Στην ανάρτησή του, ο κ. Βενιζέλος αναφέρει μεταξύ άλλων ότι «η εύκολη και ανεπίγνωστη επίκληση» του άρθρου 15 της ΕΣΔΑ «θέτει ζήτημα υψίστης σημασίας για την υπόσταση του κράτους δικαίου στη χώρα μας και τον σεβασμό θεμελιωδών υποχρεώσεων της κατά το διεθνές δίκαιο. Το λιγότερο που πρέπει να γίνει αμέσως είναι η ανάκληση αυτής της αιτιολογικής σκέψης – δήλωσης από την τροπολογία, πέραν προφανώς των άλλων νομικών προβλημάτων που αυτή θέτει».

Ο κ. Μαρινάκης, από την πλευρά του, επεσήμανε πως «όταν τοποθετείται ένας συνταγματολόγος δεν τοποθετείται με βάση αν έχει κυβερνήσει ή συγκυβερνήσει με ένα κόμμα ή αν ανήκει σε έναν πολιτικό χώρο. Είναι μια επιστημονική ανάλυση και στο πλαίσιο της δημοκρατικής λειτουργίας είναι αυτονόητο ότι είναι σεβαστή».

«Από εκεί και πέρα, εμείς δεν ενεργοποιούμε το άρθρο 15 της ΕΣΔΑ, απλά επικαλούμαστε ότι συντρέχουν προϋποθέσεις που συντρέχουν για το άρθρο αυτό, με μια συγκεκριμένη νομική τεκμηρίωση, αξιοποίηση-επίκληση σειράς αποφάσεων δηλαδή νομολογίας που τεκμηριώνουν τη συγκεκριμένη θέση μας, νομική θέση. Είναι κατ’ αναλογίαν η ίδια νομική τεκμηρίωση που ακολουθήθηκε σε μια αντίστοιχη, όχι ίδια γιατί είχε διαφορετικά χαρακτηριστικά, μεταναστευτική κρίση πριν από 5 χρόνια, τον Μάρτιο του 2020. Και η αντιμετώπιση τότε της κρίσης αυτής και σε νομικό και σε επιχειρησιακό επίπεδο ήταν απολύτως επιτυχημένη» συνέχισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και πρόσθεσε: «Έχουμε λοιπόν κάθε λόγο να πιστεύουμε – και είναι μια πολύ δύσκολη άσκηση – ότι θα έχουμε το αντίστοιχο αποτέλεσμα. Είναι μια αναγκαία, απολύτως σύννομη απόφαση για το καλό της χώρας και των πολιτών».

«Η Ελλάδα είναι κράτος δικαίου. Όπως φαίνεται από την έλλειψη ανακοινώσεων άλλων κομμάτων, αυτό αποδείχθηκε και με την σφραγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αν είχε πει τα αντίθετα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είχαμε δει ανακοινώσεις και ίσως σήμερα το 80% των ειδήσεων να ήταν για αυτό. Να δούμε αν θα ασχοληθούν με αυτή την έκθεση για το κράτος δικαίου. Είναι κράτος δικαίου αλλά είναι και ένα κράτος το οποίο βάζει, πάντοτε σεβόμενο τους νόμους, πάνω απ’ όλα τους πολίτες, τα συμφέροντα της χώρας» συμπλήρωσε ο κ. Μαρινάκης και κατέληξε: «Αυτή τη στιγμή η χώρα όφειλε να αντιδράσει σε μια έκτακτη κατάσταση, σε μια νέα κρίση την οποία δεν προκάλεσε, αλλά έχει χρέος να την αντιμετωπίσει και θα το κάνουμε με όλες μας τις δυνάμεις. Πάντοτε – το ξαναλέω- εφαρμόζοντας τις ισχύουσες διατάξεις».

Ευάγγελος Βενιζέλος για μεταναστευτικό: “Το άρθρο 15 ΕΣΔΑ για το μεταναστευτικό ισοδυναμεί με κατάσταση πολιορκίας” – Θέτει ζήτημα για την υπόσταση του κράτους δικαίου

«Αντιλαμβάνομαι την ένταση του προβλήματος των μεταναστευτικών ροών από τη Λιβύη και ευρύτερα από την Β. Αφρική. Σε παρόμοιες συνθήκες πίεσης έχει βρεθεί η χώρα πολλές φορές τα προηγούμενα χρόνια. Ελήφθησαν μέτρα, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο αποτελεσματικά, πάντοτε όμως εντός του πλαισίου του Συντάγματος που είναι αδιαχώριστο από την ΕΣΔΑ και υπό τον διεθνή δικαστικό έλεγχο του ΕΔΔΑ. Εκκρεμούν μάλιστα στο Στρασβούργο υποθέσεις σχετικές με αντιμετώπιση μεταναστευτικών ροών στις οποίες έχουν τεθεί και ζητήματα σχετικά με το άρθρο 15 ΕΣΔΑ. Η εύκολη και ανεπίγνωστη επίκληση αυτής της διάταξης της ΕΣΔΑ θέτει ζήτημα υψίστης σημασίας για την υπόσταση του κράτους δικαίου στη χώρα μας και τον σεβασμό θεμελιωδών υποχρεώσεων της κατά το διεθνές δίκαιο. Το λιγότερο που πρέπει να γίνει αμέσως είναι η ανάκληση αυτής της αιτιολογικής σκέψης – δήλωσης από την τροπολογία, πέραν προφανώς των άλλων νομικών προβλημάτων που αυτή θέτει» τονίζει ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελος Βενιζέλος ασκώντας κριτική στην κυβέρνηση για το μεταναστευτικό.

Εστιάζοντας στο άρθρο 15 της ΕΣΔΑ, «αντίστοιχο του άρθρου 48 του ελληνικού Συντάγματος για την κατάσταση πολιορκίας (στρατιωτικός νόμος)» αναφέρεται στην παρέκκλιση σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης για να υπενθυμίσει ότι «το άρθρο 15 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου παρέχει στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της Σύμβασης, υπό εξαιρετικές συνθήκες, τη δυνατότητα να παρεκκλίνουν, κατά τρόπο προσωρινό, περιορισμένο και υπό εποπτεία, από την υποχρέωσή τους να διασφαλίζουν ορισμένα δικαιώματα και ελευθερίες που κατοχυρώνονται από τη Σύμβαση».

Ευάγγελος Βενιζέλος: Ολόκληρη η ανάρτησή του

Η κυβέρνηση επικαλείται το άρθρο 15 ΕΣΔΑ, δηλαδή το αντίστοιχο του άρθρου 48 Συντ. για την εφαρμογή του νόμου περί καταστάσεως πολιορκίας !

Στην αιτιολογική έκθεση (Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης) της τροπολογίας που κατέθεσαν οι συναρμόδιοι υπουργοί για τη μεταχείριση των εισερχόμενων στη χώρα «παράνομα με οποιοδήποτε πλωτό μέσο που προέρχεται από την Βόρεια Αφρική», περιλαμβάνεται η ακόλουθη δήλωση:

«Συντρέχουν [ δε] οι προϋποθέσεις του άρθρου 15 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, σύμφωνα με το οποίο τα συμβαλλόμενα κράτη, σε περίπτωση δημοσίου κινδύνου που απειλεί τη ζωή του έθνους, μπορούν να λάβουν μέτρα ακόμη και κατά παράβαση των υποχρεώσεων που προβλέπονται στη Σύμβαση, στο απαιτούμενο από την κατάσταση απολύτως αναγκαίο όριο.»

Ας δούμε τι σημαίνει αυτό.

Το άρθρο 15 της ΕΣΔΑ, αντίστοιχο του άρθρου 48 του ελληνικού Συντάγματος για την κατάσταση πολιορκίας ( στρατιωτικός νόμος ), έχει ως εξής :

«Άρθρο 15
Παρέκκλιση σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης

1. Εν περιπτώσει πολέμου ή ετέρου δημοσίου κινδύνου απειλούντος την ζωήν του έθνους, έκαστον υψηλόν συμβαλλόμενον μέρος δύναται να λάβη μέτρα κατά παράβασιν των υπό της παρούσης Συμβάσεως προβλεπομένων υποχρεώσεων, εν τω απαιτουμένω υπό της καταστάσεως απολύτως αναγκαίω ορίω και υπό τον όρον όπως τα μέτρα ταύτα μη αντιτίθενται εις τας άλλας υποχρεώσεις τας απορρεούσας εκ του διεθνούς δικαίου.

2. Η προηγουμένη διάταξις ουδεμίαν επιτρέπει παράβασιν του άρθρου 2, ειμή δια την περίπτωσιν θανάτου συνεπεία κανονικών πολεμικών πράξεων, ή των άρθρων 3, 4 (παράγ. 1) και 7.

3. Τα ασκούντα το δικαίωμα τούτο της παραβάσεως υψηλά συμβαλλόμενα μέρη τηρούν τον Γενικόν Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης πλήρως ενήμερον των ληφθέντων μέτρων ως και των αιτίων τα οποία τα προεκάλεσαν. Οφείλουν ωσαύτως να πληροφορήσωσι τον Γενικόν Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης περί της ημερομηνίας κατά την οποία τα μέτρα ταύτα έπαυσαν ισχύοντα και αι διατάξεις της Συμβάσεως ετέθησαν εκ νέου εν πλήρει ισχύϊ.»

Σύμφωνα με τη σύνοψη από τη Γραμματεία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου της νομολογίας ως προς τις προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 15 ΕΣΔΑ, ισχύουν τα εξής:

«Το άρθρο 15 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου παρέχει στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της Σύμβασης, υπό εξαιρετικές συνθήκες, τη δυνατότητα να παρεκκλίνουν, κατά τρόπο προσωρινό, περιορισμένο και υπό εποπτεία, από την υποχρέωσή τους να διασφαλίζουν ορισμένα δικαιώματα και ελευθερίες που κατοχυρώνονται από τη Σύμβαση. Η χρήση της διάταξης αυτής διέπεται από τις εξής διαδικαστικές και ουσιαστικές προϋποθέσεις:

• επίκληση του δικαιώματος παρέκκλισης μπορεί να γίνει μόνο σε καιρό πολέμου ή άλλης έκτακτης δημόσιας ανάγκης που απειλεί τη ζωή του έθνους·
• ένα κράτος μπορεί να λάβει μέτρα παρέκκλισης από τις υποχρεώσεις του δυνάμει της Σύμβασης μόνο στον βαθμό που απαιτείται απολύτως από τις ανάγκες της κατάστασης·
• οποιαδήποτε παρέκκλιση δεν μπορεί να είναι ασύμβατη με άλλες διεθνείς υποχρεώσεις του κράτους·
• ορισμένα δικαιώματα της Σύμβασης δεν επιδέχονται καμία απολύτως παρέκκλιση: το άρθρο 15 § 2 απαγορεύει οποιαδήποτε παρέκκλιση όσον αφορά το δικαίωμα στη ζωή (πλην των νομίμων πράξεων πολέμου), την απαγόρευση βασανιστηρίων και απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας, την απαγόρευση της δουλείας και της καταναγκαστικής εργασίας, καθώς και την αρχή «καμία ποινή χωρίς νόμο». Αντίστοιχα, δεν επιτρέπεται παρέκκλιση από:

– το άρθρο 1 του Πρωτοκόλλου αριθ. 6 (κατάργηση της θανατικής ποινής εν καιρώ ειρήνης),
– το άρθρο 1 του Πρωτοκόλλου αριθ. 13 (κατάργηση της θανατικής ποινής υπό οποιεσδήποτε συνθήκες),
– το άρθρο 4 του Πρωτοκόλλου αριθ. 7 (δικαίωμα να μη δικάζεται ή τιμωρείται κάποιος δύο φορές για το ίδιο αδίκημα).
• τέλος, σε διαδικαστικό επίπεδο, το κράτος που κάνει χρήση του δικαιώματος παρέκκλισης οφείλει να ενημερώνει πλήρως τον Γενικό Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης.»

Στην προκειμένη περίπτωση αν συντρέχουν όντως οι προϋποθέσεις του άρθρου 15 παρ.1 της ΕΣΔΑ, στην εθνική συνταγματική τάξη θα μπορούσαν να εφαρμοστούν οι προβλέψεις του άρθρου 48 Συντ. , δηλαδή να τεθεί σε εφαρμογή σε ολόκληρη την επικράτεια ή τμήμα της ο νόμος περί καταστάσεως πολιορκίας ! Προφανώς αυτό είναι άτοπο. Τουλάχιστον έτσι ελπίζω.

Αντιλαμβάνομαι την ένταση του προβλήματος των μεταναστευτικών ροών από τη Λιβύη και ευρύτερα από την Β. Αφρική. Σε παρόμοιες συνθήκες πίεσης έχει βρεθεί η χώρα πολλές φορές τα προηγούμενα χρόνια. Ελήφθησαν μέτρα, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο αποτελεσματικά, πάντοτε όμως εντός του πλαισίου του Συντάγματος που είναι αδιαχώριστο από την ΕΣΔΑ και υπό τον διεθνή δικαστικό έλεγχο του ΕΔΔΑ. Εκκρεμούν μάλιστα στο Στρασβούργο υποθέσεις σχετικές με αντιμετώπιση μεταναστευτικών ροών στις οποίες έχουν τεθεί και ζητήματα σχετικά με το άρθρο 15 ΕΣΔΑ.

Η εύκολη και ανεπίγνωστη επίκληση αυτής της διάταξης της ΕΣΔΑ θέτει ζήτημα υψίστης σημασίας για την υπόσταση του κράτους δικαίου στη χώρα μας και τον σεβασμό θεμελιωδών υποχρεώσεων της κατά το διεθνές δίκαιο. Το λιγότερο που πρέπει να γίνει αμέσως είναι η ανάκληση αυτής της αιτιολογικής σκέψης – δήλωσης από την τροπολογία, πέραν προφανώς των άλλων νομικών προβλημάτων που αυτή θέτει.

Η αντίδραση της αντιπολίτευσης για το μεταναστευτικό

Η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας Ζωή Κωνσταντοπούλου με την έναρξη της συνεδρίασης κατά τον προγραμματισμό της συνεδρίασης ενημέρωσε πως θα καταθέσει Αίτημα Αντισυνταγματικότητας της τροπολογίας. Την αντίθεσή τους εξέφρασε και η αγορήτρια του ΚΚΕ Διαμάντω Μανωλάκου καθώς και από τη Νέα Αριστερά η αγορήτρια Σία Αναγνωστοπούλου ζητώντας την απόσυρση της τροπολογίας. Η συζήτηση του Αιτήματος Αντισυνταγματικότητας στην Ολομέλεια θα συζητηθεί μετά τις τοποθετήσεις των εισηγητών και αγορητών των κομμάτων επί του νομοσχεδίου.

Πλεύρης για μεταναστευτικό: Πλέον θα επιβάλλεται κράτηση – Yπάρχει τρόπος να σταματάμε τις βάρκες [Βίντεο]

«Υπάρχει τρόπος να σταματάμε τις βάρκες με μετανάστες, δουλεύουμε πάνω σε αυτό», υπογράμμισε σήμερα (10/07) ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Θάνος Πλεύρης, μιλώντας στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ. «Δεν θα ανεχθούμε εισβολή με βάρκες από τη βόρεια Αφρική. Ούτε η χώρα, ούτε η υπόλοιπη Ευρώπη. Αυτό που γίνεται τώρα, δεν είναι ομαλή μεταναστευτική ροή. Θέλουμε να αντικαταστήσουμε τον πληθυσμό μας, στην Ευρώπη; Η Ελλάδα δεν θα το επιτρέψει αυτό», προσέθεσε.

«Ήδη έχω δώσει εντολή να αξιολογούνται όλα τα επιδόματα που δίνονται στους αλλοδαπούς, όπως και το μενού που δίνεται στις δομές, το οποίο είναι ξενοδοχειακό αυτήν τη στιγμή. Προσωπικά, ζήτησα να σταματήσει το πρόγραμμα Helios», επεσήμανε ακόμη.

«Μόλις σού απορριφθεί το άσυλο, συνιστά ποινικό αδίκημα η παραμονή σου στη χώρα. Ή συνεργάζεσαι να φύγεις ή πας φυλακή χωρίς αναστολή», είπε στη συνέχεια.

Μεταναστευτικό: Πάνω από 9.500 αφίξεις μέχρι τώρα στην Κρήτη

Οσες ήταν οι συνολικές αφίξεις μεταναστών σε όλη την Ελλάδα το πρώτο εξάμηνο του έτους,  δηλαδή Βορειοανατολικό Αιγαίο-Εβρο-Δωδεκάνησα, καταγράφονται στην Κρήτη.

Η ραγδαία αύξηση των αφίξεων προσφύγων και μεταναστών στην Κρήτη και τη Γαύδο, με κορύφωση την τελευταία εβδομάδα, επιβεβαιώνει την παγίωση της νέας μεταναστευτικής διαδρομής από τη Λιβύη προς το νησί. Χθες τα ξημερώματα, 520 μετανάστες έφτασαν στις νότιες ακτές. Σύμφωνα με στοιχεία, στο διάστημα Ιανουαρίου – Ιουνίου 2025 αφίχθησαν τουλάχιστον 7.350 άνθρωποι σε 129 περιστατικά, ενώ έως τα μέσα Ιουλίου -μέσα σε λίγες ημέρες δηλαδή- οι αφίξεις ξεπέρασαν τις 9.500, αριθμοί-ρεκόρ για το νησί.

Η πλειονότητα των αφιχθέντων προέρχεται από Αίγυπτο, Σουδάν και Μπανγκλαντές, με μικρότερες παρουσίες από Υεμένη και Λιβύη. Ανάμεσά τους ιδιαίτερα ευάλωτες ομάδες: ασυνόδευτα ανήλικα, οικογένειες με μικρά παιδιά (κυρίως από το Σουδάν) και μόνες γυναίκες, που χρήζουν αυξημένης προστασίας.

Ωστόσο, οι νεοαφιχθέντες παραμένουν σε άτυπους και ανεπαρκείς χώρους, χωρίς στοιχειώδεις υποδομές. Ο εκθεσιακός χώρος της Αγυιάς στα Χανιά φιλοξενεί ήδη εκατοντάδες ανθρώπους σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Χαρακτηριστικό είναι ότι την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου ο συνδυασμός αφίξεων και καύσωνα προκάλεσε σοβαρές εντάσεις και εικόνες πλήρους κατάρρευσης της διαχείρισης.

Το τεταμένο κλίμα επιδεινώθηκε περαιτέρω με τη νέα μαζική διάσωση 520 μεταναστών, που εντοπίστηκαν χθες τη νύχτα σε σιδερένιο αλιευτικό 17 ναυτικά μίλια νότια της Γαύδου. Η πολύωρη επιχείρηση διάσωσης από το Λιμενικό και τη Frontex στέφθηκε με επιτυχία, ωστόσο οι Αρχές αποφάσισαν να μεταφερθούν τελικά στην Αττική, στο Λαύριο, προκειμένου να μην επιβαρυνθεί περαιτέρω το κέντρο της Αγυιάς, όπου ήδη φιλοξενούνται περίπου 800 άτομα. Η κατάσταση στο κέντρο παραμένει δύσκολη, με την εκκένωσή του να εκτιμάται ότι θα απαιτήσει τουλάχιστον 10-15 ημέρες.

Απέναντι σε αυτήν την πραγματικότητα, οι αιρετοί της Κρήτης φαίνεται πως μετακινούνται σταδιακά από την αρχική, κάθετη άρνηση στη δημιουργία Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) στο νησί. Πριν από έναν χρόνο, η ιδέα αντιμετωπιζόταν ως «κόκκινη γραμμή» για τις τοπικές κοινωνίες. Ακόμα και η επίσκεψη του πρώην υπουργού Μάκη Βορίδη στο Ηράκλειο, για να συζητηθούν χώροι, είχε καταλήξει σε αδιέξοδο. Ωστόσο, η συσσώρευση κρίσεων κατέστησε σαφές ότι το θέμα δεν μπορεί να μείνει εκτός ατζέντας.

Ο περιφερειάρχης Κρήτης, Σταύρος Αρναουτάκης, αποκάλυψε ότι «έχουμε εντοπίσει προτεινόμενους χώρους σε συγκεκριμένα σημεία, ωστόσο, μετά τη συνάντηση που θα έχουμε στην Αθήνα, θα μπορούμε να έχουμε πιο συγκεκριμένες εισηγήσεις, για να δημιουργηθούν αυτοί οι προσωρινοί χώροι».

Ως φαίνεται, τα Χανιά, λόγω της μεγάλης πίεσης σε Γαύδο και Σφακιά, καθώς και το Ηράκλειο, λόγω των αφίξεων σε Καλούς Λιμένες και Νότιο Ρέθυμνο, θεωρούνται οι περιοχές με τις μεγαλύτερες ανάγκες. Ωστόσο, όπως σημειώνουν οι ίδιοι οι αιρετοί, «όλα είναι ακόμη στον αέρα» και αναμένονται οι τελικές αποφάσεις μετά την επικείμενη συνάντηση στην Αθήνα.

Η μεταναστευτική πίεση δεν αφορά μόνο την Κρήτη. Στην Ιταλία, οι αφίξεις από τη Λιβύη παρουσιάζουν αισθητή αύξηση. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, τους πρώτους επτά μήνες του 2025 έφτασαν στις ιταλικές ακτές περίπου 27.000 άνθρωποι, σχεδόν διπλάσιοι σε σχέση με το ίδιο διάστημα του 2024 (14.684). Παρά την αύξηση, οι ιταλικές αρχές, προς το παρόν, διατηρούν σχετικά χαμηλούς τόνους, αν και οι τοπικές κοινωνίες και οι υποδομές δοκιμάζονται.