Οι αποστολές GRACE της NASA δείχνουν πως από το 2002, η απώλεια –επιφανειακού και υπόγειου– εντείνεται διαρκώς, καλύπτοντας πλέον ετησίως έκταση διπλάσια της Καλιφόρνιας. Τα υπόγεια αποθέματα, κύρια πηγή πόσιμου νερού για δισ. ανθρώπους, εξαντλούνται επικίνδυνα.

Λειψυδρία: Αυτές είναι οι περιοχές που θα επηρεαστούν περισσότερο

Οι περιοχές που επηρεάζονται περισσότερο βρίσκονται στο βόρειο ημισφαίριο: Οι δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες, η Κεντρική Αμερική, η Μέση Ανατολή και η Νοτιοανατολική Ασία παρουσιάζουν έντονη ξηρότητα.

Πάνω από το 75% του παγκόσμιου πληθυσμού κατοικεί σήμερα σε ζώνες με αρνητικό ισοζύγιο νερού, με επιπτώσεις στη γεωργία, στην υγιεινή και στην κλιματική προσαρμογή. Η ερημοποίηση σε περιοχές με ελάχιστες βροχοπτώσεις επιδεινώνεται ραγδαία.

Ομάδες επιστημόνων επισημαίνουν ότι η απώλεια γλυκού νερού πλέον συμβάλλει περισσότερο στην άνοδο των θαλάσσιων επιπέδων από ό,τι οι παγετώνες. Οι δορυφόροι των αποστολών GRACE και GRACE–FO ανιχνεύουν μικρές αλλαγές στη βαρύτητα που προκαλούνται από μετακινήσεις υδάτων στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα και την επιφάνεια, επιτρέποντας ακριβή παρακολούθηση των απωλειών.

Μελέτη υπό την καθοδήγηση του Πανεπιστημίου της Αριζόνα αποκάλυψε ότι ακόμη και υγρές περιοχές παρουσιάζουν πλέον μειωμένη υγρασία ή στασιμότητα, υποδεικνύοντας βαθιά μεταβολή στο υδρολογικό ισοζύγιο.

Αιτία θεωρείται η κακή διαχείριση των υδάτινων πόρων, κυρίως των υπόγειων, σε συνδυασμό με τις κλιματικές επιπτώσεις όπως οι ξηρασίες και η τήξη του παγετού στην Αρκτική. Το φαινόμενο κορυφώθηκε από το «Ελ Νίνιο» του 2014, που διατάραξε το παγκόσμιο κλίμα με ξηρασίες, θύελλες και ακραίες θερμοκρασίες. Το επόμενο «Λα Νίνια» δεν κατάφερε να ανατρέψει την κατάσταση.

Η υπεράντληση υπόγειων υδάτων είναι, κατά τους επιστήμονες, η κρισιμότερη αιτία. Στην Καλιφόρνια, για παράδειγμα, η κατάσταση είναι οριακή. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι απώλειες δεν αποκαθίστανται εύκολα: «Η εξάντληση του υπόγειου υδροφόρου δεν είναι αναστρέψιμη σε ανθρώπινο χρόνο. Πρόκειται για μία σιωπηλή απειλή».

Αυτή η κρίση νερού πλήττει και την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια. Οι σημερινές πρακτικές κληροδοτούν τεράστιες επιβαρύνσεις στις επόμενες γενιές. «Η διατήρηση των υπόγειων υδάτων είναι απαραίτητη για την επιβίωση σε έναν πλανήτη που θερμαίνεται», αναφέρουν οι ειδικοί στη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Science Advances.