Το περιβάλλον του Τραμπ οραματίζεται μια νέα δομή εξουσίας στην οποία το Ιράν και οι εταίροι του συνασπισμού -μη κρατικοί, (κυρίως) σιίτες μουσουλμάνοι παράγοντες- θα είναι ασθενέστεροι, προωθώντας μια «χαλαρή συμμαχία» του Ισραήλ και των μετριοπαθών αραβικών κρατών. Μια μετριοπαθής και σταθερή κυβέρνηση στη Δαμασκό είναι ζωτικής σημασίας για τις προσπάθειες των ΗΠΑ.

Δέσμευση

Η κυβέρνηση του μεταβατικού ηγέτη Αλ Σαράα, επικεφαλής της οργάνωσης Hay’at Tahrir al-Sham (HTS) -που στο παρελθόν συνεργάστηκε με σουνιτικές μουσουλμανικές τζιχαντιστικές οργανώσεις, όπως η Αλ Κάιντα-, έχει δεσμευτεί να εμποδίσει το Ιράν να ανακτήσει την επιρροή του στη Συρία.

Ωστόσο, η νεοσύστατη κυβέρνηση της Δαμασκού θεωρείται αδύναμη και αντιμετωπίζει μια σειρά από οικονομικές και πολιτικές προκλήσεις. Για να βοηθήσει τη Δαμασκό να ξεπεράσει τις προκλήσεις της, ο Τραμπ επιτάχυνε τη διαδικασία οικοδόμησης δεσμών με τη νέα κυβέρνηση συναντώντας τον Αλ Σαράα στη Σαουδική Αραβία κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του τον Μάιο σε Ριάντ, Αμπου Ντάμπι και Ντόχα. Στο Ριάντ, ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα άρει όλες τις κυρώσεις των ΗΠΑ στη Συρία για να παράσχει στη νέα κυβέρνηση την ευκαιρία για ένα «νέο ξεκίνημα».

Την περασμένη εβδομάδα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αφαίρεσε την HTS από τον κατάλογο των ξένων τρομοκρατικών οργανώσεων των ΗΠΑ. Συλλογικά, αυτές οι ενέργειες οδηγούν στο να επανενταχθεί η Συρία στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και επαναβεβαίωσαν τη δέσμευση της Ουάσιγκτον να βοηθήσει τη Συρία να ανοικοδομηθεί. Η εμπλοκή των ΗΠΑ στη Δαμασκό έχει βοηθήσει στη σταθεροποίηση της Συρίας, η οποία χωρίστηκε σε καντόνια, το καθένα υποστηριζόμενο από εξωτερικές δυνάμεις. Μία βασική ομάδα που η νέα κεντρική κυβέρνηση της Συρίας έχει επιδιώξει να επανενταχθεί είναι οι Κούρδοι, οι οποίοι κυριαρχούν -στις υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ- Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF).

Τον Μάρτιο, η Δαμασκός και οι SDF συμφώνησαν ότι η ομάδα θα συγχωνευθεί με τον νέο συριακό Εθνικό Στρατό μέχρι το τέλος του 2025, που θεωρείται βασικό βήμα προς την αποκατάσταση της κυβερνητικής κυριαρχίας σε όλη τη Συρία. Επιπλέον, συμφωνήθηκε ότι όλα τα συνοριακά περάσματα με το Ιράκ και την Τουρκία που ελέγχονται από τις SDF, καθώς και τα αεροδρόμια και τα κοιτάσματα πετρελαίου στα βορειοανατολικά, θα τεθούν υπό τον έλεγχο της κεντρικής κυβέρνησης, όπως και τα κέντρα κράτησης που έχουν ελέγχουν οι SDF και στεγάζουν χιλιάδες μαχητές του Ισλαμικού Κράτους. Ωστόσο, η πρόοδος για την εφαρμογή της συμφωνίας καθυστερεί, καθώς αρκετά σημεία, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι ασαφή.

Ο Τραμπ έχει αναθέσει στον πρέσβη των ΗΠΑ στην Τουρκία, Τομ Μπάρακ, να μεσολαβήσει, ώστε να ολοκληρωθεί η συμφωνία το γρηγορότερο δυνατόν. Ωστόσο, ο Μπάρακ μετά την επίσκεψή του στη Συρία δήλωσε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των πλευρών, λέγοντας: «Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποια σημαντική εξέλιξη…».

Ορισμένοι Κούρδοι εντός και εκτός Συρίας έχουν κατηγορήσει τις ΗΠΑ ότι τους πρόδωσαν, συντασσόμενοι με τη Δαμασκό στη διαμάχη. Παράλληλα, η Tουρκία επιδιώκει να διασφαλίσει ότι η Συρία δεν θα μετατραπεί σε βάση για τις ένοπλες ομάδες των Κούρδων της Συρίας, ώστε να λειτουργούν ανεξάρτητα ή να υποστηρίζουν τους Κούρδους που αντιτίθενται στην Αγκυρα.

Ο Τομ Μπάρακ αποτελεί κεντρικό πρόσωπο στην προσπάθεια οριστικής αναδιάρθρωσης της περιοχής με τη μεσολάβηση επίσημων συμφωνιών μεταξύ Συρίας και Ισραήλ. Επίσης, Αλ Σαράα και Νετανιάχου μοιράζονται την ίδια αντιπάθεια για το Ιράν.

Ομως, προ ημερών, το Ισραήλ εξαπέλυσε αεροπορικές επιδρομές εναντίον των συριακών κυβερνητικών δυνάμεων ως απάντηση στη θρησκευτική βία στη Σουέιντα, όπου η μειονότητα των Δρούζων συγκρούστηκε με πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από τη Συρία. Το Ισραήλ έχει τη δυνατότητα να αποσταθεροποιήσει περαιτέρω τη χώρα και θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την πρόοδο που έχει σημειωθεί μέχρι σήμερα.

Προθέσεις

Καθώς οι σχέσεις της Ουάσιγκτον με τη Δαμασκό έχουν αναθερμανθεί και οι υποψίες του Ισραήλ για τη νέα συριακή κυβέρνηση έχουν υποχωρήσει, το Ισραήλ έχει δηλώσει ότι θέλει να εξομαλύνει τις σχέσεις τόσο με τη Συρία όσο και με τον γειτονικό Λίβανο. Μια εξομάλυνση και με τις δύο χώρες θα προωθούσε μια ολική αναδιάρθρωση της αρχιτεκτονικής ασφάλειας της περιοχής μακριά από το Ιράν και υπέρ των ΗΠΑ, του Ισραήλ και των Αράβων συμμάχων της Ουάσιγκτον.

Ο Μπάρακ έχει μεσολαβήσει στις συζητήσεις μεταξύ της Συρίας και του Ισραήλ, με την ατζέντα να έχει περιοριστεί σε θέματα ασφάλειας των συνόρων. Ο Μπάρακ ζήτησε από το Ισραήλ και τη Συρία να σφυρηλατήσουν ένα σύμφωνο μη επίθεσης. Ο υπουργός Εξωτερικών της Συρίας, Aσαντ αλ Σαμπάνι, δήλωσε στις 4 Ιουλίου ότι η Συρία είναι ανοιχτή σε συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την αποκατάσταση της Συμφωνίας Αποδέσμευσης του 1974 με το Ισραήλ, η οποία καθιέρωσε μια περιπολούμενη ζώνη μεταξύ των δυνάμεών τους στο Γκολάν. Ωστόσο, οι αναφορές αναφέρουν ότι ακόμη και οι διαπραγματεύσεις με επίκεντρο την ασφάλεια είναι πιθανό να είναι δύσκολες. Σύροι αξιωματούχοι απαιτούν την επιστροφή -τουλάχιστον- μέρους του εδάφους του Γκολάν, με τους Ισραηλινούς να ξεκαθαρίζουν δημοσίως ότι κάτι τέτοιο δεν είναι αποδεκτό.

Ελπίδα

Ορισμένοι Αμερικανοί αξιωματούχοι ελπίζουν ότι η Συρία μπορεί να προχωρήσει πέρα από τις μετριοπαθείς συμφωνίες με το Ισραήλ και να ενταχθεί στις Συμφωνίες του Αβραάμ, οι οποίες οδήγησαν σε διπλωματικές σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ και τεσσάρων αραβικών κρατών κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ. Ωστόσο, σύμφωνα με αξιωματούχους που έχουν γνώση των διαπραγματεύσεων, η Συρία έχει απομακρυνθεί από το τραπέζι των επίσημων πολιτικών και διπλωματικών δεσμών με το Ισραήλ. Ο Μουάζ Μουσταφά, επικεφαλής μιας ομάδας πολιτικής υπεράσπισης με έδρα τις ΗΠΑ, της Συριακής Ομάδας Δράσης Εκτακτης Ανάγκης, δήλωσε ότι ο Αλ Σαράα τού είπε, κατά τη διάρκεια συνάντησης τον Απρίλιο, ότι οι Συμφωνίες του Αβραάμ «δεν ήταν οι σωστές» για τη Συρία. Ο προσωρινός ηγέτης φέρεται να ισχυρίστηκε ότι οποιαδήποτε συμφωνία με το Ισραήλ θα χρειαζόταν δημόσια υποστήριξη από τους Σύρους.

Ωστόσο, ακόμη και οι χαμηλού επιπέδου συμφωνίες ασφαλείας μεταξύ της Συρίας και του Ισραήλ θα μπορούσαν, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, να ικανοποιήσουν την προσπάθεια της ομάδας του Τραμπ για μεγαλύτερη περιφερειακή σταθερότητα στη Μέση Ανατολή.

ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Η ισχνή αεροπορική σύνδεση εμποδίζει την «ανάσταση» της οικονομίας

Η αεροπορική διασύνδεση με τη Συρία αποτελεί δύσκολο εγχείρημα. Οι κακές υποδομές, οι περιφερειακές συγκρούσεις και οι σποραδικές ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές εμποδίζουν τις περισσότερες αεροπορικές εταιρίες από το να επιστρέψουν στη Συρία, δυσκολεύοντας την προσπάθεια ανοικοδόμησης της οικονομίας ύστερα από 14 χρόνια εμφύλιου πολέμου.

Αυτόν τον μήνα, τουλάχιστον 11 ξένες αεροπορικές εταιρίες έχουν προγραμματίσει να πετάξουν με προορισμό τη Συρία. Σε αυτές περιλαμβάνονται ο μεγαλύτερος διεθνής αερομεταφορέας στον κόσμο, η Emirates του Ντουμπάι. Ωστόσο, αεροπορικές εταιρίες όπως η Royal Jordanian, η FlyDubai, οι Turkish Airlines και η Qatar Airways αναγκάστηκαν να ακυρώσουν, τον περασμένο μήνα, πολλές από τις πτήσεις τους, καθώς ο εναέριος χώρος σε όλη τη Μέση Ανατολή έκλεισε λόγω των αεροπορικών και πυραυλικών επιθέσεων μεταξύ Ισραήλ, ΗΠΑ από τη μία και Ιράν από την άλλη.

Μεγάλοι αερομεταφορείς όπως η Lufthansa και η Air France KLM, οι οποίες πετούσαν προς τη Συρία πριν από τον πόλεμο, επισκέφθηκαν το αεροδρόμιο της Δαμασκού για να αξιολογήσουν τις υποδομές. Και οι δύο αεροπορικές εταιρίες δήλωσαν ότι δεν έχουν επί του παρόντος κανένα ενδιαφέρον για την επανέναρξη των πτήσεων. Η μικρή ρουμανική αεροπορική εταιρία Dan Air ξεκίνησε τη διαδρομή Βουκουρέστι-Δαμασκό τον περασμένο μήνα. Αυτό που εμπόδιζε τους αερομεταφορείς μέχρι τώρα ήταν οι υλικοτεχνικές και κανονιστικές πολυπλοκότητες.

Η Emirates στα τέλη Μαΐου επανέλαβε τις πτήσεις πάνω από τη Συρία για πρώτη φορά από τον εμφύλιο πόλεμο. Ωστόσο, αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Βρετανίας, εξακολουθούν να συμβουλεύουν τις αεροπορικές εταιρίες τους να αποφεύγουν τις πτήσεις πάνω από τη Συρία. Η Συρία άνοιξε ξανά πλήρως τον εναέριο χώρο της στις 24 Ιουνίου. Οι δύο διάδρομοι προσγείωσης-απογείωσης του αεροδρομίου της Δαμασκού υπέστησαν ζημιές κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου, αλλά έκτοτε έχουν επισκευαστεί.