Η πρόταση, που ισοδυναμεί με μια συλλογική ρήτρα άμυνας αντίστοιχη με αυτή του ΝΑΤΟ, χωρίς ωστόσο να συνεπάγεται πλήρη ένταξη στη Συμμαχία, προωθείται από την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι. Αποτελεί μία από τις επιλογές που εξετάζονται, καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες επιδιώκουν να αξιοποιήσουν τη δυναμική μετά τη συμφωνία του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να στηρίξει εγγυήσεις ασφαλείας για την εμπόλεμη χώρα, σύμφωνα με δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg.

Το ιταλικό σχέδιο αναγνωρίζει ότι η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ είναι εκτός συζήτησης, αλλά θα παρέχει έναν μηχανισμό συλλογικής βοήθειας ως «δεύτερη καλύτερη» επιλογή. Αν και η πρόταση «NATO-light» θα υπολείπεται της ισχυρής δέσμευσης του Άρθρου 5 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ, θα υποχρεώνει τα κράτη που έχουν υπογράψει διμερείς συμφωνίες με το Κίεβο να συνεδριάζουν άμεσα για την αντίδραση σε περίπτωση νέας επίθεσης, σύμφωνα με τις πηγές που επικαλείται το Bloomberg.

Οι επιλογές θα περιλαμβάνουν την ταχεία και διαρκή αμυντική υποστήριξη, οικονομική βοήθεια, ενίσχυση του ουκρανικού στρατού, καθώς και νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Δεν είναι σαφές αν το σχέδιο θα προέβλεπε και αποστολή στρατευμάτων από ευρωπαϊκές χώρες στην Ουκρανία.

Ένα από τα σενάρια που εξετάζει η ιταλική κυβέρνηση, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν τις διαβουλεύσεις, είναι να χρησιμοποιηθεί ως πρότυπο η διμερής συμφωνία ασφαλείας που υπεγράφη μεταξύ Ρώμης και Κιέβου το 2024 και περιλαμβάνει αμοιβαίες δεσμεύσεις. Ωστόσο, οι ίδιες πηγές προειδοποιούν ότι οι συζητήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη και ενδέχεται να αλλάξουν.

Ο υπουργός Άμυνας Γκουίντο Κροσέτο δήλωσε στην εφημερίδα Repubblica την Τετάρτη ότι η ιδέα της Μελόνι είναι «το ΝΑΤΟ, ως αμυντική συμμαχία, να μπορεί να εγγυηθεί την προστασία μιας ξένης χώρας όπως η Ουκρανία. Εναλλακτικά, μεμονωμένα κράτη θα μπορούσαν να δεσμευτούν να το κάνουν. Ο καλύτερος μηχανισμός θα επιλεγεί εντέλει. Με το ΝΑΤΟ, ασφαλώς, θα διασφαλιζόταν ανώτερη αποτρεπτική ισχύς».

Η Ιταλίδα πρωθυπουργός ήταν η πρώτη που πρότεινε η Ουκρανία να λάβει τις ίδιες εγγυήσεις ασφάλειας με τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ, χωρίς όμως να αποκτήσει κανονική ιδιότητα μέλους, ένας συνδυασμός που προβλημάτισε ορισμένους διπλωμάτες της Συμμαχίας. Τον Μάρτιο είχε υποστηρίξει ότι αυτή θα ήταν μια πιο βιώσιμη λύση από την τοποθέτηση στρατευμάτων στο ουκρανικό έδαφος.

Το Άρθρο 5, ακρογωνιαίος λίθος της Συμμαχίας, επιβάλλει αμοιβαία προστασία σε περίπτωση επίθεσης εναντίον οποιουδήποτε κράτους-μέλους. Η Ρωσία έχει ταχθεί σθεναρά κατά της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, υποστηρίζοντας ότι αυτό υπήρξε μία από τις αιτίες που οδήγησαν στην εισβολή του 2022.

Γιατί ο Πούτιν αποφεύγει τον Ζελένσκι – Ανάλυση του CNN για το διπλωματικό αδιέξοδο

Η αισιοδοξία για διμερή συνάντηση Πούτιν – Ζελένσκι κατέρρευσε, μετά την αρνητική αντίδραση της Μόσχας, παρά τις συνομιλίες Τραμπ με αξιωματούχους της ΕΕ, σύμφωνα με ανάλυση του CNN.

Ο σύμβουλος του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσακόφ, αναφερόμενος στην τηλεφωνική επικοινωνία Τραμπ – Πούτιν μετά τις κρίσιμες συναντήσεις, μίλησε απλώς για «εξέταση της δυνατότητας αναβάθμισης του επιπέδου των εκπροσώπων» των δύο πλευρών, χωρίς αναφορά σε ηγέτες. Σε αντίστοιχο πνεύμα, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε σε χθεσινή συνέντευξή του ότι η Μόσχα δεν απορρίπτει καμία μορφή συνομιλιών, είτε αυτές είναι διμερείς ή τριμερείς, τονίζοντας πάντως πως «επαφές ανώτατου επιπέδου απαιτούν ιδιαίτερη προετοιμασία».

Όπως επισημαίνει το αμερικανικό δίκτυο, αυτό στη γλώσσα του Κρεμλίνου σημαίνει ότι η ρωσική πλευρά απέχει πολύ από το να συμφωνήσει σε μια τέτοια προοπτική, κάτι που δεν προκαλεί έκπληξη.

Ο Πούτιν ξεκίνησε αυτόν τον πόλεμο αναγνωρίζοντας μονομερώς ένα κομμάτι ουκρανικής γης (τις αποκαλούμενες «Λαϊκές Δημοκρατίες» Ντονέτσκ και Λουχάνσκ) ως ανεξάρτητο. Έχει υποστηρίξει πολλές φορές στο παρελθόν ότι η Ουκρανία αποτελεί «αναπόσπαστο μέρος της (ρωσικής) ιστορίας, κουλτούρας και πνευματικού χώρου», και ότι ο διαχωρισμός της από τη Ρωσία ήταν ιστορικό λάθος.

Παρά την αρχική αισιοδοξία για μια συνάντηση Πούτιν – Ζελένσκι, όπως φάνηκε από τις επαφές του Τραμπ με Ευρωπαίους αξιωματούχους, η προοπτική κατέρρευσε μετά την αντίδραση της Μόσχας, σύμφωνα με ανάλυση του CNN.

Η Ορύσια Λούτσεβιτς από το Chatham House σημείωσε πως ο Πούτιν θα έπρεπε να αποδεχτεί μια «αποτυχία» αν καθόταν στο ίδιο τραπέζι με έναν πρόεδρο που θεωρεί «γελοίο» από μια χώρα «που δεν υπάρχει». Μια τέτοια συνάντηση θα ανέτρεπε το αφήγημα του Κρεμλίνου προς τον ρωσικό λαό, καθώς η ρωσική προπαγάνδα έχει παρουσιάσει τον Ζελένσκι ως «ναζί» και «μαριονέτα της Δύσης».

Το Κρεμλίνο αμφισβητεί συστηματικά τη νομιμότητα του Ζελένσκι λόγω της αναβολής εκλογών στην Ουκρανία και απαιτεί τη διεξαγωγή τους πριν από οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία. Χαρακτηριστικό είναι πως τον αποκαλούν «καθεστώς του Κιέβου» και όχι με το όνομά του.

Η Τατιάνα Στανόβαγια από το Carnegie Russia Eurasia Center σημείωσε πως ο Πούτιν δεν θεωρεί κρίσιμη μια τέτοια συνάντηση, αφού για εκείνον ο πόλεμος αφορά κυρίως τη Δύση. Θα το σκεφτόταν μόνο αν «πίστευε ότι θα είχε επιτυχία». Όμως, τα βασικά αιτήματα της Ρωσίας – όπως η παραχώρηση εδαφών – απορρίπτονται από το Κίεβο, και ο Πούτιν βλέπει τον Τραμπ ως «κλειδί» για να αλλάξει αυτή η στάση.

Η Ρωσία ίσως προτείνει νέες συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη, με υψηλόβαθμη αντιπροσωπεία. Ωστόσο, ο Πούτιν δεν θα ρισκάρει μια προσωπική συνάντηση αν δεν δει προοπτική επιτυχίας.

Ο Τραμπ δήλωσε ότι «ξεκίνησε τις διευθετήσεις για μια συνάντηση… μεταξύ του Προέδρου Πούτιν και του Προέδρου Ζελένσκι», αλλά την επόμενη μέρα φάνηκε πιο επιφυλακτικός: «Κάπως το κανόνισα… αλλά ξέρετε, αυτοί είναι που λαμβάνουν τις αποφάσεις. Εμείς είμαστε 7.000 μίλια μακριά».

Ο Πούτιν, χωρίς παραχωρήσεις, έχει ήδη κερδίσει πολλά: σύνοδο στην Αλάσκα, την άρση της απαίτησης για κατάπαυση πυρός και αναστολή των κυρώσεων. Παρά τις πιέσεις του Τραμπ στον Ζελένσκι, η στρατιωτική ισχύς παραμένει η εναλλακτική της Μόσχας, με τις επιθέσεις να εντείνονται ξανά. Το μόνο απρόβλεπτο για τη Ρωσία είναι «ποιον θα κατηγορήσει ο Τραμπ όταν ναυαγήσει και αυτή η τελευταία προσπάθεια ειρήνευσης».