Ενα πρόγραμμα το οποίο υλοποιείται από το υπουργείο Υγείας υπό την εποπτεία της αναπληρώτριας υπουργού, Ειρήνης Αγαπηδάκη, και στοχεύει στον δωρεάν προληπτικό έλεγχο του πληθυσμού για σειρά σοβαρών νοσημάτων.

Με πυρήνα του την πρόληψη του καρκίνου και τα καρδιαγγειακά νοσήματα -αλλά όχι μόνο-, το πρόγραμμα έχει ήδη προσφέρει υπηρεσίες σε περισσότερους από 3,6 εκατομμύρια πολίτες, μέσα από ένα πλέγμα δωρεάν, οργανωμένων και στοχευμένων εξετάσεων.

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα ήταν ένα αρκετά πολύπλοκο εγχείρημα, δύσκολο στην υλοποίησή του, με χρονικούς περιορισμούς από την Ε.Ε., που το χρηματοδοτεί μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, και για τον λόγο αυτόν αντιμετώπισε καθυστερήσεις και αρκετές προσαρμογές. Ωστόσο, κατάφερε να ξεπεράσει τις δυσκολίες και να φέρει σημαντικά αποτελέσματα.

Σήμερα, αποτελεί το πρώτο οργανωμένο σύστημα μαζικής πρόληψης στη χώρα, κάτι που το καθιστά σημείο αναφοράς για τη δημόσια υγεία. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του υπουργείου Υγείας, μέχρι σήμερα έχουν διενεργηθεί:

• 817.984 ψηφιακές μαστογραφίες, με 51.632 γυναίκες να εντοπίζονται με ύποπτα ευρήματα και να παραπέμπονται για περαιτέρω διερεύνηση.
• 418.641 γυναικολογικοί έλεγχοι (τεστ Παπ και HPV-DNA), καθώς και σχεδόν 6.000 κολποσκοπήσεις και βιοψίες για τον καρκίνο τραχήλου της μήτρας.
• 858.371 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, 29.509 κολονοσκοπήσεις και 11.079 βιοψίες.
• 1.576.950 εξετάσεις καρδιαγγειακού κινδύνου, μαζί με 22.669 εξετάσεις στεφανιαίας νόσου και 4.919 ελέγχους ισχαιμίας.

Τα αποτελέσματα, σύμφωνα με τα επίσημα δεδομένα, επιβεβαιώνουν την αναγκαιότητα και αποτελεσματικότητα της πρώιμης ανίχνευσης, ειδικά σε πληθυσμούς που, υπό άλλες συνθήκες, δεν θα είχαν εύκολη πρόσβαση σε προληπτικές εξετάσεις.

Επιπλέον, το πρόγραμμα επεκτείνεται πλέον στην πρόληψη της παχυσαρκίας ενηλίκων και της νεφρικής δυσλειτουργίας, δείχνοντας πρόθεση συστηματικής διεύρυνσης της προληπτικής φροντίδας.

Αλλαγή νοοτροπίας

Το όφελος από το πρόγραμμα «Προλαμβάνω», κατά κοινή ομολογία, ξεπερνά τα αριθμητικά δεδομένα. Επί της ουσίας κατάφερε να «διδάξει» μια νέα νοοτροπία: το κράτος να μην συμβάλλει μόνο στην ασθένεια, αλλά να έρχεται να την προλαμβάνει, πριν αυτή εκδηλωθεί.

Η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη, τόνισε πώς η δράση αυτή χάρισε χρόνια ζωής σε χιλιάδες πολίτες: «Το υπουργείο Υγείας επενδύει σε περισσότερα χρόνια με υγεία για όλους και όχι μόνο στη θεραπεία. Η πρόληψη δεν είναι πολυτέλεια, είναι δικαίωμα», τόνισε η ίδια.

Το πρόγραμμα «Προλαμβάνω», ωστόσο, δεν είναι απαλλαγμένο από τις προκλήσεις: ζητήματα όπως η ισότιμη γεωγραφική κάλυψη, η ενημέρωση των πολιτών και η συνέχεια στη φροντίδα ζητούν ακόμα καλύτερη οργάνωση και αντιμετώπιση.

Η πρώτη αυτή δράση, ωστόσο, έδειξε πως στο επίπεδο της πρόληψης -που μέχρι σήμερα αποτελούσε ένα πεδίο συχνά «αφηρημένο» ή καθηλωμένο σε διακηρύξεις και προκηρύξεις χωρίς αντίκρισμα- μπορεί να υπάρξει ένα χειροπιαστό αποτύπωμα στην υγεία του πληθυσμού.