Η κυβέρνηση Τραμπ εμφανίζεται να προσπαθεί να περιορίσει μια βαθιά διπλωματική ρήξη μετά την ξαφνική δημόσια εμφάνιση ενός υποστηριζόμενου από τις ΗΠΑ «ειρηνευτικού σχεδίου» 28 σημείων για τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, μια διαρροή που έχει αποκαλύψει αντικρουόμενες αφηγήσεις, ανταγωνιστικά κέντρα εξουσίας και μια διαδικασία εξωτερικής πολιτικής που ορίζεται ολοένα και περισσότερο από αυτοσχεδιασμό, προχειρότητα και τραμπικό ερασιτεχνισμό.

Το σχέδιο, το οποίο οι αξιωματούχοι αναγκάστηκαν να αναγνωρίσουν την Πέμπτη, έχει ήδη σημάνει συναγερμό σε όλη την Ευρώπη για την εντυπωσιακή εγγύτητά του με τις μακροχρόνιες μαξιμαλιστικές και απαράδεκτες απαιτήσεις του Κρεμλίνου. Είναι, όπως φαίνεται, κατ’ εντολήν της Μόσχας, με τον Τραμπ να το υιοθετεί, αφού έχει αποτύχει επί 11 μήνες να σταματήσει τον πόλεμο. Αλλά στην Ουάσιγκτον, το πιο άμεσο ερώτημα είναι ποιος ακριβώς κατευθύνει τη διπλωματία της κυβέρνησης.

Ανταγωνιστικά κανάλια

Σε μια τροχιά βρίσκεται η παραδοσιακή ομάδα εξωτερικής πολιτικής, με επικεφαλής τον αναπληρωτή σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας και υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο. Το μήνυμά τους ήταν σκόπιμα επιφυλακτικό: υπάρχουν σχέδια, αλλά δεν έχει ανακοινωθεί επίσημα κανένα επίσημο σχέδιο και οποιαδήποτε τελική συμφωνία πρέπει να προκύψει από μια πολυμερή διαδικασία που να προστατεύει τα συμφέροντα τόσο της Ουκρανίας όσο και της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Ενας πολύπλοκος και θανατηφόρος πόλεμος απαιτεί μια εκτεταμένη ανταλλαγή σοβαρών και ρεαλιστικών ιδεών, υπογραμμίζοντας την επιμονή του Ρούμπιο ότι οποιαδήποτε διαρκής ειρήνη θα απαιτήσει δύσκολες παραχωρήσεις και από τις δύο πλευρές. Αυτή η σταθμισμένη στάση δεν κράτησε πολύ.

Μπαίνουμε στο δεύτερο μονοπάτι – το ανεπίσημο, ταχέως κινούμενο κανάλι, με επικεφαλής τον ειδικό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ. Πηγές κοντά σε αυτόν όχι μόνο επιβεβαίωσαν ότι υπάρχει ένα πλήρες σχέδιο, αλλά ότι έχει ήδη παραδοθεί τόσο στο Κίεβο όσο και στη Μόσχα – υποστηρίζοντας, μάλιστα, ότι ο φιλορώσος απεσταλμένος πέρασε τον τελευταίο μήνα συλλέγοντας σιωπηλά απόψεις και από τις δύο πρωτεύουσες. Η θέση του οξύνει τα ερωτήματα σχετικά με το ποιος στην πραγματικότητα καθοδηγεί την πολιτική των ΗΠΑ.

Σύγκρουση στον Λευκό Οίκο

Το αρχικά διαρρεύσαν έγγραφο, το οποίο περιγράφεται από άτομα που είναι εξοικειωμένα με αυτό ως μια σαρωτική πρόταση 28 σημείων, αντικατοπτρίζει πάρα πολλούς από τους μαξιμαλιστικούς στόχους της Μόσχας – από εδαφικές παραχωρήσεις έως περιορισμούς στη μελλοντική στρατιωτική θέση της Ουκρανίας. Η ομοιότητά του με προηγούμενες ρωσικές «λίστες επιθυμιών» είναι τόσο έντονη που ορισμένοι Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι λένε ότι η κυβέρνηση νομιμοποιεί τώρα προτάσεις που η Ουάσιγκτον είχε απορρίψει προηγουμένως.

Με δύο αντικρουόμενα μηνύματα να διαρρέουν δημόσια, ο Λευκός Οίκος προσπάθησε να επανακτήσει τον έλεγχο την Πέμπτη. «Ο πρόεδρος Τραμπ ήταν σαφής από την πρώτη μέρα ότι θέλει ο πόλεμος… να τελειώσει και έχει απογοητευτεί και από τις δύο πλευρές για την άρνησή τους να δεσμευτούν σε μια ειρηνευτική συμφωνία», δήλωσε η γραμματέας Τύπου, Καρολίν Λίβιτ. Πρόσθεσε ότι τόσο το Κίεβο όσο και η Μόσχα «θα πρέπει να κάνουν παραχωρήσεις», επιβεβαιώνοντας ότι ο Τραμπ έχει ενημερωθεί και υποστηρίζει το σχέδιο.

Απορριπτέο…

Το σήμα ήταν αδιαμφισβήτητο: οι ΗΠΑ σκοπεύουν να επιβάλουν ορμή προς τις διαπραγματεύσεις – ακόμη και αν το Κίεβο δεν είναι έτοιμο να αποδεχθεί τους συμβιβασμούς που ευνοεί τώρα η Ουάσιγκτον. Η προέλευση του σχεδίου εγείρει νέα ερωτήματα σχετικά με το πώς η Μόσχα βρήκε ένα νέο έρεισμα στην τροχιά του Τραμπ.

Σύμφωνα με αξιωματούχους που γνωρίζουν τις εσωτερικές συζητήσεις -στους οποίους έχει πρόσβαση ο υπογράφων-, το έγγραφο μοιάζει πολύ με το ίδιο ρωσικό προσχέδιο που ανέτρεψε τις προγραμματισμένες συναντήσεις στη Βουδαπέστη τον περασμένο μήνα – αυτό που ο σοβαρός Ρούμπιο απέρριψε κατηγορηματικά.

Το λεγόμενο «Σχέδιο Ειρήνης» του Τραμπ θα γυρίσει μπούμερανγκ, δηλητηριάζοντας και τις σχέσεις ΗΠΑ-Ουκρανίας, γιατί είναι ένα σχέδιο που οδεύει προς κατάρρευση. Οι προτάσεις του είναι θεμελιωδώς μη εφαρμόσιμες. Αναλυτές της CIA λένε ότι τα κυκλοφορήσαντα έγγραφα είναι «μονόπλευρες» παραχωρήσεις προς τη Μόσχα – βασίζονται σε έναν μοιραίο λανθασμένο υπολογισμό: την πεποίθηση ότι η διακοπή των μαχών ισοδυναμεί με επίλυση της σύγκρουσης. Η πρωτοβουλία μοιάζει λιγότερο με μια σοβαρή προσπάθεια για μια διαρκή ειρήνη και περισσότερο με μια πολιτική παράσταση του Τραμπ που έχει σχεδιαστεί για να επιδείξει σεβασμό προς τον Πούτιν.

Το κίνητρο της κυβέρνησης των ΗΠΑ φαίνεται να είναι ένα μίγμα προσωπικών και εγχώριων πολιτικών υπολογισμών. Κατ’ αρχάς, θεωρείται ότι «ο Τραμπ προσπαθεί να δείξει πόσο ευσεβής είναι απέναντι στον Πούτιν», αλλά ο πρόεδρος των ΗΠΑ μπορεί να βασίζεται στους Ρεπουμπλικανούς του Κογκρέσου για να μπλοκάρουν τη συμφωνία αν γίνει πολιτικά τοξική. «Αν πρέπει να κάνει πίσω, μπορεί να πει: “Λοιπόν, προσπάθησα, αλλά, ξέρετε, έχουμε και εσωτερικά πολιτικά ζητήματα”».

Ενα βαθύτερο πολιτικό ρεύμα, κατά την άποψή του, περιλαμβάνει τις δικές του μακροχρόνιες επιχειρηματικές φιλοδοξίες. Ο Τραμπ πιστεύει ότι, αν μπορέσει να το πετύχει αυτό, θα σταματήσουν οι μάχες, όλα θα λυθούν και στη συνέχεια θα μπορέσει να αναπτύξει τα οικονομικά του συμφέροντα στη Ρωσική Ομοσπονδία. Ο Τραμπ φαίνεται πεπεισμένος ότι «αν σταματήσεις τις μάχες, αυτό θα λύσει το πρόβλημα», μια πεποίθηση που είναι μεγάλο λάθος.  Εκτιμάται ότι η πιο άμεση απόρριψη θα προέλθει από το Κίεβο, το οποίο πιστεύω ότι θα αρνηθεί να αποδεχθεί το σχέδιο. Για τους Ουκρανούς, που έχουν δει τον λαό τους να «σκοτώνεται μαζικά» και την περιουσία τους να «καταστρέφεται», η ιδέα της έγκρισης τέτοιων όρων είναι πολιτικά αδύνατη.

Οι σχέσεις ΗΠΑ-Ουκρανίας, επίσης, θα μπουν σε κίνδυνο. Οι ΗΠΑ, ο κύριος στρατιωτικός και πολιτικός υποστηρικτής της Ουκρανίας, θα κατηγορηθούν ότι αποδέχθηκαν αυτό που θέλουν οι Ρώσοι. Το αποτέλεσμα θα είναι μια «πολύ τρομακτική κατάσταση» στην οποία η Ουάσιγκτον θα καταφέρει να αποξενώσει το Κίεβο χωρίς να επιτύχει πραγματική ειρήνη, γιατί η προτεινόμενη διευθέτηση δεν είναι διευθέτηση…