Για περισσότερα από 35 χρόνια(!), οι φορείς της Θεσσαλονίκης προσπαθούν να αναπλάσουν την πολύπαθη πλατεία Διοικητηρίου, η οποία βρίσκεται στην «καρδιά» της πόλης και ακριβώς απέναντι από το υπουργείο Μακεδονίας – Θράκης. Από πέρσι, βρίσκεται σε εξέλιξη μία ακόμη απόπειρα, ώστε να προχωρήσει επιτέλους το έργο.

Σύμφωνα με τον αντιδήμαρχο Τεχνικών Εργων Θεσσαλονίκης, Πρόδρομο Νικηφορίδη, η προμελέτη της ανάπλασης έχει ολοκληρωθεί και παραδίδεται, ανοίγοντας τον δρόμο για το επόμενο στάδιο. Όπως εξήγησε στον «Ε.Τ.», η συγκεκριμένη προμελέτη θα πρέπει να εγκριθεί από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) και τις λοιπές αρμόδιες υπηρεσίες, ενώ στη συνέχεια θα εκπονηθεί η οριστική μελέτη, θα ακολουθήσει η μελέτη εφαρμογής και θα εκδοθούν τα τεύχη δημοπράτησης. Τελικό βήμα θα είναι η διεξαγωγή του διαγωνισμού για την κατασκευή του έργου. Ο κ. Νικηφορίδης εμφανίζεται αισιόδοξος, τονίζοντας ότι «μέχρι την άνοιξη του 2026 είναι εφικτό να προκηρυχθεί ο διαγωνισμός», αν και σπεύδει να υπογραμμίσει πως τα χρονοδιαγράμματα εξαρτώνται από τους ρυθμούς με τους οποίους θα κινηθούν οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες, δεδομένης και της αρχαιολογικής βαρύτητας της περιοχής.

«Σε όλα τα στάδια το υπουργείο Πολιτισμού, η Εφορεία Πόλης Θεσσαλονίκης και η υπηρεσία Νεότερων Μνημείων είναι στη διάθεση των υπηρεσιών του δήμου και στους μελετητές που θα επιλέξουν για να προχωρήσουμε στο θέμα της πλατείας, επιτέλους, μετά από πολλές, πολλές δεκαετίες», τόνισε η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, όταν πέρσι συμμετείχε σε σύσκεψη για το θέμα στο δημαρχείο Θεσσαλονίκης. Η πλατεία Διοικητηρίου αποτελεί σημαντικό αρχαιολογικό χώρο, καθώς εκεί βρίσκονται τα ερείπια της ρωμαϊκής αγοράς και άλλων μνημείων. Το νέο σχέδιο προβλέπει την ανάδειξη των αρχαιοτήτων και τη δημιουργία ενός σύγχρονου δημόσιου χώρου με έντονο πολιτισμικό χαρακτήρα. Ο σχεδιασμός αποφεύγει τις λύσεις του παρελθόντος, όπως το υπόγειο πάρκινγκ, και στοχεύει στη σύνδεση του αστικού ιστού με την πολιτιστική κληρονομιά.

Να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη πλατεία δεν υπάρχει από το… 1990! Ή ορθότερα επιχειρείται να… αναπλαστεί για περισσότερες από τρεις δεκαετίες! Μία ολόκληρη γενιά ανθρώπων του κέντρου δεν έχει δει πλατεία στο συγκεκριμένο σημείο. Εχει μεγαλώσει και πιθανότατα έχει κάνει και δικά της παιδιά, έχοντας ως εικόνα ένα περιφραγμένο οικόπεδο! Οι εργασίες ανάπλασης, η οποία προέβλεπε την κατασκευή υπόγειου παρκινγκ χωρητικότητας 150 αυτοκινήτων, άρχισαν το 1990! Σταμάτησαν όταν η πλατεία ξηλώθηκε κι «αναδείχθηκαν» (;) τα αρχαία, τα οποία σύμφωνα με τους ειδικούς δεν ήταν ιδιαίτερα σημαντικά. Μετά από 14 ολόκληρα χρόνια, δηλαδή το 2004, η 9^η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων προχώρησε στη προστασία (περίφραξη) του αρχαιολογικού χώρου και την κατασκευή των πεζοδρομίων για την άνετη και ασφαλή κυκλοφορία πεζών και οχημάτων στην περιοχή. Καθώς ο χρόνος περνούσε και τίποτα δεν γινόταν, ο Δήμος Θεσσαλονίκης αναλαμβάνει να χρηματοδοτήσει την αρχιτεκτονική μελέτη, πληρώνοντας 400.000 ευρώ! Ο διαγωνισμός ξεκίνησε το 2007, ολοκληρώθηκε το 2009 και ένα χρόνο αργότερα παρουσιάστηκαν οι τρεις επικρατέστερες προτάσεις. Στο μεταξύ, τα ηνία του δήμου ανέλαβε η διοίκηση Μπουτάρη. Ο δήμος δεν ήθελε να υπάρχει χώρος στάθμευσης κάτω από την πλατεία. Ετσι, πέταξε τις προτάσεις του διαγωνισμού και ζήτησε από την «Εγνατία Οδό» να επικαιροποιήσει τη μελέτη. Το ίδιο μοντέλο, δηλαδή την εκπόνηση μελετών από την «Εγνατία Οδό», ακολούθησε και η διοίκηση του Κωνσταντίνου Ζέρβα. Αλλά στο τέλος του 2023, λίγο πριν αναλάβει ο Στέλιος Αγγελούδης, η Εγνατία έλυσε τη συνεργασία χωρίς να παραδώσει κάποιο έργο…

Σχεδιάστηκε μετά την πυρκαγιά του 1917

Η πλατεία Διοικητηρίου βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης και είναι μια από τις έντεκα πλατείες που σχεδιάστηκαν μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917, με συγκεκριμένο οργανωτικό ρόλο στο δίκτυο των πολεοδομικών χαράξεων της πόλης. Βρίσκεται μπροστά στο κτίριο του Διοικητηρίου και συνιστά εστιακό σημείο από το οποίο ξεκινούν ακτινωτά δέκα δρόμοι. Η διαμόρφωσή της με τη μορφή που είχε ως την έναρξη του ανασκαφικού έργου ανάγεται στη δεύτερη μεσοπολεμική δεκαετία. Απετέλεσε τη μοναδική αρχιτεκτονημένη πλατεία της Θεσσαλονίκης σε επίπεδο αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και με τη μνημειακή μορφή της εισήγαγε στην πόλη την ιταλική εκδοχή του Art Deco.