπ, τι έγραψα τώρα; Οι Σύριοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί.Γιατί λχ δεν ανέφερα οι Κόπτες Χριστιανοί, αλλά εστίασα σε μία συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα;

Στο βιβλίο μου, που αποτελεί και τη δημοσιευμένη διδακτορική διατριβή μου, με τίτλο “Ο ρόλος της Ελληνικής Παροικίας στην Αίγυπτο – η Έξοδος και το Αιγυπτιακό Ζήτημα” αφιερώνω ολόκληρο κεφάλαιο για το συρορθόδοξο στοιχείο και τις σχέσεις του με το Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας. Στη δημόσια αρθρογραφία μου, εδώ στον Ελεύθερο Τύπο, για την Εκκλησία του Σινά, είχα αναφερθεί εκτενώς για το πρόβλημα που δημιουργήθηκε ανάμεσα στις Ελληνικές Κοινότητες της Αιγύπτου και στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας όσον αφορά το ζήτημα των περιουσιακών αποκτημάτων της Παροικίας, όταν ο Φουάτ Α ‘, πατέρας του γνωστού σε όλους μας τελευταίου Αιγύπτιου βασιλιά, Φαρούκ, ενέταξε τους Σύριους εκκλησιαστικά και διοικητικά στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας. Μέχρι τότε, δηλαδή το 1923, είχαν μία ρευστή νομοκανονιστική θρησκευτικά διοίκηση, που ωστόσο εν πολλοίς τους είχε προσεταιριστεί η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία Αλεξανδρείας.

Λοιπόν, οφείλουμε να γράψουμε, ότι το Συριακό στοιχείο στην Αίγυπτο (… και εν προκειμένω αναφέρομαι στους ορθοδόξους χριστιανούς Σύριους), όταν το Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας επανέκαμψε θεσμικά και κοινωνικά στην Αίγυπτο μετά την νίκη των Γάλλων επί των Μαμελούκων, εκκλησιαζόταν στις εκκλησίες των Ελλήνων και μάλιστα, το Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας τελούσε την Θεία Λειτουργία και στα αραβικά προκειμένου το ποίμνιο αυτό να λαμβάνει την θεία διδαχή. Στο ίδιο πλαίσιο, οι δύο Πατριάρχες Ιωαννίκειος και Ιερόθεος Β’ είχαν ιδρύσει αραβόφωνα θρησκευτικά σχολικά ιδρύματα στη χώρα, προκειμένου οι Σύριοι να έχουν την ίδια θρησκευτική επιμόρφωση με τους Έλληνες Πάροικους. Όλα αυτά κυλούσαν αρμονικά μέχρι το 1881, όταν αρχίζει η πρώτη εθνικιστική έξαρση των Αράβων, με τον Όραμπι επικεφαλής και φυσικά με την πολιτική και διπλωματική παρουσία των Ρώσων στη Νειλόρρυτη χώρα.

Το συγκεκριμένο εθνικο-θρησκευτικό στοιχείο, τόσο η ρωσική εκκλησία όσο και η κοπτική, αλλά ακόμα και οι Καθολικοί αποικιοκράτες θέλησαν να το χρησιμοποιήσουν, προκειμένου να ασκούν πίεση στην ταχέως αναπτυσσόμενη Ελληνική Παροικία. Σύριοι έμποροι της Διασποράς (στην Ευρώπη) έδωσαν χρήματα, όπως και από συνδρομές των μελών της Συριακής Κοινότητας Αιγύπτου , προκειμένου την κατασκευή ανεξάρτητων εκκλησιών και μάλιστα δίπλα στις Ορθόδοξες Χριστιανικές του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου. Έτσι το 1881, έχουμε τις πρώτες αμιγώς συριακές, αραβόφωνες εκκλησίες στην Αίγυπτο.

Φυσικά, όλη αυτή η κατάσταση κάθε άλλο παρά άρεσε τόσο στην Ελληνική Εκκλησία όσο και στην Ελληνική Παροικία, διαβλέποντας ότι στα χρόνια που θα ακολουθούσαν το συγκεκριμένο ποίμνιο θα εξελισσόταν σε μεγάλο μπελά για τα ελληνικά συμφέροντα των Κοινοτήτων και της Εκκλησίας στην Αίγυπτο. Ωστόσο, ενώ φαίνεται, ότι ο Φουάτ Α’ ασκεί πίεση μέσω των Συρορθοδοξων στην Ελληνική Παροικία και το Πατριαρχείο με το να τους εντάξει εκκλησιαστικά σε αυτό, συμμετέχοντας στην εκλογή του Πατριάρχη Αλεξανδρείας, η επιστολή που έστειλε ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Χριστόφορος το 1951 στον πρωθυπουργό της Αιγύπτου Ναχας Πασά αποδεικνύει εμπράκτως ότι το συγκεκριμένο ποίμνιο “άγονταν και φέρονταν” επί δεκαετίες δεκαετιών, όπως είναι άλλωστε γνωστό στους Αιγυπτιώτες Έλληνες, από τους Ρώσους. Γράφει λοιπόν ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας στην επιστολή του προς στον πρωθυπουργό της αιγυπτιακής κυβέρνησης:

“Πριν το 1926 και πιο συγκεκριμένα το 1900 για την εκλογή του αοίδιμου Πατριάρχη Φωτίου ενώ προσκλήθηκαν εκπρόσωποι των Συρορθοδοξων να παραστούν, αντιπροσώπευσε τους Σύριους στο Πατριαρχείο ο τότε πρέσβης της Ρωσίας στην Αίγυπτο, Σμυρνώφ, συνεχίζοντας και εδώ το έργο διάδοσης του Πανσλαβισμού, όπως έπραττε σε Συρία και Παλαιστίνη. Σε παρόμοιες συζητήσεις που διεξήχθησαν μετά το 1926, όταν οι Συρορθόδοξοι δεν απολάμβαναν τη ρωσική προστασία άμεσα, οι αείμνηστοι πρόεδροι της Κυβέρνησης της Αιγύπτου, Ζίουερ και Σαρουάτ Πασάς απευθύνθηκαν στη Ρωσία και ζήτησαν την αρωγή της στο συγκεκριμένο ζήτημα…”

Και ερχόμαστε στο σήμερα και το τώρα.

Γνωρίζουμε όλοι τον στρατιωτικό και πολιτικό ρόλο της Ρωσίας στη Συρία του Άσαντ, φυσικά και μετά την πτώση του κάθε άλλο παρά έχει φύγει από την περιοχή, ενώ μέσω των Ορθοδόξων της περιοχής (Πατριαρχείο Αντιοχείας) προσπαθεί να δημιουργήσει πρόβλημα όχι μόνο στα υπόλοιπα Παλαίφατα Πατριαρχεία, τα οποία έχουν επικεφαλής Έλληνες στην καταγωγή Πατριάρχες, αλλά κυρίως στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων (… και στο βάθος Ισραήλ) μια και η Εκκλησία του Σινά υπάγεται νομοκανονιστικά στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων.

Τη δεδομένη χρονική στιγμή, που η Ελληνική Πολιτεία ψηφίζει νόμο για την προστασία της Εκκλησίας του Σινά, η Ρωσία που δεν τη συμφέρει κάτι τέτοιο, μέσω τόσο μοναχών που είναι οι δικοί της Δούρειοι Ίπποι εντός της σιναϊτικής Κοινότητας, προσπαθεί να δημιουργήσει πρόβλημα στην Ελλάδα. Αλλά δεν σταματά εδώ, θέλει να εκθέσει το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων που υπάγεται χωροταξικά στο Κράτος του Ισραήλ ενώ… πολύ σύντομα, να είστε βέβαιοι, θα δούμε προβλήματα με τους Συρορθοδοξους του Αντιοχείας (καθώς θα θέλουν να καταδείξουν ότι μόνο οι Ρώσοι μπορούν να τους προστατεύσουν).

Η Ρωσία μέσω των εκκλησιαστικών πραγμάτων για άλλη μία φορά απέναντι στην Ελλάδα… και επίσης απέναντι στο Ισραήλ…