Στην τελετή, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν, και ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίγιεφ, υπέγραψαν επίσης συμφωνίες με τις ΗΠΑ για την κοινή επιδίωξη οικονομικών ευκαιριών. Η προτεινόμενη συμφωνία περιλαμβάνει έναν διάδρομο διέλευσης μήκους 43 χλμ. που συνδέει γεωγραφικά το Αζερμπαϊτζάν με το Ναχιτσεβάν, έναν ορεινό θύλακα που χωρίζει το Αζερμπαϊτζάν από την Αρμενία. Ο διάδρομος αυτός θα ονομαστεί «Διάδρομος Τραμπ για Διεθνή Ειρήνη και Ευημερία».

Αρση περιορισμών

«Θα γυρίσουμε σελίδα αντιπαράθεσης στις σχέσεις Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, θέτοντας τα θεμέλια για να γράψουμε μια καλύτερη ιστορία από αυτήν που είχαμε στο παρελθόν», τόνισαν οι δύο ηγέτες, ενώ ο Τραμπ δήλωσε ότι αίρει τους περιορισμούς στη στρατιωτική συνεργασία με το Αζερμπαϊτζάν, που επιβλήθηκαν το 1992 εν μέσω του πρώτου πλήρους πολέμου μεταξύ Ερεβάν και Μπακού.

Η επί δεκαετίες εχθρότητα της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν ξέσπασε σε ολοκληρωτική σύγκρουση εν μέσω της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ενωσης. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, οι δύο νεοσύστατες τότε χώρες συγκρούστηκαν για τον αμφισβητούμενο ορεινό θύλακα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Οι μάχες έληξαν με νίκη των Αρμενίων. Παρά τη μακροχρόνια διεθνή διαμεσολάβηση, κυρίως από τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και τη Γαλλία στο πλαίσιο της λεγόμενης Ομάδας Μινσκ του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), οι δύο πλευρές παρέμεναν ανοιχτά εχθρικές.

Το 2023, το Αζερμπαϊτζάν προχώρησε σε μια στρατιωτική επίθεση και κατέλαβε τον θύλακα. Αυτό το γεγονός, σε συνδυασμό με την απροθυμία της Ρωσίας να παρέμβει σε υποστήριξη της Αρμενίας, άνοιξαν τον δρόμο για τη διαμεσολάβηση των ΗΠΑ. Ωστόσο, χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες και ανάλυση προτού ισχύσει η συμφωνία, καθώς υπάρχουν πολλά και αναπάντητα ερωτήματα. Αναλυτικά και συνολικά δεν έχει υπογραφεί καμία ειρηνευτική συμφωνία, παρά μόνο μία δέσμευση για υπογραφή.

Κρίσιμα ερωτήματα

Τις επόμενες ημέρες θα έχουμε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον διάδρομο. Πώς θα ανοίξουν τα σύνορα; Εχουν επιλυθεί τα μεθοριακά ζητήματα; Ενα άλλο πιθανό εμπόδιο είναι η απαίτηση του Αζερμπαϊτζάν για σημαντικές αλλαγές στο Σύνταγμα της Αρμενίας, ενώ οι Αρμενοαμερικανοί της Διασποράς διαφωνούν.

Οι οικονομικές συμφωνίες θα μπορούσαν να θέσουν τις βάσεις για την επαναλειτουργία των εμπορικών οδών σε όλο τον Νότιο Καύκασο, οι οποίες παραμένουν αδρανείς από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Οι συμφωνίες παραχωρούν στις ΗΠΑ δικαιώματα μίσθωσης για την ανάπτυξη του διαδρόμου διαμετακόμισης, ο οποίος θα διασχίζει τα νότια αρμενικά εδάφη κατά μήκος των συνόρων με το Ιράν.

Ο διάδρομος θα περιλαμβάνει μια σιδηροδρομική γραμμή, γραμμές πετρελαίου και φυσικού αερίου, καθώς και γραμμές οπτικών ινών, επιτρέποντας την κυκλοφορία αγαθών και άλλων. Η Τουρκία εμφανίζεται θετική με αυτές τις εξελίξεις, όμως η Ρωσία, η Κίνα και το Ιράν αντιμετωπίζουν αρκετά αρνητικά την εμπλοκή των ΗΠΑ.