μετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, το ΕΔΜΝ αναπροσαρμόζει συνεχώς τις προτεραιότητές του, με επίκεντρο το ολοκληρωμένο πρόγραμμα GR eco Islands. Μέσα από τη συνέντευξη αναδεικνύονται οι προσπάθειες του Δικτύου για βιώσιμη ανάπτυξη, ενίσχυση της ανθεκτικότητας των νησιών και διατήρηση του πληθυσμού, μέσα από τη συνεργασία με την Κεντρική Διοίκηση, την Τοπική Αυτοδιοίκηση και ευρωπαϊκούς φορείς.

Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι του Ελληνικού Δικτύου Μικρών Νησιών; 

Το Ελληνικό Δίκτυο Μικρών Νησιών (ΕΔΜΝ) αναπροσαρμόζει κάθε χρόνο τους στόχους του, σύμφωνα και με τις ανάγκες των μικρονησιωτικών μας κοινωνιών. Για το υπόλοιπο του 2025 και το 2026 οι προτεραιότητές μας είναι η διατήρηση σε καλό επίπεδο των ακτοπλοϊκών μας συγκοινωνιών, η ενίσχυση της συμμετοχής μας σε ευρωπαϊκά προγράμματα και στα κέντρα αποφάσεων. Δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στο ολοκληρωμένο πρόγραμμα GR eco Islands, το οποίο έχει ως στόχο του τη μετάβαση των μικρών ελληνικών νησιών στη βιώσιμη ανάπτυξη, μέσω της πράσινης ενέργειας, του ψηφιακού μετασχηματισμού και την τόνωση των τοπικών οικονομιών. Δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στον πυλώνα που αφορά την εταιρικότητα, τις νέες τηλεματικές εφαρμογές, τους νέους και τα ΑμεΑ, την εξάλειψη των στρεβλώσεων και των ανισοτήτων που δημιουργούνται σε μικρά νησιά λόγω των κριτηρίων που βάζουν τα θεματικά χρηματοδοτούμενα προγράμματα. Τα σχετικά θέματα αποτελούν και τους κύριους άξονες του 16^ου Πανελλήνιου Συνέδριου Μικρών Νησιών που θα γίνει φέτος το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου στις Οινούσσες.

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα μικρά νησιά της Ελλάδας και πώς το Δίκτυο συμβάλλει στην αντιμετώπισή τους;

Το κύριο στοίχημα είναι η βιωσιμότητα και η ανάπτυξή τους. Το ΕΔΜΝ στηρίζει επικουρικά τους δήμους σε όποιο τομέα θέλουν αυτοί. Σημαντικός παράγοντας για εμάς είναι και η υποστήριξη που λαμβάνουμε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Επιτροπή. Να σημειώσουμε ότι αυτή την περίοδο οι ακτοπλοϊκές γραμμές στα μικρά νησιά λειτουργούν σε γενικές γραμμές ικανοποιητικά.

Με δεδομένες τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, ποιες πρωτοβουλίες έχει αναλάβει το Δίκτυο για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των μικρών νησιών;

Αιχμή του δόρατος σε αυτή την κατεύθυνση αποτελεί το πρόγραμμα Greco islands. Επίσης αναπτύσσουμε κοινές δράσεις με το αρμόδιο υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Να σας δώσω και μια είδηση, το Δίκτυό μας σχεδιάζει τη λειτουργία του πρώτου Νησιωτικού Κοινωνικού παρατηρητήριου των Μικρών Νησιών όπου η κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον έχουν σημαντική θέση σε αυτό. Επιπλέον η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναγνωρίζοντας τη δουλειά του Δικτύου μού έχει απονείμει ως προέδρου τον τιμητικό τίτλο του πρέσβη του Συμφώνου του Κλίματος της Ε.Ε. στην Ελλάδα.

Πώς αξιολογείτε τη συνεργασία του Δικτύου με την Κεντρική Διοίκηση και την Τοπική Αυτοδιοίκηση για την προώθηση των νησιωτικών ζητημάτων; Υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης;

Σαφέστατα και υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Για μας εχθρός του καλού είναι το καλύτερο. Πολλές φορές η κεντρική διοίκηση δείχνει να μας κατανοεί, αλλά δυσκολευόμαστε να βρούμε λύσεις. Από την 20ετή εμπειρία μου έχω διαπιστώσει ότι πολλά πράγματα λύνονται ευκολότερα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης. Δυστυχώς, όμως, πολλές φορές οι μάχες μας που δίνουμε στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα δεν αναγνωρίζονται ή δεν εκτιμώνται σε εθνικό επίπεδο.

Με ποιους τρόπους το Δίκτυο προωθεί την πράσινη οικονομία και τον ήπιο τουρισμό στα μικρά νησιά;

Η λέξη-κλειδί εδώ είναι η εταιρικότητα. Με την κοινωνία μπροστά. Αυτή είναι το ζητούμενο σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Εχουμε πολλούς σύμμαχους, ενδεικτικά να αναφέρω την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (Γιάννης Βαρδακαστάνης), Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Σάκης Αρναούτογλου), Δίκτυο Νησιωτικών Επιμελητήριων της Ε.Ε., Ευρωπαϊκό Δίκτυο Νησιωτικών και Παράκτιων Περιοχών, Ευρωπαϊκό Δίκτυο Μικρών Νησιών, Επιτροπές Παρακολούθησης, Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής Μανώλης Κουτουλάκης κ.ά.. Αυτοί είναι κύριοι συνεργαζόμενοι φορείς. Θέλω εδώ να σημειώσω ότι υπάρχουν και αξιόλογοι τοπικοί φορείς μικρών νησιών που κάνουν καταπληκτικό έργο. Στην πατρίδα μας ο ρόλος αυτών των φορέων δεν έχει πάρει ακόμη τη θέση που του αξίζει.

ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ

«Δύο οι πυλώνες μας, η κοινωνία και η επιχειρηματικότητα»

Ποιος είναι ο ρόλος του Δικτύου στην προσέλκυση επενδύσεων και την ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών μοντέλων που μπορούν να στηρίξουν τις τοπικές κοινωνίες;

Για μας οι δύο πρώτοι πυλώνες είναι η Κοινωνία και η Επιχειρηματικότητα. Η συνεργασία μας με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Νησιωτικών Επιμελητηρίων είναι εδώ και πολλά χρόνια άψογη. Κοινές δράσεις, κοινά προγράμματα προσέλκυσης επιχειρηματιών σε μικρά νησιά, αλλά και σεβασμός στη φυσιογνωμία του κάθε νησιού. Το ίδιο συμβαίνει και με τα Εθνικά Νησιωτικά Επιμελητήρια. Γνωριζόμαστε χρόνια, συνομιλούμε τακτικότατα και όπου χρειαστεί συνεργαζόμαστε στενά.

Πώς αντιμετωπίζει το Δίκτυο το ζήτημα της απομόνωσης και της συνδεσιμότητας των μικρών νησιών, ειδικά σε ό,τι αφορά τις μεταφορές και την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες (Υγεία, Εκπαίδευση);

Το ΕΔΜΝ συμμετέχει ως μέλος στο Συμβούλιο Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών ένα θεσμικό όργανο της Πολιτείας, το οποίο έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα στον εκάστοτε υπουργό Ναυτιλίας σχετικά με τα ακτοπλοϊκά δρομολόγια. Η συμμετοχή μας σε αυτό το όργανο έχει βοηθήσει πάρα πολύ τα νησιά μας. Δυστυχώς, όμως, άλλα υπουργεία δεν έχουν δώσει τη δέουσα προσοχή στα μικρά νησιά, οι κάτοικοι των οποίων φυλάνε τις Θερμοπύλες της πατρίδας μας και της Ε.Ε.

Ποια είναι η στρατηγική του Δικτύου για τη διατήρηση του πληθυσμού και την αναζωογόνηση των μικρών νησιών;

Προσπαθούμε να αφουγκραστούμε τις κοινωνίες των μικρών νησιών και παράλληλα δημιουργούμε συμμαχίες σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Επιπλέον αναπτύσσουμε συμπράξεις με την πανεπιστημιακή και επιχειρηματική κοινότητα. Πολύ σημαντικό εργαλείο για τα νησιά μας έχει εξελιχθεί και η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ε.Ε.  Ξέρετε, τα δύο κρισιμότερα για λόγους ευρωπαϊκής ασφάλειας νησιά της Ε.Ε. είναι και τα δυο ελληνικά. Αναφέρομαι στο Καστελόριζο και στην Κάσο.

 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Μεγάλο έργο το Greco islands

Ποια ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία αξιοποιεί το Δίκτυο για την υλοποίηση των δράσεών του στα μικρά νησιά;

Ο ρόλος του δικτύου είναι να στηρίζει επικουρικά τους δήμους όπου αυτοί του ζητούν τη συμμετοχή του. Πέραν από αυτό, το Δίκτυο διεκδικεί και υλοποιεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο προγράμματα ως εταίρος. Ενδεικτικά να αναφέρω ευρωπαϊκά προγράμματα που έχουν να κάνουν με έξυπνες τηλεματικές εφαρμογές, με καταγραφή και ανάπτυξη φορέων κοινωνικής οικονομίας, με μελετητικές δράσεις για λιμάνια και ακτοπλοΐα γενικότερα. Σε εθνικό επίπεδο υλοποιούνται έξυπνες τηλεματικές εφαρμογές, δημιουργούνται οδικοί άξονες αντιμετώπισης κίνδυνων σε μικρά νησιά και γίνεται ψηφιοποίηση σημείων ενδιαφέροντος. Επίσης εξασφαλίζουμε τη συμμετοχή σε θεσμικά όργανα, όπως είναι οι Επιτροπές Παρακολούθησης ΕΣΠΑ που συμμετέχουν μικρά νησιά κ.λπ.

Ενα μεγάλο έργο , επιτρέψτε μας να το χαρακτηρίσουμε «το καμάρι μας» είναι αυτό που ξεκίνησε πρόσφατα. Το Greco islands. Ενα έργο πρώτου προϋπολογισμού 155 εκατ. ευρώ, με δικαιούχους τους μικρούς δήμους. Το πρόγραμμα θα κινηθεί στους άξονες της ενεργειακής κουλτούρας και του περιβάλλοντος. Για μας, όμως, το συγκεκριμένο έργο είναι σημαντικό, καθώς αποτελεί μια αλλαγή κουλτούρας των μικρονησιωτικών κοινωνιών, των πολιτών που θα αξιοποιήσουν κάθε έργο και θα επιτευχθεί η ώσμωση της κοινωνίας με έργα καινοτόμα, τα οποία έχουν μεγάλη περιβαλλοντική προστιθέμενη αξία. Το συγκεκριμένο έργο θα είναι, κατά την άποψή μου, το κρισιμότερο έργο από το οποίο θα κριθεί αν μπορεί η Κεντρική Διοίκηση και οι μικρονησιωτικές κοινωνίες να συνεργαστούν αρμονικά. Για ένα καλύτερο μέλλον οφείλουμε να σμίξουν η κουλτούρα, ο πολιτισμός και η ταυτότητα τόπου.

Ποιο όραμα έχετε για το μέλλον των μικρών νησιών και πώς βλέπετε τον ρόλο του Ελληνικού Δικτύου Μικρών Νησιών στην υλοποίηση αυτού του οράματος;

Τα μικρά νησιά μας είναι υποτιμημένα σχετικά με την προστιθέμενη αξία που δίνουν στην πατρίδα μας, σε εθνικά θέματα ασφάλειας και κυριαρχίας. Ως Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Μικρών Νησιών έχουμε ήδη χαράξει ένα ειδικό σχέδιο προσαρμοσμένο σε εθνικό επίπεδο. Αυτό το πλάνο το έχουμε κοινωνήσει με όλους τους εθνικούς θεσμικούς φορείς.

ΠΟΙΟΥΣ ΣΤΗΡΙΖΕΙ ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ

Το Ελληνικό Δίκτυο Μικρών Νησιών (ΕΔΜΝ) είναι μια Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία που ιδρύθηκε το 2007. Αποτελείται από μικρονησιωτικές κοινωνίες, δήμους και φορείς με πληθυσμό κάτω των 3.500 κατοίκων. Σκοπός του είναι η ανάπτυξη και υποστήριξη αυτών των κοινωνιών, ενισχύοντας τις δράσεις τους σε θέματα ελληνικής διοίκησης και Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Το ΕΔΜΝ δραστηριοποιείται σε όλη την Ελλάδα και συμπεριλαμβάνει: Τα Διαπόντια Νησιά Μαθράκι, Ερείκουσα και Οθωνούς, Παξούς και Αντιπαξούς, Κάλαμο και Καστό Ιθάκη, Μεγανήσι, Σίκινος Αγκίστρι, Υδρα, Σαμοθράκη, Οινούσσες, Αγιο Ευστράτιο, Αστυπάλαια, Ιο, Κάσο, Κίμωλο, Κύθνο, Λειψούς, Νίσυρο, Μήλο, Φολέγανδρο, Γαύδο, Πάτμο, Τήλο, Μαράθι, Αρκιούς, Σέριφο, Σπέτσες, Πόρο, Φούρνουςι, Θύμαινα, Αγιος Κήρυκο, Χάλκη, το Νησί των Ιωαννίνων, Τρίκερι, Αμουλιανή, Καστελλόριζο, Αμοργό, μικρές Κυκλάδες, Αγαθονήσι, Ανάφη, κ.ά.

Το δίκτυο έχει έδρα του την Υδρα, είναι μέλος της Πανευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δικτύων Μικρών Νησιών, έχει την αντιπροεδρία για τη Νότια Ευρώπη και συμμετέχει ενεργά σε διαβουλεύσεις και δράσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, υποστηρίζοντας την πολιτική για τα νησιά.