Ο κομήτης, που δεν είναι ορατός από επίγειους τηλεσκόπια, φαίνεται να έχει ασυνήθιστη χημεία. Πέρασε μέσα από ηλιακή σύνοδο με τη Γη — δηλαδή ήταν κρυμμένος πίσω από τον Ήλιο — στις 21 Οκτωβρίου.

Αυτό προκαλεί ενθουσιασμό στους επιστήμονες γιατί, σε αντίθεση με άλλους κομήτες, δεν περιφέρεται σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο.

Το αντικείμενο, που ονομάστηκε 3I/ATLAS, έκανε την πιο κοντινή προσέγγισή του στον Ήλιο την Τετάρτη, παρατηρούμενο από τρία διαστημικά σκάφη της NASA.

Τα δεδομένα έδειξαν ότι ο κομήτης φωτίστηκε με ρυθμό περίπου επτά φορές ταχύτερο από έναν τυπικό κομήτη καθώς πλησίαζε τον Ήλιο.

Οι ερευνητές που κατέγραψαν τις παρατηρήσεις σημείωσαν: «Ο λόγος για τη γρήγορη αύξηση της φωτεινότητας του 3I/ATLAS, που ξεπερνά κατά πολύ τον ρυθμό αύξησης των περισσότερων κομητών του Νέφους του Όορτ σε παρόμοιες αποστάσεις από τον Ήλιο, παραμένει ασαφής».

Ακόμα πιο μυστηριώδες είναι ότι ο κομήτης φαίνεται τώρα εμφανώς πιο μπλε, σε αντίθεση με το προηγούμενο κοκκινωπό χρώμα του.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η μπλε λάμψη πιθανότατα προέρχεται από εκπομπές αερίων, όπως μόρια άνθρακα (C2) και άλλες ενώσεις, και όχι μόνο από αντανάκλαση του ηλιακού φωτός πάνω στη σκόνη.

Η μελέτη, που διεξήχθη από ερευνητές του Παρατηρητηρίου Lowell στην Αριζόνα και του Εργαστηρίου Ναυτικής Έρευνας των ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον, βασίστηκε σε δεδομένα από τα STEREO‑A (Solar TErrestrial RElations Observatory) και SOHO (Solar and Heliospheric Observatory).

Χρησιμοποίησαν επίσης έναν μετεωρολογικό δορυφόρο, τον GOES‑19, ο οποίος φέρει κορωνογράφο, μια συσκευή που βοήθησε να καταγραφεί η φωτεινότητα και το χρώμα του κομήτη ενώ ήταν κρυμμένος πίσω από τον Ήλιο από τα επίγεια τηλεσκόπια.

Ο δορυφόρος εντόπισε μια λάμψη που εκτεινόταν σχεδόν 300.000 χιλιόμετρα γύρω από το αντικείμενο, συγκρίσιμη με την αέρια «ατμόσφαιρα» CO2 που είχε παρατηρηθεί μήνες πριν.

Αποκαλύφθηκε ότι ο 3I/ATLAS είναι περιβαλλόμενος από μια μεγάλη, θολή κόμα, περίπου στο μισό μέγεθος της πανσελήνου.

Τα επίγεια τηλεσκόπια είχαν δυσκολία να παρατηρήσουν τον 3I/ATLAS, καθώς βρισκόταν πολύ κοντά στον Ήλιο, αλλά ραδιοφωνικές παρατηρήσεις κατέγραψαν εκπομπές από τον κομήτη, δείχνοντας ότι παρήγαγε τεράστιες ποσότητες μορίων που σχετίζονται με το νερό.

Ο ρυθμός παραγωγής αυτών των μορίων αυξήθηκε απότομα καθώς ο κομήτης πλησίαζε τον Ήλιο, ακολουθώντας μοτίβο παρόμοιο με τη γρήγορη αύξηση της φωτεινότητας που παρατηρήθηκε στις οπτικές εικόνες.

Ο κομήτης αναμένεται να γίνει ξανά ορατός στα σούρουπα και στους νυχτερινούς ουρανούς τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο, επιτρέποντας στα επίγεια τηλεσκόπια να τον μελετήσουν με μεγαλύτερη λεπτομέρεια.

Οι πρώτες αναλύσεις υποδηλώνουν ότι ο 3I/ATLAS θα εμφανιστεί σημαντικά φωτεινότερος από πριν.

Το φως του αυξανόταν με ασυνήθιστα γρήγορο ρυθμό, κάτι που μπορεί να οφείλεται στη χημική του σύσταση.

Οι επιστήμονες δεν κατανοούν πλήρως γιατί φωτίστηκε τόσο γρήγορα, αλλά μπορεί να σχετίζεται με ασυνήθιστη δραστηριότητα αερίων όπως το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) και το νερό (H2O), ή με μοναδικές ιδιότητες του πυρήνα του κομήτη, όπως η σύνθεση, το σχήμα ή η δομή του.

Οι παρατηρήσεις από τα διαστημικά σκάφη δείχνουν επίσης ότι ο 3I/ATLAS έχει μεγάλη, θολή κόμα περίπου στο μισό μέγεθος της πανσελήνου, και το φως του είναι εμφανώς πιο μπλε από τον Ήλιο, πιθανώς λόγω εκπομπών αερίων από μόρια όπως C2 και αμινομάδες, και όχι μόνο από ανακλώμενο ηλιακό φως πάνω στη σκόνη.

Η φωτεινότητά του αυξήθηκε πολύ πιο γρήγορα από ό,τι οι τυπικοί κομήτες, με μετρημένο ρυθμό που ξεπερνά τα πρότυπα για κομήτες του Νέφους του Όορτ, και η συμπεριφορά του μετά την περίαση παραμένει αβέβαιη· μπορεί να συνεχίσει να φωτίζεται, να σταθεροποιηθεί ή να σβήσει γρήγορα.

Ο καθηγητής του Χάρβαρντ, Άβι Λοέμπ, που μελετά το αντικείμενο για μήνες, δήλωσε: «Αυτή η δυσμενής γεωμετρία, μια πιθανή ένδειξη σχεδιασμού, τοποθέτησε τον κομήτη μέσα στα πεδία οπτικής των διαστημικών κορωνογράφων και ηλιοσφαιρικών απεικονιστών, επιτρέποντας συνεχείς παρατηρήσεις κατά την τελική προσέγγισή του στην περίαση».