Τις πρώτες πρωινές ώρες της Δευτέρας 29 Δεκεμβρίου, κάτοικοι της Θουριγγίας κάλεσαν την αστυνομία σε ένα τοπικό σούπερ μάρκετ, προειδοποιώντας ότι κλέφτες προσπαθούσαν να διαρρήξουν το κατάστημα. Όταν όμως έφτασαν οι αρχές, βρήκαν μια ομάδα νεαρών ανδρών, οπλισμένων με ζεστό τσάι και κουβέρτες, που ήθελαν απλώς να είναι οι πρώτοι στην ουρά όταν θα άνοιγε το σούπερ μάρκετ.

Η 29η Δεκεμβρίου είναι η αρχή της τριήμερης περιόδου στη Γερμανία κατά την οποία επιτρέπεται η πώληση πυροτεχνημάτων σε ενήλικες άνω των 18 ετών, για να γιορτάσουν την παραμονή της Πρωτοχρονιάς.

Σε όλη τη χώρα, αδιαφορώντας για το κρύο και το σκοτάδι, οι άνθρωποι κάνουν ουρά και περιμένουν κάθε χρόνο να ξεκινήσει η πώληση των πυροτεχνημάτων που διατίθενται σε πολύχρωμες συσκευασίες διαφόρων μεγεθών, με ένα φυτίλι να προεξέχει.

Όταν ανάβουν το φυτίλι, εκτοξεύονται στον αέρα. Η μαύρη πυρίτιδα παράγει δυνατές εκρήξεις, ενώ τα πολύχρωμα εφέ δημιουργούνται από μεταλλική σκόνη, σε συνδυασμό με άλλες χημικές ουσίες.

Μόνο μια μειοψηφία ανάβει πυροτεχνήματα

Η Γερμανία, σύμφωνα με την Deutsche Welle έχει μακρά παράδοση στο να ανάβουν οι άνθρωποι τα δικά τους πυροτεχνήματα την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Για τους κατασκευαστές, είναι μια κερδοφόρα και σταθερά αναπτυσσόμενη επιχείρηση. Η Γερμανική Ένωση Πυροτεχνικής Βιομηχανίας υπολόγισε ότι το 2024 ο κύκλος εργασιών της ήταν 197 εκατομμύρια ευρώ – ένα ρεκόρ, από 180 εκατομμύρια ευρώ το προηγούμενο έτος. Η ένωση εκτιμά ότι το 2025 θα πωληθούν 10% έως 15% περισσότερα προϊόντα.

Ωστόσο, μόνο το 22% των ανθρώπων που ζουν στη Γερμανία θέλουν να υποδεχτούν το νέο έτος με ιδιωτική επίδειξη πυροτεχνημάτων. Αυτά ήταν τα ευρήματα μιας αντιπροσωπευτικής έρευνας που πραγματοποιήθηκε σε 2.500 άτομα άνω των 18 ετών από το ινστιτούτο δημοσκοπήσεων Civey. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της Γερμανικής Ένωσης Τεχνικών Οργανισμών Επιθεώρησης (TÜV).

«Μόνο μια μειοψηφία των ανθρώπων ανάβει τα δικά της πυροτεχνήματα την παραμονή της Πρωτοχρονιάς», δήλωσε ο Joachim Bühler, διευθύνων σύμβουλος της ένωσης TÜV. Εξήγησε ότι η παράδοση είναι πιο δημοφιλής μεταξύ των νεότερων ανθρώπων και των οικογενειών με παιδιά.

Όλο και περισσότεροι άνθρωποι τραυματίζονται σοβαρά

Ωστόσο, ενώ ορισμένοι θεωρούν τα πυροτεχνήματα πολύχρωμα, συναρπαστικά και διασκεδαστικά, οι ρουκέτες και οι κροτίδες έχουν σοβαρά μειονεκτήματα. Εκτός από την παραγωγή τεράστιου όγκου απορριμμάτων, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Περιβάλλοντος έχει καταγράψει ότι η καύση πυροτεχνημάτων για τον εορτασμό της Πρωτοχρονιάς παράγει πάνω από 2.000 τόνους λεπτών σωματιδίων, τα οποία αποτελούν κίνδυνο για την υγεία. Αυτό αντιπροσωπεύει περίπου το 1% της συνολικής ετήσιας ρύπανσης από σωματίδια στη Γερμανία.

Το πιο σοβαρό πρόβλημα, ωστόσο, είναι ότι οι τραυματισμοί και οι υλικές ζημιές αυξάνονται κάθε χρόνο, ειδικά στις μεγάλες πόλεις. Τα πυροτεχνήματα μπορούν να προκαλέσουν σοβαρούς τραυματισμούς, όπως ακουστικό τραύμα, εγκαύματα και απώλεια μελών του σώματος, όπως δάχτυλα ή ολόκληρο το χέρι.

Όλο και πιο συχνά, οι τραυματισμοί προκαλούνται από πυροτεχνήματα που έχουν αγοραστεί παράνομα στη μαύρη αγορά της Πολωνίας, της Τσεχίας και της Ολλανδίας και έχουν σημαντικά μεγαλύτερη εκρηκτική δύναμη. Σύμφωνα με την αστυνομία, είναι συγκρίσιμα με βόμβες και χειροβομβίδες.

Το 2024, δύο νεαροί άνδρες έχασαν τη ζωή τους στη Γερμανία μετά από χειρισμό των λεγόμενων σφαιρικών βομβών που περιείχαν περισσότερα από 600 γραμμάρια μαύρης πυρίτιδας. Ένας γιατρός περιέγραψε έναν από τους άνδρες ως «σχισμένο σε κομμάτια».

Φέτος, τα πυροτεχνήματα απαγορεύτηκαν για πρώτη φορά σε μεγάλες περιοχές της Τσεχίας. Από το 2026, η Ολλανδία θα απαγορεύσει εντελώς τα ιδιωτικά πυροτεχνήματα. Η ελπίδα είναι ότι αυτό θα σταματήσει τη χρήση των δύο χωρών ως βασικών σημείων μεταφόρτωσης για αυτοσχέδια πυροτεχνήματα και προϊόντα που εισάγονται λαθραία από την Κίνα.

Γερμανοί τελωνειακοί υπάλληλοι ανέφεραν ότι το 2024 κατάσχεσαν πάνω από 7 τόνους πυροτεχνημάτων που δεν ήταν εγκεκριμένα για χρήση στη Γερμανία. Αυτό είναι σημαντικά περισσότερο από ό,τι τα τρία προηγούμενα έτη μαζί.

«Για πολλούς ανθρώπους, τα συνηθισμένα πυροτεχνήματα δεν είναι πλέον αρκετά», προειδοποίησε ο Jochen Kopelke, πρόεδρος της ομοσπονδιακής ένωσης γερμανικής αστυνομίας. «Θέλουν να είναι όλο και πιο ισχυρά, με μεγάλες εκρήξεις και πολλή φωτιά».

Πολλές οργανώσεις θέλουν να απαγορευτούν τα πυροτεχνήματα

Έχει επίσης παρατηρηθεί αύξηση στη σκόπιμη χρήση πυροτεχνημάτων ως όπλων, μεταξύ άλλων εναντίον αστυνομικών, πυροσβεστών και παραϊατρικού προσωπικού. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, ειδικά στις μεγαλύτερες πόλεις, τείνουν να ξεσπούν επιθέσεις και βίαιες συγκρούσεις, με ορισμένες γειτονιές να μοιάζουν σχεδόν με εμπόλεμες ζώνες.

Για τον λόγο αυτό, οι υπηρεσίες ασφαλείας ζητούν την πλήρη απαγόρευση όλων των πυροτεχνημάτων. Μια σχετική αίτηση, που υποβλήθηκε από το συνδικάτο της αστυνομίας (GdP) στο Βερολίνο, έχει ήδη υπογραφεί από σχεδόν 2,5 εκατομμύρια άτομα.

Ο επικεφαλής του GdP στο Βερολίνο, Stephan Weh, πιστεύει ότι οι πολιτικοί πρέπει να κάνουν κάτι.

«Το μόνο που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια είναι η επιβολή τοπικών απαγορεύσεων για πυροτεχνήματα, όπλα και μαχαίρια, σε συγκεκριμένες ζώνες. Αλλά αυτά δεν έχουν καμία επίδραση στις υπερβολές της βίας», είπε. «Δεν θέλουμε να περιμένουμε μέχρι ένας από τους συναδέλφους μας να χάσει τη ζωή του σε αυτή την άγρια, παράλογη φρενίτιδα πυροτεχνημάτων».

Περισσότερες από 50 οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών έχουν επίσης ενωθεί για να ζητήσουν την απαγόρευση των ιδιωτικών πυροτεχνημάτων την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, με το hashtag #böllerciao («Αντίο, πυροτεχνήματα»). Ιατρικές ενώσεις, η Environmental Action Germany, οργανώσεις για την προστασία των ζώων και το Γερμανικό Ταμείο για τα Παιδιά είναι μεταξύ αυτών που υποστηρίζουν την πρωτοβουλία. Περίπου 750.000 άτομα έχουν ήδη υπογράψει την αίτηση.

Ένας στους τρεις είναι κατά της απαγόρευσης των πυροτεχνημάτων

Η αυξημένη επιθετικότητα την παραμονή της Πρωτοχρονιάς επηρεάζει επίσης την αντίληψη των ανθρώπων για την ασφάλεια. Η έρευνα της TÜV διαπίστωσε ότι σχεδόν ένας στους τρεις —ιδιαίτερα οι γυναίκες— δεν αισθάνεται ασφαλής σε δημόσιους χώρους όταν υπάρχουν πυροτεχνήματα. Από τους ερωτηθέντες, το 32% δήλωσε ότι δεν αισθάνεται ασφαλής έξω την παραμονή της Πρωτοχρονιάς λόγω των πυροτεχνημάτων, ενώ το 45% των γυναικών δήλωσε ότι δεν αισθάνεται ασφαλής.

Όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα δέχονταν ευνοϊκά τους περιορισμούς στα ιδιωτικά πυροτεχνήματα. Σχεδόν οι μισοί είναι υπέρ μιας πλήρους απαγόρευσης, με εξαίρεση μόνο τα μικρότερα πυροτεχνήματα, όπως τα βεγγαλικά ή τα επιτραπέζια πυροτεχνήματα. Το 22% θα ήθελε να απαγορευτούν τα πυροτεχνήματα, τόσο τα μεγάλα όσο και τα μικρά.

Ωστόσο, υπάρχουν και άνθρωποι — το 33%, σύμφωνα με την έρευνα — που απορρίπτουν κάθε είδους απαγόρευση, επικαλούμενοι την παράδοση και την προσωπική ελευθερία.

Δεν υπάρχει προοπτική για μια εθνική απαγόρευση των ιδιωτικών πυροτεχνημάτων στο άμεσο μέλλον, καθώς οι υπουργοί Εσωτερικών των ομόσπονδων κρατιδίων και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Γερμανίας δεν έχουν καταφέρει να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με αυτό το θέμα. Ο πρωθυπουργός του κρατιδίου της Κάτω Σαξονίας, Olaf Lies, βασίζεται αντίθετα στην τοπική λήψη αποφάσεων.

«Πολλές τοπικές αρχές ορίζουν περιοχές όπου δεν επιτρέπεται η χρήση πυροτεχνημάτων», δήλωσε πριν από τις διακοπές.

Τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί όλο και περισσότερες απαγορευμένες ζώνες στο Βερολίνο, το Αμβούργο, την Κολωνία, το Μόναχο και άλλες μεγάλες πόλεις, ιδίως στα κέντρα των πόλεων. Και σε όλη τη Γερμανία απαγορεύεται εντελώς η χρήση πυροτεχνημάτων κοντά σε νοσοκομεία, εκκλησίες, παιδικά ιδρύματα, γηροκομεία και αεροδρόμια.