Οπως επισημαίνει το δημοσίευμα της Washington Post, οι Ρεπουμπλικανοί -έτσι κι αλλιώς- ανέμεναν ένα δύσκολο πολιτικό βράδυ σε εθνικό επίπεδο, καθώς οι δημοσκοπήσεις έδειχναν τους προηγούμενους μήνες σημάδια απομάκρυνσης εκλογικών ακροατηρίων από τον Τραμπ. Οι Δημοκρατικοί, από την πλευρά τους, επένδυσαν πολιτικό και οικονομικό κεφάλαιο, ειδικά στη Βιρτζίνια και το Νιου Τζέρσεϊ.

ΗΠΑ: Πέντε συμπεράσματα μιας ανατρεπτικής εκλογικής βραδιάς

1ο σημείο: Η άνετη νίκη των Δημοκρατικών στο Νιου Τζέρσεϊ

Οι δημοσκοπήσεις πριν από τις εκλογές της Τρίτης έδειχναν μια αμφίρροπη αναμέτρηση, όμως τελικά η Μίκι Σέριλ κέρδισε με ευκολία. Η εξέλιξη αυτή ήρθε παρά το γεγονός ότι ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών, 63χρονος επιχειρηματίας Τζακ Τσιαταρέλι, είχε βρεθεί σε απόσταση αναπνοής από τη νίκη στις εκλογές του 2021, όταν και είχε καταγραφεί μια σημαντική μετατόπιση στην πολιτεία προς τα Δεξιά. Όπως σχολιάζει το δημοσίευμα της Post, η αδυναμία του Τσιαταρέλι να αποστασιοποιηθεί από τον Τραμπ μετατράπηκε τελικά σε μειονέκτημα για την καμπάνια του. Από την άλλη, η 53χρονη Σέριλ -πρώην πιλότος του Ναυτικού και μέλος του Κογκρέσου— δήλωσε ότι θα «αντισταθεί» στον Λευκό Οίκο επικρίνοντας τον αντίπαλό της για πλήρη ταύτιση με τις βουλές του προέδρου.

2ο σημείο: Οι Δημοκρατικοί σάρωσαν στη Βιρτζίνια παρά το «σκάνδαλο»

Οι Δημοκρατικοί περίμεναν μια καλή εκλογική βραδιά στη Βιρτζίνια, όμως δεν ήταν βέβαιο ότι αυτό θα αφορούσε και τον υποψήφιό για τη θέση του γενικού εισαγγελέα, Τζέι Τζόουνς, ο οποίος είχε βρεθεί στο επίκεντρο σφοδρής κριτικής το προηγούμενο χρονικό διάστημα. Τελικώς, ο Τζόουνς πήρε τη νίκη ως ο κύριος εκφραστής του αντι-Τραμπ ρεύματος παρά το σκάνδαλο. Κατά τα άλλα, η 46χρονη Αμπιγκεϊλ Σπάνμπεργκερ -με μετριοπαθές προφίλ- εξελέγη ως η πρώτη γυναίκα κυβερνήτης της Βιρτζίνια.

3ο σημείο: «Μπλόκο» της Καλιφόρνια στον Τραμπ

Στην Καλιφόρνια, η λεγόμενη «Πρόταση 50» (Proposition 50) -η οποία τελικά εγκρίθηκε με μεγάλη πλειοψηφία- αποτελούσε την πιο μεγάλη ευκαιρία των Δημοκρατικών ψηφοφόρων να εκφράσουν τη δυσαρέσκεια τους προς τον πρόεδρο Τραμπ. Οι Δημοκρατικοί έθεσαν την εν λόγω πρόταση σε δημοψήφισμα ως αντίβαρο στην προσπάθεια του Τραμπ να αναδιαμορφώσει τους εκλογικούς χάρτες υπέρ των Ρεπουμπλικανών πριν από τις ενδιάμεσες εκλογές του 2026. Επί της ουσίας, η Πρόταση 50 -την οποία υποστήριξε ο Δημοκρατικός κυβερνήτης Γκάβιν Νιούσομ– ζητούσε την προσωρινή αναστολή της λειτουργίας της Ανεξάρτητης Επιτροπής Ανακατανομής Εκλογικών Περιφερειών δίνοντας τη δυνατότητα στη Βουλή της Καλιφόρνια να χαράξει νέο εκλογικό χάρτη για τις ομοσπονδιακές έδρες, ευνοώντας έτσι τους Δημοκρατικούς.

4ο σημείο: Ο Μαμντάνι κέρδισε τους νέους

Η νίκη του Ζοράν Μαμντάνι στον δήμο της Νέας Υόρκης ήταν λίγο πολύ αναμενόμενη. Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι τα ποιοτικά στοιχεία των ψηφοφόρων. Σύμφωνα με τις πρώτες δημοσκοπήσεις, ο Μαμντάνι κερδίζει τα δύο τρίτα των ψηφοφόρων κάτω των 45 ετών, ενώ ο Κουόμο υπερισχύει στους μεγαλύτερους ηλικιακά. Οι πτυχιούχοι υποστήριξαν τον Μαμντάνι, ενώ εκείνοι με λιγότερα ακαδημαϊκά εφόδια προτίμησαν -οριακά- τον αντίπαλό του.

5ο σημείο: Η μεγάλη εικόνα

Οι Δημοκρατικοί επιχείρησαν να μετατρέψουν τις εκλογές σε δημοψήφισμα κατά του Ντόναλντ Τραμπ, προσδοκώντας -ενδεχομένως- αυτή η στρατηγική να αποδειχθεί εξίσου αποτελεσματική και στις ενδιάμεσες εκλογές. Σύμφωνα με τα exit poll, η πλειονότητα των ψηφοφόρων σε Βιρτζίνια και Νιου Τζέρσεϊ εξέφρασαν δυσαρέσκεια απέναντι στον Τραμπ και -σύμφωνα πάντα με τα ίδια στοιχεία- οι Δημοκρατικοί μπόρεσαν να εκφράσουν σημαντικό τμήμα αυτού του ακροατηρίου.

Ζόχραν Μαμντάνι: Ο εχθρός του προέδρου των ΗΠΑ Τραμπ, εκλέγεται δήμαρχος Νέας Υόρκη – Ποιος είναι ο 34χρονος

Ο Ζόxραν Μαμντάνι, νεαρός εκπρόσωπος της αριστερής πτέρυγας του δημοκρατικού κόμματος, αποφασισμένος αντίπαλος του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, εξελέγη δήμαρχος της Νέας Υόρκης στην αναμέτρηση η οποία αναμφίβολα συγκέντρωνε τη μεγαλύτερη προσοχή στις τοπικές εκλογικές διαδικασίες που διεξήχθησαν χθες Τρίτη στις ΗΠΑ, που χαρακτηρίστηκε η πρώτη δοκιμασία του στις κάλπες αφότου άρχισε η δεύτερη θητεία του ρεπουμπλικάνου.

Ο 34χρονος, μέλος του τοπικού κοινοβουλίου, κέρδισε τον πρώην κυβερνήτη της πολιτείας, τον κεντρώο Άντριου Κουόμο, και τον ρεπουμπλικάνο υποψήφιο Κέρτις Σίλουα, σύμφωνα με αμερικανικά ΜΜΕ τα οποία βασίστηκαν στα πρώτα αποτελέσματα που δημοσιοποιήθηκαν από την εφορευτική επιτροπή· θα γίνει την 1η Ιανουαρίου ο πρώτος μουσουλμάνος δήμαρχος της μεγαλύτερης μητρόπολης των ΗΠΑ. Η υποστήριξη του Ντόναλντ Τραμπ στον βασικό αντίπαλό του δεν αποδείχτηκε αρκετή στον πρώην κυβερνήτη της ομώνυμης πολιτείας. Ούτε η προσταγή του στους ψηφοφόρους να υψώσουν φράγμα στον μουσουλμάνο υποψήφιο.

«Οποιοσδήποτε εβραίος ψηφίσει τον Ζόxραν Μαμντάνι (…) είναι ηλίθιος», ανέφερε, προσθέτοντας τρία θαυμαστικά, ο αμερικανός πρόεδρος μέσω Truth Social, κατηγορώντας τον ενδιαφερόμενο πως «μισεί τους εβραίους».

Καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο αιρετός που εκπροσωπούσε τη συνοικία Κουίνς στο τοπικό κοινοβούλιο της Νέας Υόρκης δεχόταν επιθέσεις για την έντονη αντίθεσή του στην πολιτική της κυβέρνησης του ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου. Παρέμεινε αμετακίνητος στις θέσεις του, ενώ ταυτόχρονα εξέφραζε την υποστήριξή του στην εβραϊκή κοινότητα της μεγαλούπολης.

Θριαμβευτής, προς γενική έκπληξη, στην εσωκομματική διαδικασία των δημοκρατικών τον Ιούνιο, ο Ζόxραν Μαμντάνι ουδέποτε έκτοτε έπαψε να προηγείται στις δημοσκοπήσεις, ακόμα και μετά την αποχώρηση από την κούρσα του απερχόμενου δημάρχου Έρικ Άνταμς, που τάχθηκε υπέρ του Άντριου Κουόμο. Γεννημένος στην Ουγκάντα, παιδί οικογένειας διανοουμένων ινδικής καταγωγής, μετανάστης στις ΗΠΑ στα 7 του χρόνια, αμερικανός υπήκοος από το 2018, ο νεαρός πολιτικός, μέλος των Δημοκρατικών Σοσιαλιστών της Αμερικής (DSA), έβαλε στο επίκεντρο της εκστρατείας του το μεγάλο κόστος ζωής στη μεγαλούπολη. Αν και ο Ντόναλντ Τραμπ τον κατηγορεί ασταμάτητα πως είναι «κομμουνιστής», οι προτάσεις του – έλεγχος των τιμών των ενοικίων, ελεύθερη μετακίνηση με λεωφορεία, δωρεάν βρεφονηπιακοί σταθμοί – στη σοσιαλδημοκρατία παραπέμπουν μάλλον.

«Αποχαιρετισμός στην πολιτική του χθες»

Εξαιρετικά δημοφιλής μεταξύ των νέων, ο Ζόxραν Μαμντάνι προσέλκυσε πολλούς που είχαν απομακρυνθεί από την αμερικανική πολιτική, «ψηφοφόρους αηδιασμένους με το status quo, που αναζητούσαν νέες προσωπικότητες», σχολίασε ο πολιτολόγος Κώστας Παναγόπουλος. Ένδειξη του πόσο ισχυρό μαγνητισμό άσκησε αυτή η αναμέτρηση: στις 18:00, είχαν ψηφίσει 1,75 εκατ. κάτοικοι, έναντι 1,15 εκατ. στις δημοτικές εκλογές του 2021.

«Οδεύουμε να γράψουμε ιστορία (…) να απευθύνουμε αποχαιρετισμό στην πολιτική του χθες», είπε ο δημοκρατικός υποψήφιος σε δημοσιογράφους λίγη ώρα αφού ψήφισε στην Αστόρια, οχυρό του, στο Κουίνς. «Αν γίνει δήμαρχος ο Ζόxραν Μαμντάνι, ο Τραμπ θα τον κάνει μια μπουκιά», προεξόφλησε ο Άντριου Κουόμο, επιμένοντας, όπως σε όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, στην απειρία του αντιπάλου του.

Επανειλημμένα ο ρεπουμπλικάνος πρόεδρος απείλησε πως ο νεαρός δημοκρατικός θα μπει στο στόχαστρό του αν εκλεγεί, ότι θα εναντιωθεί στην καταβολή διαφόρων ομοσπονδιακών χρηματοδοτήσεων στη μεγαλούπολη. Αλλά και στο εσωτερικό της δικής του παράταξης ο Ζόxραν Μαμντάνι δεν υποστηρίχτηκε ακριβώς ομόφωνα. Διάφορες μορφές, με πιο εμβληματική αυτή του επικεφαλής της μειοψηφίας των δημοκρατικών στη Γερουσία Τσακ Σούμερ, δεν τον υποστήριξαν δημόσια.

Στην πολιτεία Νιού Τζέρζι, που γειτονεύει με τη Νέα Υόρκη, στην εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη κυβερνήτη κέρδισε η – πολύ πιο κεντρώα – δημοκρατική Μίκι Σέριλ, που ήταν αντιμέτωπη με τον ρεπουμπλικάνο επιχειρηματία Τζακ Τσαταρέλι. Η πολιτεία αυτή θεωρείται οχυρό των δημοκρατικών την τελευταία δεκαετία. Ωστόσο ο Ντόναλντ Τραμπ στις πιο πρόσφατες προεδρικές εκλογές το 2024 έκλεισε αξιοσημείωτα την ψαλίδα της διαφοράς, κυρίως στο ισπανόφωνο τμήμα του εκλογικού σώματος.

Νοτιότερα, πάντα στην ανατολική ακτή, η πολιτεία Βιρτζίνια εξέλεξε για πρώτη φορά γυναίκα κυβερνήτρια, τη 46χρονη Άμπιγκεϊλ Σπάνμπεργκερ, πρώην πράκτορα της CIA, που κέρδισε τον ρεπουμπλικάνο Γουίνσομ Ερλ-Σίαρς. Στην άλλη πλευρά της χώρας, στην Καλιφόρνια, στήθηκαν επίσης κάλπες, για την αναδιάταξη του εκλογικού χάρτη της πολιτείας, πρωτοβουλία που θα ευνοήσει το δημοκρατικό κόμμα, κατ’ εικόνα παρόμοιου εγχειρήματος τραμπιστών στο Τέξας.