Με την ευθύνη του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, θέσαμε σε εφαρμογή ένα σύγχρονο και ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο, το οποίο περνά πλέον από τη φάση της νομοθέτησης στη φάση της εφαρμογής και της αξιολόγησης, με επίκεντρο την προστασία των εργαζομένων και την πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων.

Για πρώτη φορά έπειτα από τρεις και πλέον δεκαετίες επικαιροποιήσαμε το θεσμικό πλαίσιο για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία αποσκοπώντας σε ένα σύγχρονο πλαίσιο πρόληψης επαγγελματικών κινδύνων, στη διάχυση των κανόνων προστασίας της υγείας και ασφάλειας στο σύνολο των χώρων εργασίας και στην ενίσχυση της εφαρμογής και ελέγχου μέσα από ψηφιακά εργαλεία και νέες υποχρεώσεις.

Με το Π.Δ. 48/2024 νομοθετήσαμε και κωδικοποιήσαμε για πρώτη φορά ισχυρό πλαίσιο για την προστασία των εργαζομένων από κινδύνους που συνδέονται με την έκθεση σε καρκινογόνους και μεταλλαξιογόνους παράγοντες και παράλληλα ενισχύουμε την παρακολούθηση της τήρησης των οριακών τιμών έκθεσης. Στο επόμενο διάστημα φέρνουμε αντίστοιχη νομοθεσία για τον μόλυβδο και τον αμίαντο. Επιπλέον, είμαστε από τις ελάχιστες χώρες της Ευρώπης που προστατεύουμε τους εργαζομένους από τη θερμική καταπόνηση εξαιτίας του καύσωνα με πρόβλεψη για υποχρεωτική παύση εργασιών.

Επαγγελματικές ασθένειες

Αναβαθμίζουμε συνολικά το πλαίσιο για την αντιμετώπιση των επαγγελματικών ασθενειών, τάσσοντας προθεσμία αναγγελίας των επαγγελματικών ασθενειών από τον εργοδότη στην Επιθεώρηση Εργασίας, ενώ παράλληλα επικαιροποιούμε τον εθνικό κατάλογο επαγγελματικών ασθενειών, σύμφωνα με το παράρτημα Ι της Σύστασης (Ε.Ε.) 2022/2037 Ευρωπαϊκής Επιτροπής και θεσπίζουμε τα κριτήρια αναγνώρισης των επαγγελματικών ασθενειών, όπως προβλέπονται από τη Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ηδη συγκροτούμε ομάδα εργασίας για την επικαιροποίηση αυτών των κριτηρίων και κατάρτιση του καταλόγου με συμμετοχή ειδικών επιστημόνων και στελεχών του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Προχωρούμε στη δημιουργία του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος «ΗΡΙΔΑΝΟΣ», ενός ψηφιακού εργαλείου για την επαγγελματική υγεία και ασφάλεια, το οποίο θα διαλειτουργεί με τα πληροφοριακά συστήματα του υπόλοιπου δημόσιου τομέα και αναμένεται να συμβάλει στην αποτελεσματική παρακολούθηση, ανάλυση και πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων, στην κεντρική καταγραφή και διαχείριση δεδομένων και στην πρόσβαση στην πληροφορία. Προβλέπουμε για πρώτη φορά την υποχρεωτική παροχή μαθημάτων καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης (ΚΑΡΠΑ) και λαβής Χάιμλιχ. Οι τεχνικές πρώτων βοηθειών αντιμετωπίζουν άμεσα τα επείγοντα περιστατικά και μπορούν να σώσουν ζωές.

Αυστηροποιήσαμε το πλαίσιο σχετικά με τη δυνατότητα των εργοδοτών να ασκούν οι ίδιοι καθήκοντα τεχνικού ασφαλείας και, βέβαια, υποχρεωτικά πια οι υποδείξεις τους θα είναι έγγραφες αποκλειστικά. Το ίδιο ισχύει και για τους ιατρούς εργασίας, που συνολικά αναβαθμίζουμε τον ρόλο τους, αλλά και ενισχύουμε την παρουσία τους εντονότερα στις επιχειρήσεις στο πλάι των εργαζομένων. Προβλέψαμε υποχρεωτική παρουσία του Συντονιστή Ασφαλείας στα τεχνικά και οικοδομικά έργα ανάλογα με το μέγεθός τους και τη φάση του έργου. Ενισχύουμε τον ρόλο των Επιτροπών Υγείας και Ασφάλειας Εργαζομένων, δίνοντας έμφαση στους ελέγχους στη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη. Τέλος, προχωρήσαμε στην Επικύρωση της Θεμελιώδους Σύμβασης της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας 155 και της 191 δίνοντας το καθαρό μήνυμα ότι η υγεία και ασφάλεια για εμάς δεν είναι απλώς ένα σύνθημα αλλά ουσιαστική προτεραιότητα. Σε αντίθεση με το παρελθόν, απαντάμε στις προκλήσεις με σαφές πλαίσιο όχι μόνο σε νομοθετικό αλλά και σε επιχειρησιακό επίπεδο. Κλείνοντας, η πολιτική μας για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία αποτυπώνει μια σταθερή επιλογή ευθύνης: να προλαμβάνουμε αντί να διαπιστώνουμε εκ των υστέρων, να προστατεύουμε τον εργαζόμενο πριν τεθεί σε κίνδυνο και να στηρίζουμε την εργασία με κανόνες που εφαρμόζονται στην πράξη. Ο νόμος 5239/2025 και οι συμπληρωματικές παρεμβάσεις δεν είναι μία ακόμη νομοθετική καταγραφή, αλλά ένα εργαλείο ενίσχυσης της κουλτούρας πρόληψης στους χώρους εργασίας.