Οι τεχνολογικές εξελίξεις και ιδίως η ταχύτατη έλευση της Tεχνητής Nοημοσύνης σε κάθε πτυχή της ζωής μας αναδιαμορφώνουν την εκπαίδευση, τη γνώση, την παραγωγή. Παράλληλα, η περιβαλλοντική κρίση υπενθυμίζει με επιτακτικό τρόπο τα όρια του πλανήτη και την ευθύνη μας απέναντι στις επόμενες γενιές. Οι προκλήσεις αυτές δεν είναι αφηρημένες. Αφορούν την καθημερινότητά μας, τον τρόπο που ζούμε και οργανώνουμε τον βίο μας.

Την ίδια στιγμή, δοκιμάζονται ακόμη και τα πιο παραδοσιακά σχήματα της κοινωνικής μας ζωής. Η οικογένεια, η εργασία και οι θεσμοί καλούνται να λειτουργήσουν σε ένα περιβάλλον δημογραφικής πίεσης, τεχνολογικής επιτάχυνσης και αυξημένων απαιτήσεων ασφάλειας. Ζητήματα άμυνας, κοινωνικής συνοχής, προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων και βιωσιμότητας συνυφαίνονται αξεδιάλυτα με την καθημερινότητα, επηρεάζοντας τους συλλογικούς κανόνες συμβίωσης. Μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο που αλλάζει, η Ελλάδα οφείλει να διατηρήσει και να ενισχύσει τη θέση της. Η οικονομική ανάπτυξη, η κοινωνική πρόοδος και η εθνική θωράκιση είναι ύψιστες προτεραιότητες.

Ευκαιρίες

Η σύγχρονη πραγματικότητα, όμως, δεν γεννά μόνο προκλήσεις. Περιέχει και ουσιαστικές ευκαιρίες. Δρόμοι παιδείας, δημιουργίας, επιχειρηματικότητας και διάκρισης ανοίγονται μπροστά μας. Ευκαιρίες εθνικές όσο και ατομικές. Η χώρα έχει αποδείξει τα τελευταία χρόνια ότι μπορεί να υπερβαίνει δοκιμασίες και να ανακτά την εθνική της αυτοπεποίθηση. Μετά από μια μακρά περίοδο κρίσεων, η Ελλάδα κατόρθωσε να σταθεροποιήσει την οικονομία της, να ενισχύσει τη διεθνή της αξιοπιστία και να στηριχθεί σε θεσμούς που επέδειξαν αντοχή και συνέχεια. Το Σύνταγμά μας, το οποίο συμπλήρωσε φέτος πενήντα χρόνια αδιάλειπτης ισχύος, αποτελεί το σταθερό σημείο αναφοράς της δημοκρατικής μας ζωής και το κοινό πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορούν να αναπτυχθούν οι δυνάμεις της κοινωνίας και της οικονομίας. Η Ελλάδα διαθέτει, άλλωστε, ανθρώπινο δυναμικό, πολιτισμικό βάθος και δημοκρατικούς θεσμούς που μπορούν να στηρίξουν μια πορεία αυτοπεποίθησης και εξωστρέφειας, αρκεί να τις αξιοποιήσουμε με σχέδιο, ενότητα και μακρόπνοη σκέψη.

Οι προκλήσεις και οι προσδοκίες που διαγράφονται δεν εξαντλούνται, όμως, σε τεχνολογικά επιτεύγματα ή οικονομικές επιδόσεις. Η μεγάλη, σύγχρονη και διαρκώς παρούσα πρόκληση είναι, μέσα σε όλα αυτά, να παραμένουμε πολίτες. Πολίτες της Ελλάδας, της Ευρώπης, του κόσμου. Πολίτες ενεργοί, υπεύθυνοι, δημοκρατικά ευσυνείδητοι, έχοντες το θάρρος να αναλαμβάνουμε την ευθύνη που αναλογεί στον καθένα μας. Η ικανότητα να αναζητούμε κοινούς τόπους, να ακούμε τον διαφορετικό λόγο και να συνθέτουμε αποτελεί προϋπόθεση διαρκούς προόδου. Χωρίς συναίνεση στα ουσιώδη, ακόμη και οι μεγαλύτερες δυνατότητες μένουν ανεκμετάλλευτες.

Το μέλλον, εκτός από την πρόοδο και την εξέλιξη, οφείλει να συμπεριλαμβάνει τη διατήρηση, τη διαφύλαξη και τη δημιουργική αξιοποίηση θεσμών και κανόνων που έχουν αποδείξει τη διαχρονική τους αξία. Σε μια εποχή ραγδαίων μετασχηματισμών, η λεπτή ισορροπία έγκειται στο να κινηθούμε προς το μέλλον χωρίς να απεμπολήσουμε τον αξιακό πυρήνα που συγκροτεί τη συλλογική μας αντοχή. Και αυτή η ισορροπία είναι, ταυτόχρονα, η ουσιαστικότερη προσδοκία και η βαθύτερη πρόκλησή μας.