Οι Γερμανοί οδοντίατροιπροχώρησαν για πρώτη φορά σε μια δημόσια και επίσημη αναγνώριση των εγκλημάτων που διέπραξαν μέλη του επαγγέλματός τους κατά τη διάρκεια του ναζιστικού καθεστώτος.
Η Γερμανική Εταιρεία Οδοντιατρικής, Στοματικής και Ορθοδοντικής Ιατρικής (DGZMK) πραγματοποίησε την Τετάρτη, στο Πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου, μια τελετή μνήμης αφιερωμένη στα θύματα και στις φρικαλεότητες που διέπραξαν οδοντίατροι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

«Έχουμε ευθύνη να μαθαίνουμε από την ιστορία»

«Ως επαγγελματίες της υγείας, έχουμε την ευθύνη να μαθαίνουμε από την ιστορία και να στεκόμαστε απέναντι σε κάθε μορφή αντισημιτισμού και περιφρόνησης της ανθρώπινης ζωής», δήλωσε ο Μάρτιν Χέντγκεζ, πρόεδρος του εθνικού συνδέσμου οδοντιάτρων των ασφαλιστικών ταμείων.

Οι τελευταίες μελέτες που παρήγγειλε η ιατρική κοινότητα αποκάλυψαν τη βαθιά συνενοχή των οδοντιάτρων στη ναζιστική μηχανή:
την κλοπή χρυσών σφραγισμάτων από πτώματα, τις εξαγωγές χωρίς αναισθητικό, τα ανθρώπινα πειράματα και τις αναγκαστικές στειρώσεις.

Οδοντίατροι στις ράμπες του θανάτου

Οι αποκαλύψεις προκαλούν σοκ: πάνω από 60% των καθηγητών και διδασκόντων οδοντιατρικής στο Τρίτο Ράιχ ήταν μέλη του ναζιστικού κόμματος — ανάμεσά τους και οκτώ από τους εννέα προέδρους της DGZMK.
Περίπου 300 οδοντίατροι υπηρέτησαν στα SS, ενώ 100 εξ αυτών εργάζονταν μέσα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, συμμετέχοντας σε «επιλογές» κρατουμένων, βασανισμούς και κλοπές οδοντικού χρυσού.

Στις ράμπες των στρατοπέδων, οδοντίατροι αποφάσιζαν ποιοι κρατούμενοι θα εκτελούνταν και ποιοι θα στέλνονταν για αναγκαστική εργασία.
Ο Γκέοργκ Κόλντεβεϊ πραγματοποιούσε εξαγωγές δοντιών χωρίς αναισθησία, ενώ ο Βίλι Γέγκερ ακρωτηρίαζε άκρα κρατουμένων πριν τους σκοτώσει με θανατηφόρες ενέσεις.

Μια καθυστερημένη συγγνώμη

Μετά τον πόλεμο, μόλις 15 οδοντίατροι καταδικάστηκαν σε θάνατο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Οι περισσότεροι, όμως, δεν τιμωρήθηκαν ποτέ και συνέχισαν την καριέρα τους σαν να μη συνέβη τίποτα.

Η έρευνα του καθηγητή Ντόμινικ Γκρος από το Πανεπιστήμιο του Άαχεν αποκάλυψε ότι η αλήθεια θάφτηκε για δεκαετίες — εν μέρει λόγω της «ευγνωμοσύνης» που ένιωθε η μεταπολεμική γενιά απέναντι στους δασκάλους και μέντορές της, πολλοί εκ των οποίων είχαν συνεργαστεί με το καθεστώς.

Διώξεις Εβραίων οδοντιάτρων και σιωπή δεκαετιών

Οι Εβραίοι οδοντίατροι βρέθηκαν στο στόχαστρο του καθεστώτος: δύο στους τρεις αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Γερμανία, βρίσκοντας καταφύγιο κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Παλαιστίνη και τη Βρετανία.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Χέρμαν Όιλερ, ο οποίος διατέλεσε πρόεδρος της DGZMK πριν, κατά και μετά τον πόλεμο, συμμετέχοντας ενεργά στην «εκκαθάριση» Εβραίων μελών από το Πανεπιστήμιο του Μπρέσλαου (σημερινό Βρότσλαβ, Πολωνία).

Μνημόσυνο και βραβείο για την αποκάλυψη της αλήθειας

Κατά τη διάρκεια της τελετής, απονεμήθηκε για πρώτη φορά το Βραβείο Χανς Τύρκχαϊμ — αφιερωμένο σε έναν Εβραίο οδοντίατρο που το 1936 αναγκάστηκε να διαφύγει από το Αμβούργο στην Αγγλία, όπου συνέχισε να εργάζεται.
Το βραβείο κέρδισε η ερευνήτρια Λίζα Μπίτεριχ, για τη μελέτη της σχετικά με τους Γερμανούς οδοντιάτρους που δικάστηκαν από τα βρετανικά δικαστήρια μετά το 1945.

«Ανοιχτός διάλογος με το παρελθόν»

Η εκπρόσωπος της DGZMK, Κέρστιν Άλμπρεχτ, δήλωσε ότι ο οργανισμός είχε ζητήσει συγγνώμη από το 2019, όταν δημοσιεύτηκε η πρώτη φάση της έρευνας, ωστόσο η πανδημία καθυστέρησε την τελετή μνήμης.
«Η σημερινή εκδήλωση», τόνισε, «υπογραμμίζει τη σημασία ενός ανοιχτού και αυτοκριτικού διαλόγου με το παρελθόν μας».