Επισημαίνει ότι οι επόμενες δημοτικές εκλογές θα γίνουν με νέο εκλογικό σύστημα και ανάδειξη δημάρχου από την πρώτη Κυριακή. Οι ριζοσπαστικές αλλαγές που θα φέρει ο νέος Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης περιλαμβάνουν επίσης τη θεσμοθέτηση της ηλεκτρονικής ψήφου, την απλοποίηση της οικονομικής διαχείρισης, την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών και τη σαφή οριοθέτηση αρμοδιοτήτων.

Ο υπουργός ξεκαθαρίζει ότι δεν θα υπάρξουν αλλαγές στο εκλογικό σύστημα των εθνικών εκλογών, υπογραμμίζει τη σημασία της ψηφιοποίησης για την καταπολέμηση της διαφθοράς και την επιτάχυνση των πειθαρχικών διαδικασιών. Τέλος, εστιάζει στην επιτάχυνση των προσλήψεων και στον εκσυγχρονισμό των «έξυπνων πόλεων». 

Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ποιες θεωρείτε ως τις πλέον ριζοσπαστικές αλλαγές που θα φέρει;

Μέσω του Κώδικα προσπαθούμε να λύσουμε σειρά χρόνιων προβλημάτων της Αυτοδιοίκησης, τα οποία αποτελούν τροχοπέδη στην αποτελεσματική εκπλήρωση της αποστολής της. Θέλουμε, επικαιροποιώντας και προσαρμόζοντας όλες τις διατάξεις στη σύγχρονη πραγματικότητα, να μπορέσουμε να δώσουμε όλα τα εργαλεία στους δημάρχους και τους περιφερειάρχες για να ασκήσουν τις σημαντικές αρμοδιότητες που έχουν. Ταυτόχρονα, ενισχύουμε το πλαίσιο του ελέγχου της νομιμότητας των αποφάσεων και οριοθετούμε τις αρμοδιότητες μεταξύ του κεντρικού κράτους, των περιφερειών και των δήμων, ώστε να γνωρίζουν όλοι οι πολίτες ποιος κάνει τι και τι να περιμένει από κάθε βαθμίδα διοίκησης.

Επιγραμματικά, οι σημαντικότερες αλλαγές έχουν να κάνουν με τον τρόπο εκλογής των δημοτικών και περιφερειακών αρχών, το σύστημα διακυβέρνησης, τη δυνατότητα για όποιον επιθυμεί να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα με ηλεκτρονικό τρόπο, την οικονομική διαχείριση και την απλοποίηση των διαδικασιών εξασφαλίζοντας μεγαλύτερη διαφάνεια, την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών προς όφελος όλων των δημοτών και, βεβαίως, έχοντας ως τελικό στόχο την παροχή υπηρεσιών σε όλους τους κατοίκους της χώρας, ανεξαρτήτως αν αυτοί κατοικούν σε έναν μεγάλο αστικό δήμο ή σε έναν μικρό ορεινό ή νησιωτικό δήμο. 

Τελικά, οι επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές θα γίνουν με νέο εκλογικό σύστημα;

Ο Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελεί ένα ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο, που διέπει το σύνολο της λειτουργίας της Αυτοδιοίκησης. Στο πλαίσιο αυτό, ένα τμήμα του νέου Κώδικα αφορά στην εκλογή των δημοτικών και περιφερειακών αρχών. Στις πρόσφατες εκλογές έγινε μεγάλη συζήτηση για την αυξημένη αποχή του δεύτερου γύρου και τη μειωμένη συμμετοχή των πολιτών.

Η κυβέρνηση, εγκαίρως, 3,5 χρόνια πριν από τις εκλογές και εν όψει της συνολικής μεταρρύθμισης του θεσμικού πλαισίου, προτείνει έναν νέο, σύγχρονο τρόπο εκλογής των αυτοδιοικητικών αρχών, έτσι ώστε και να τελειώνει η διαδικασία σε έναν γύρο, αλλά και να αναβαθμιστεί το επίπεδο του δημοσίου διαλόγου κατά την προεκλογική περίοδο.

Το εκλογικό σύστημα, που προτείνετε στον νέο Κώδικα, έχει δοκιμαστεί σε άλλες χώρες;

Το εκλογικό σύστημα της συμπληρωματικής ψήφου έχει εφαρμοστεί σε διάφορες εκλογικές αναμετρήσεις, με πιο χαρακτηριστική την περίπτωση της Αγγλίας, όπου εφαρμόστηκε εκλέγοντας τις δημοτικές αρχές για πάρα πολλά χρόνια. Με τον τρόπο αυτό εκλέχθηκαν και ο Μπόρις Τζόνσον από το Συντηρητικό Κόμμα, αλλά και ο νυν δήμαρχος, Σαντίκ Καν, από τους Εργατικούς. Πρόκειται για ένα σύστημα που και εξασφαλίζει την αυξημένη νομιμοποίηση του δημάρχου και του περιφερειάρχη και ολοκληρώνει τη διαδικασία σε μία και μόνο Κυριακή. Αλλωστε, σύστημα δύο γύρων έχουν ελάχιστες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ενωση, χωρίς αυτό να αποτελεί θέσφατο.

Το ζήτημα της διαφθοράς σε συγκεκριμένες υπηρεσίες του Δημοσίου είναι διαχρονικό. Πώς μπορείτε να το περιορίσετε;

Η ίδρυση της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας ήταν ένα σημαντικό βήμα για τον έλεγχο της δημόσιας διοίκησης από φαινόμενα διαφθοράς. Ακόμα πιο σημαντικό βήμα, όμως, είναι η ψηφιοποίηση των διαδικασιών και η χρήση των νέων τεχνολογιών, μειώνοντας σταδιακά στο ελάχιστο δυνατό την παρέμβαση του ανθρώπινου παράγοντα. Εχουν γίνει βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά απομένουν και πολλά ακόμα.

Πριν από μερικές ημέρες, ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για άρση της μονιμότητας και τροποποίηση του άρθρου 103 του Συντάγματος. Πώς θα επιτευχθεί αυτό και τι μπορεί να αλλάξει;

Το μείζον είναι, αυτή τη στιγμή, να επιταχύνουμε τις πειθαρχικές διαδικασίες, προκειμένου αυτές να ολοκληρώνονται πλέον σε εύλογο χρονικό διάστημα, προς εξασφάλιση ιδίως του δημοσίου συμφέροντος, αλλά και του συμφέροντος του ίδιου του πειθαρχικώς υπόλογου. Από εκεί και πέρα, η Συνταγματική Αναθεώρηση είναι μια κορυφαία διαδικασία, η οποία απαιτεί αυξημένη πλειοψηφία και την υπερψήφιση των διατάξεων από δύο διαδοχικές κοινοβουλευτικές περιόδους, και ύστερα από μεσολάβηση εκλογών. Η κυβέρνηση, όταν θα έρθει η κατάλληλη στιγμή, θα ανοίξει το ζήτημα της Συνταγματικής Αναθεώρησης καταθέτοντας τις προτάσεις της με υπευθυνότητα και θα ξεκινήσει, ελπίζω, ένας γόνιμος και ουσιαστικός διάλογος.

Είστε ένας άνθρωπος που έχει υπηρετήσει την Αυτοδιοίκηση και τη δημόσια διοίκηση για δεκαετίες. Από τη μέχρι τώρα εμπειρία σας, ποια είναι τα καλύτερα και ποια τα χειρότερα στοιχεία που εντοπίσατε;

Στον δημόσιο τομέα, όλα αυτά τα χρόνια, έχω συναντήσει εξαιρετικούς δημόσιους λειτουργούς, οι οποίοι εργάζονται σκληρά και με μεράκι για την εκπλήρωση του καθήκοντός τους. Αυτοί θα ήθελα, για να το πω πιο οραματικά, να ανελιχθούν στις ανώτατες βαθμίδες της ιεραρχίας και να μπορούν να κρίνονται αξιοκρατικά. Ταυτόχρονα, όμως, ο μεγαλύτερος εχθρός των αλλαγών είναι η δύναμη της αδράνειας και η άρνηση της προώθησης των αναγκαίων αλλαγών για έναν σύγχρονο και αποτελεσματικό δημόσιο τομέα προς όφελος των πολιτών. 

Εχετε επισημάνει ότι υπάρχει ένα ζήτημα ως προς τις «έξυπνες πόλεις» και ότι οι υπηρεσίες ή τα προϊόντα που χρηματοδοτούνται, όταν φτάσουν στον προορισμό τους, είναι τελικά ξεπερασμένα. Πώς μπορεί να αλλάξει αυτό;

Πολύ απλά, με το να γίνονται σύντομα οι διαγωνιστικές διαδικασίες και κυρίως, με το να σχεδιάζουμε υποδομές με το βλέμμα στο μέλλον. Οι τεχνολογίες πληροφορικής εξελίσσονται πολύ γρήγορα και δυστυχώς δεν είναι ανεκτικές με τις καθυστερήσεις μας.

Εξετάζετε αλλαγές και στον τρόπο διεξαγωγής των εθνικών εκλογών;

Οχι, αλλαγές ως προς τον τρόπο υπολογισμού των εδρών κάθε κόμματος ή το όριο εισόδου στη Βουλή δεν πρόκειται να υπάρξουν. Οι εκλογές του 2027 θα γίνουν με τον ίδιο εκλογικό νόμο που έγιναν οι εκλογές του 2023. Από εκεί και πέρα, όπως κάναμε και το 2019, εξετάζουμε κάθε τι που μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της εκλογικής διαδικασίας, δίχως όμως αυτό να επηρεάζει αυτό που λέμε στη δημοσιογραφική διάλεκτο, τον «εκλογικό νόμο».

Οι πολίτες αξιολογούν το Δημόσιο. Πόσοι από τα 5 εκατ., που έχουν τη δυνατότητα, το έχουν πράξει μέχρι τώρα;

Η συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία αξιολόγησης υπηρεσιών του Δημόσιου, με δεδομένο ότι εφαρμόζεται για πρώτη φορά, είναι εξαιρετικά ικανοποιητική. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έρευνα αξιολόγησης των υπηρεσιών του Δημοσίου από τους πολίτες και αναμένουμε με μεγάλο ενδιαφέρον τα ευρήματα, ώστε και η κυβέρνηση, αλλά και οι αυτοδιοικητικοί φορείς να μπορέσουν να ιεραρχήσουν και να προτεραιοποιήσουν τα προβλήματα και να αναζητήσουμε από κοινού τις βέλτιστες δυνατές λύσεις.

Πόσο αντικειμενική είναι η αξιολόγηση των υπαλλήλων από τους προϊσταμένους τους;

Σίγουρα οφείλει να είναι αντικειμενική. Για να το πετύχουμε αυτό, δίνουμε έμφαση στη θεσμοθέτηση στοχοθεσίας με αριθμητικούς και μετρήσιμους στόχους, αλλά και έλεγχο της βαθμολογίας που βάζει ένας προϊστάμενος σε σχέση με την αιτιολογία αυτής. Και σε αυτόν τον τομέα, χρησιμοποιούμε την τεχνολογία για την αναβάθμιση του αποτελέσματος και της ίδιας της διαδικασίας της αξιολόγησης.

Υπάρχουν υπηρεσίες που διαχρονικά έχουν έλλειψη προσωπικού. Οι ρυθμοί κάλυψης των κενών θέσεων είναι αργοί. Πώς μπορεί να αλλάξει αυτό;

Αλλος ένας μεγάλος στόχος μας είναι η ολοκλήρωση σε σύντομο χρονικό διάστημα των προσλήψεων που εγκρίνονται κάθε έτος. Για τον σκοπό αυτό, με πρόσφατο νομοσχέδιο, δρομολογήσαμε σημαντικές αλλαγές στην επιτάχυνση των προσλήψεων, δίχως όμως και σε καμία περίπτωση να τίθενται υπό αμφισβήτηση ο ρόλος και το κύρος του ΑΣΕΠ. Για παράδειγμα, δώσαμε μεγάλη έμφαση στη σημαντική ενίσχυση της εντοπιότητας, έτσι ώστε οι μόνιμοι κάτοικοι ενός ορεινού και νησιωτικού δήμου να μπορούν να διοριστούν στον τόπο όπου διαμένουν.