Ο ιρανικός στρατός φόρτωσε ναυτικές νάρκες σε πλοία στον Περσικό Κόλπο τον περασμένο μήνα, μια κίνηση που ενέτεινε τις ανησυχίες στην Ουάσιγκτον ότι η Τεχεράνη ετοιμαζόταν να αποκλείσει τα Στενά του Ορμούζ, μετά από τις ισραηλινές επιθέσεις σε ιρανικούς στόχους, σύμφωνα με δύο Αμερικανούς αξιωματούχους που μίλησαν στο Reuters.

Οι προετοιμασίες αυτές, που δεν είχαν δημοσιοποιηθεί προηγουμένως και εντοπίστηκαν από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, έγιναν μετά την αρχική επίθεση με πυραύλους του Ισραήλ στις 13 Ιουνίου, δήλωσαν οι αξιωματούχοι, οι οποίοι ζήτησαν να διατηρηθεί η ανωνυμία τους λόγω της ευαίσθητης φύσης των πληροφοριών.

Η φόρτωση των ναρκών — που πάντως δεν έχουν ακόμη τοποθετηθεί στα Στενά — υποδηλώνει ότι η Τεχεράνη ενδεχομένως σκεφτόταν σοβαρά να κλείσει έναν από τους πιο πολυσύχναστους ναυτιλιακούς διαύλους του κόσμου, μια ενέργεια που θα κλιμάκωνε περαιτέρω τη σύγκρουση και θα έπληττε σοβαρά το παγκόσμιο εμπόριο.

Περίπου το 1/5 των παγκόσμιων μεταφορών πετρελαίου και φυσικού αερίου διέρχεται από τα Στενά του Ορμούζ, και ένας αποκλεισμός τους πιθανότατα θα προκαλούσε ραγδαία άνοδο στις διεθνείς τιμές ενέργειας.

Ωστόσο, οι τιμές του πετρελαίου έχουν σημειώσει πτώση άνω του 10% από τις αμερικανικές επιθέσεις σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, εν μέρει λόγω της ανακούφισης ότι η σύγκρουση δεν οδήγησε σε σοβαρές διαταραχές στο εμπόριο ενέργειας.

Στις 22 Ιουνίου, λίγο μετά τις αμερικανικές επιδρομές σε τρεις βασικές ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, το ιρανικό κοινοβούλιο φέρεται να υποστήριξε πρόταση για το κλείσιμο των Στενών. Ωστόσο, η απόφαση αυτή δεν ήταν δεσμευτική και η τελική απόφαση ανήκει στο Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας του Ιράν, όπως μετέδωσε το ιρανικό Press TV. Το Reuters δεν ήταν σε θέση να προσδιορίσει πότε ακριβώς κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης Ισραήλ-Ιράν φόρτωσε το Ιράν τις νάρκες, οι οποίες — αν είχαν τοποθετηθεί — θα μπορούσαν ουσιαστικά να διακόψουν την ναυσιπλοΐα στον κρίσιμο δίαυλο. Παραμένει επίσης ασαφές αν οι νάρκες έχουν έκτοτε απομακρυνθεί από τα πλοία.

Οι αξιωματούχοι δεν αποκάλυψαν πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες εντόπισαν τη φόρτωση, αλλά τέτοιες πληροφορίες συνήθως προέρχονται από δορυφορικές εικόνες ή από ανθρώπινες πηγές των υπηρεσιών πληροφοριών — ή συνδυασμό και των δύο. Σε ερώτηση για τις προετοιμασίες του Ιράν, αξιωματούχος του Λευκού Οίκου δήλωσε: «Χάρη στην έξυπνη εκτέλεση της Επιχείρησης Midnight Hammer, την επιτυχημένη καμπάνια κατά των Χούθι και τη στρατηγική μέγιστης πίεσης, τα Στενά του Ορμούζ παραμένουν ανοικτά, η ελευθερία ναυσιπλοΐας έχει αποκατασταθεί και το Ιράν έχει αποδυναμωθεί σημαντικά.»

Το Πεντάγωνο και η ιρανική αποστολή στα Ηνωμένα Έθνη δεν απάντησαν άμεσα σε αιτήματα για σχόλια.

Τα Στενά του Ορμούζ: Στρατηγική σημασία
Οι δύο αξιωματούχοι είπαν ότι η αμερικανική κυβέρνηση δεν έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο η φόρτωση των ναρκών να ήταν μπλόφα — ίσως για να δείξει στις ΗΠΑ ότι η Τεχεράνη το εννοεί, χωρίς όμως να σκοπεύει πράγματι να κλείσει τα Στενά. Το Ιράν ενδεχομένως απλώς να έκανε απαραίτητες προετοιμασίες για την περίπτωση που η ηγεσία της χώρας έδινε τη σχετική εντολή.

Τα Στενά του Ορμούζ βρίσκονται ανάμεσα στο Ομάν και το Ιράν και συνδέουν τον Περσικό Κόλπο με τον Κόλπο του Ομάν και τη Θάλασσα της Αραβίας. Στο στενότερο σημείο τους έχουν πλάτος μόλις 34 χλμ, με ναυτιλιακή λωρίδα 2 χλμ σε κάθε κατεύθυνση.

Μέλη του ΟΠΕΚ όπως η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ και το Ιράκ εξάγουν το μεγαλύτερο μέρος του αργού πετρελαίου τους μέσω των Στενών, κυρίως προς την Ασία. Το Κατάρ, ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), μεταφέρει σχεδόν όλο του το LNG από εκεί.

Ακόμη και το ίδιο το Ιράν εξάγει το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαίου του μέσω των Στενών, κάτι που θεωρητικά περιορίζει τη διάθεσή του να τα κλείσει. Ωστόσο, η Τεχεράνη έχει επενδύσει σημαντικά για να διασφαλίσει ότι θα μπορούσε να το κάνει, αν το κρίνει αναγκαίο.

Το 2019, η Υπηρεσία Αμυντικών Πληροφοριών των ΗΠΑ υπολόγισε ότι το Ιράν διέθετε πάνω από 5.000 ναυτικές νάρκες, τις οποίες θα μπορούσε να αναπτύξει γρήγορα με μικρά, ταχύπλοα σκάφη. Ο 5ος Αμερικανικός Στόλος, με έδρα το Μπαχρέιν, είναι υπεύθυνος για την προστασία του εμπορίου στην περιοχή. Το Ναυτικό των ΗΠΑ διατηρούσε τέσσερα πλοία αντιμετώπισης ναρκών (MCM) στο Μπαχρέιν, τα οποία σταδιακά αντικαθίστανται με ταχύπλοα πλοία επιφανείας (LCS) με αντίστοιχες δυνατότητες.

Όλα τα πλοία αντιμετώπισης ναρκών απομακρύνθηκαν προσωρινά από το Μπαχρέιν λίγο πριν τις επιθέσεις των ΗΠΑ, λόγω φόβων για πιθανή ιρανική επίθεση στην έδρα του 5ου Στόλου. Τελικά, η άμεση απάντηση του Ιράν περιορίστηκε σε πυραυλική επίθεση σε αμερικανική στρατιωτική βάση στο γειτονικό Κατάρ. Ωστόσο, οι αμερικανικές αρχές δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο περαιτέρω αντιποίνων από την Τεχεράνη.