Ο Σάββας Χιονίδης, γενικός γραμματέας Αυτοδιοίκησης και Αποκέντρωσης του υπουργείου Εσωτερικών, μιλάει για τις προκλήσεις και τις προοπτικές, εξηγώντας πώς η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη οραματίζεται μια ισχυρή, διαφανή και αποτελεσματική Αυτοδιοίκηση, ικανή να ανταποκριθεί στις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας. Μεταξύ άλλων, επισημαίνει ότι η κυβέρνηση έχει συμπεριλάβει στο πρόγραμμά της για την Τοπική Αυτοδιοίκηση περισσότερα από 6,5 δισεκατομμύρια ευρώ για αναπτυξιακά έργα. Ταυτόχρονα, διευκρινίζει ότι οι Πολεοδομίες θα παραμείνουν στους δήμους για τη διαχείριση και παρακολούθηση των πολεοδομικών ζητημάτων και των χωρικών σχεδίων. Το μόνο κομμάτι που θα μεταφερθεί είναι η έκδοση αδειών.

Ποια είναι η κύρια στρατηγική που εφαρμόζει το υπουργείο για την ενίσχυση της Αυτοδιοίκησης στη χώρα μας;

Η ενίσχυση της Αυτοδιοίκησης είναι μια πολύπλευρη διαδικασία. Πρώτα απ’ όλα, εστιάζουμε σε θεσμικά ζητήματα, καθώς η Αυτοδιοίκηση βρίσκεται πιο κοντά στον πολίτη και πρέπει να ενισχυθεί θεσμικά. Εχουν ήδη γίνει σημαντικά βήματα σε αυτόν τον τομέα. Το δεύτερο, πιο απτό, κομμάτι είναι η οικονομική ενίσχυση. Η σημερινή κυβέρνηση, με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη, έχει συμπεριλάβει στο πρόγραμμά της για την Τοπική Αυτοδιοίκηση περισσότερα από 6,5 δισεκατομμύρια ευρώ για αναπτυξιακά έργα. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του ποσού έχει απορροφηθεί από την Αυτοδιοίκηση για την υλοποίηση αναπτυξιακών έργων και υποδομών σε όλους σχεδόν τους δήμους της χώρας. Η κυβέρνηση, ο πρωθυπουργός, Κ. Μητσοτάκης, και ο υπουργός Εσωτερικών, Θεόδωρος Λιβάνιος, στηρίζουν δυναμικά την Αυτοδιοίκηση, γιατί πιστεύουν πως μια ισχυρή Αυτοδιοίκηση αφήνει το καλύτερο και πιο άμεσο αποτύπωμα στην κοινωνία.

Το υπουργείο Εσωτερικών καταρτίζει τον Νέο Κώδικα Αυτοδιοίκησης. Σε ποια φάση βρίσκεται η κατάρτισή του;

Σκοπεύουμε να κάνουμε μια παρουσίαση σύντομα. Εχουν ήδη γραφτεί σχεδόν 2.000 σελίδες. Γίνεται μια συστηματική δουλειά εσωτερικά στο υπουργείο, με το καλύτερο δυνατό δυναμικό μας, αλλά και με τη συμμετοχή πολλών φορέων, όπως το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, το Ελεγκτικό Συνέδριο, την ΚΕΔΕ, την ΕΝΠΕ, καθώς και τις ομοσπονδίες υπαλλήλων. Στόχος μας είναι να βγάλουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Είναι μια εποχή που η Αυτοδιοίκηση θα αλλάξει σελίδα και θα προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα. Αυτή η δουλειά απαιτεί πολιτική βούληση, την οποία έχει ο υπουργός, Θεόδωρος Λιβάνιος, με τις κατευθύνσεις του πρωθυπουργού. Στόχος είναι η βελτίωση της λειτουργίας της Αυτοδιοίκησης, της διαφάνειας και της διαχείρισης των πόρων.

Εχετε ως αρμοδιότητα ένα άλλο σημαντικό κομμάτι, την ασφάλεια στις παιδικές χαρές. Είστε ικανοποιημένος από την ανταπόκριση των δήμων στο πλαίσιο πιστοποίησης;

Είμαστε σε μεγάλο βαθμό ικανοποιημένοι. Οι παιδικές χαρές είναι ένα ευαίσθητο θέμα, καθώς αφορούν τα παιδιά μας, και οι δήμοι ανταποκρίνονται άμεσα. Γίνεται συστηματική δουλειά και όλες οι παιδικές χαρές λειτουργούν με τις απαραίτητες άδειες. Τα προβλήματα που είχαν ανακύψει πέρυσι, λόγω της έκπτωσης εταιρίας από το δικαίωμα πιστοποίησης, επιλύθηκαν γρήγορα χάρη στην καλή συνεργασία του υπουργείου με τους δήμους.

Για τη διαχείριση και μείωση του όγκου των απορριμμάτων γίνονται σημαντικά βήματα;

Αυτό το θέμα δεν είναι πλέον στην αρμοδιότητά μας. Γίνεται συστηματική δουλειά από το υπουργείο του κ. Παπασταύρου και τον γενικό γραμματέα, Μανώλη Γραφάκο. Το σημαντικό είναι ότι καταλήξαμε επιτέλους σε κάποιες λύσεις, όχι μόνο σε επίπεδο ιδεών, αλλά και σε συγκεκριμένες δράσεις για την ανακύκλωση. Είμαι βέβαιος ότι η στρατηγική που έχει χαραχθεί θα φέρει σύντομα πολύ καλύτερα αποτελέσματα. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι καταλήξαμε σε κάποιες λύσεις, για να μην ανακυκλώνουμε μόνο τις ιδέες και τις σκέψεις, αλλά να ανακυκλώνουμε ουσιαστικά και στην πράξη. Δεν έχουμε ανάγκη από ανακύκλωση ιδεών και σκέψεων, αλλά από συγκεκριμένες δράσεις.

Το υπουργείο είναι εδώ, ανοιχτό σε όλους τους αυτοδιοικητικούς και τους πολίτες. Θα θέλαμε να κάνουμε μία παράκληση: όταν έρθει η ώρα της διαβούλευσης για τον νόμο περί Αυτοδιοίκησης, αλλά και γενικότερα για τη λειτουργία του υπουργείου, των δήμων, των περιφερειών και των αποκεντρωμένων διοικήσεων, περιμένουμε τις σκέψεις και τις ιδέες όλων των πολιτών. Ολοι μαζί μπορούμε να σκεφτούμε περισσότερο και καλύτερα, ώστε να βελτιώσουμε τη λειτουργία μας.

 Οι δήμαρχοι διαμαρτύρονται συχνά για την αργή ολοκλήρωση των διαδικασιών πρόσληψης μόνιμου προσωπικού. Μπορεί αυτό να βελτιωθεί;

Βεβαίως. Γι’ αυτό τον Σεπτέμβριο του 2024 ψηφίστηκε νόμος, με εισήγηση του κ. Λιβάνιου, ώστε ο χρόνος από την έκδοση της προκήρυξης μέχρι την πρόσληψη να συμπυκνωθεί σε οκτώ μήνες. Αυτό θα περιορίσει τις καθυστερήσεις, που στο παρελθόν έφταναν τα δύο ή και δυόμισι χρόνια.

Ενα άλλο σημαντικό ζήτημα είναι ότι πολλοί από τους επιτυχόντες του ΑΣΕΠ, ειδικά οι μηχανικοί, δεν αποδέχονται τη θέση τους. Με τον νέο νόμο, αν κάποιος δεν απαντήσει εντός συγκεκριμένων ημερών, θεωρείται αυτοδίκαια ότι δεν αποδέχεται τη θέση, κάτι που μειώνει τον χρόνο αναμονής. Η ανεργία στην Ελλάδα έχει μειωθεί σημαντικά και πολλοί νέοι επαγγελματίες προτιμούν τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος προσφέρει καλύτερες αμοιβές. Επιπλέον, αρκετοί προσληφθέντες παίρνουν άδεια άνευ αποδοχών για πέντε χρόνια, με αποτέλεσμα οι δήμοι να μην μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους.

Επίσης, αντιμετωπίζουμε ζητήματα σε μικρούς και απομακρυσμένους δήμους, όπου είναι δύσκολο να βρεθεί προσωπικό. Το υπουργείο είναι αυστηρό με τις μετατάξεις και τις αποσπάσεις, ώστε να ενισχυθούν οι περιοχές που το έχουν περισσότερο ανάγκη. Πλέον, ο νόμος προβλέπει ότι όποιος δεν αποδέχεται τη θέση του δεν μπορεί να υποβάλει ξανά αίτηση για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Η αξιολόγηση των υποψηφίων γίνεται πλέον και με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης, κάτι που θα επιταχύνει τις διαδικασίες.

Φαίνεται ότι υπάρχουν πολλές εκπλήξεις από την αξιοποίηση της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Πάρα πολλές εκπλήξεις, γιατί πρόκειται για το Ελληνικό Δημόσιο. Ωστόσο, αυτό είναι ένα μεγάλο άλμα προς τα εμπρός. Είναι μια κατεύθυνση που ο πρωθυπουργός στηρίζει με πάθος, γιατί θέλει το κράτος να λειτουργεί σωστά και κυρίως με αξιολόγηση.

 Ποιες είναι οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η Αυτοδιοίκηση και πώς μπορεί να βοηθήσει το υπουργείο;

Οι προκλήσεις είναι πολλές. Ενα μεγάλο ζήτημα είναι η συντήρηση των έργων που έγιναν διαχρονικά και έμειναν πίσω λόγω των οικονομικών προβλημάτων. Πρέπει να δώσουμε στους δήμους όλα τα απαραίτητα εργαλεία για να μπορέσουν να τα συντηρήσουν σωστά και με γνώμονα την ασφάλεια των πολιτών. Επιπλέον, υπάρχει η πρόκληση της καθημερινής διαχείρισης και του μισθολογικού κόστους. Οι αυξήσεις που δίνονται στους δημοτικούς υπαλλήλους επηρεάζουν τους δήμους, αλλά είναι απαραίτητες για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας. Παράλληλα, το υπουργείο ετοιμάζει ένα νέο ετήσιο και ένα επταετές πρόγραμμα για να καταγράψει και να αντιμετωπίσει συστηματικά όλα τα ζητήματα, τα προβλήματα και τις προοπτικές, εναρμονίζοντάς τα με τα χρηματοδοτικά πλαίσια. Αυτή η δουλειά γίνεται με την καθοδήγηση του πρωθυπουργού.

Με την αξιολόγηση του Δημοσίου από τους πολίτες φάνηκαν κάποια προβλήματα στις υπηρεσίες των δήμων. Μεταφέρθηκε η αρμοδιότητα των Πολεοδομιών. Θεωρείτε ότι είναι ώριμη η Αυτοδιοίκηση να δεχτεί μια τέτοια αφαίρεση αρμοδιότητας;

Δεν πρόκειται για πλήρη αφαίρεση αρμοδιότητας. Οι Πολεοδομίες θα παραμείνουν στους δήμους για τη διαχείριση και παρακολούθηση των πολεοδομικών ζητημάτων και των χωρικών σχεδίων. Το μόνο κομμάτι που θα μεταφερθεί είναι η έκδοση αδειών, η οποία παρουσίαζε πολλά προβλήματα, καθυστερήσεις και περιπτώσεις που δεν συνάδουν με τη νομιμότητα. Η ζωή έχει δείξει ότι κάποια πράγματα μπορούν να γίνουν πιο αποτελεσματικά. Πλέον, με τη χρήση της τεχνολογίας και της Τεχνητής Νοημοσύνης, διαδικασίες όπως η έκδοση πιστοποιητικών γέννησης ή υπεύθυνων δηλώσεων έχουν απλοποιηθεί μέσω του gov.gr. Αυτό δεν αποτελεί αφαίρεση αρμοδιοτήτων, αλλά διευκόλυνση του πολίτη και απαλλαγή των δήμων από γραφειοκρατικές διαδικασίες.